ABD verileri ve dolar faizlerine ilişkin beklentiler!
Geride bıraktığımız haftanın son iş gününde, ABD işsizlik ve istihdam verilerinin açıklanması sonrasında özellikle döviz piyasalarında yaşanan dalgalanmaların sorgulanması gerekiyor. Amerikan dolarının gelişmiş ekonomi paraları ile sadece bazı gelişen ülke paralarına karşı seri bir şekilde değer kaybetmesi ilginç bir görüntü oluşturdu! Dolar faizindeki olası yükselişin ötelenebileceği beklentisi ile risk alma isteğinin geri dönebileceği yönünde, yapay bir zorlamanın ön plana çıkarılmaya çalışıldığı gözlendi.
Yaşanan gelişmeler, piyasaların gerçekçi olmak gibi bir derdinin olmadığına ve her önemli veriyi kısa vadeli ihtiyaçlarını karşılama amacı ile değerlendirmeye çalıştığına işaret ediyor. Durum böyle olunca açıklanan ekonomik veriler gerektiği şekilde yorumlanmıyor ve çelişkili eğilimlerin yaşanması önlenemiyor. Tam aksine gerçekler açığa çıktıkça fiyat oynaklıklarının iyice artarak yıkıcı olabileceğini hesaba katmak gerekiyor.
Euro ve Japon Yeni gibi gelişmiş ülke paralarının, verilerin açıklanması sonrasında yüzde 2’ye yakın oranda değerlenmesi riskten kaçınma eğiliminin güçlendiğini düşündürüyor; fakat sadece bazı gelişen ülke paralarının benzer oranlarda değerlenmesi tam aksi yöndeki eğilimlerin sahne almaya başladığına işaret ediyor! Dolar cinsinden yeni bir parasal genişleme beklentisinin yokluğu nedeniyle, ortaya çıkan bu büyük çelişkinin irdelenmesi önem kazanıyor.
ABD Ekonomisine ilişkin son açıklanan veriler, gerçekçi olmaya çalışanlar açısından iyi şeyler söylemiyor. Mayıs ayına ilişkin Genel İşsizlik Oranı yüzde 4,7 oranında gerçekleşmiş; söz konusu oran uzunca bir süredir yüzde 5 düzeyinin altında dalgalanıyor ve tam istihdam düzeyine çok yaklaşılmış olunduğunu düşündürüyor. Bu koşullarda Tarım Dışı Net İstihdam verilerinde güçlü artışlar beklenmemesi gerekiyor; net istihdam artış rakamlarındaki gerilemeye paralel olarak ortalama ücretlerin yukarı doğru hareketlenmesi olasılığı ön plana çıkıyor; bu durum faizlerin yükselmesi ve para politikasının biraz daha sıkılaştırılması olasılığını güçlendiriyor.
Mayıs ayı Tarım Dışı Net İstihdam verilerindeki artışın, kendi acil ihtiyaçlarına şartlanmış önyargılı piyasa beklentilerinin çok gerisinde kalarak 38 bin düzeyinde çıkması ve yine Nisan ayı rakamının 37 bin kadar aşağı çekilmesi önemlidir. Bu sonuç iki farklı şekilde yorumlanabilir! Ya yozlaşmış piyasaların yaptığı gibi, ABD’deki ılımlı büyümenin ivme kaybettiğine hükmeder ve dolar faizlerindeki yükselişin zorunlu olarak öteleneceğini öngörmeye başlarsınız. Ya da ta istihdam düzeyine çok yaklaşılmış olduğu için net istihdam artışlarındaki zayıfl amanın normal olduğunu düşünür, devamında ücret artışlarının geleceğini varsayarak faiz yükseliş beklentilerinin kesinlikle ötelenmeyeceğini iddia etmeye başlarsınız.
ABD Genel İşsizlik Oranları yüzde 5,5-6 düzeylerinin üzerinde iken aylık bazda 150-200 bin veya üzeri seviyelerde net istihdam artışları beklemek normal sayılabilir; ancak yüzde % 5 ve altındaki işsizlik oranları söz konusu olduğunda benzer büyüklükte net artış beklemek ve gerçekleşmediğinde faizlerdeki yükselişin erteleneceğine hükmetmek çok anormaldir!
Aradığı vasıflara uygun elemanları hacim ve vasıf olarak daralan işsizler arasında bulamayanların, işi olanlara daha cazip şartlar sunarak transfer etmeye çalışması olasıdır. Bu durumda Genel İşsizlik oranları pek değişmez, net istihdam artış rakamları hızla geriler, ekonomideki ısınma güçlenir ve ne olup bittiğini anlamak için işten ayrılanlar ile işe girenler arasındaki detaylara bakmak gerekir. Fiili durum böyle ise para otoritesi küresel gelişmelerden bağımsız olarak sıkılaşma yönünde eyleme geçmek zorunda kalabilir. Bu yöndeki gerçekleri görmezden gelerek piyasa oyuncularını kendi ihtiyaçları yönünde koyun sürüsü gibi gütmeye çalışanların değerlendirmelerine itibar edilmez! Belli ki gelişen ülke risklerini azaltmaya ve son bir fırsat yaratmaya çalışanlar, istemedikleri eğilimlerin güçlenmesini önlemek adına daha fazla risk alarak av olarak gördüğü kesimleri yanıltmaya çalışmak dışında bir çıkış yolu bulamıyor!