Buğday ekmesek mi?

Ali Ekber YILDIRIM
Ali Ekber YILDIRIM TARIM DÜNYASINDAN aey@dunya.com

TARIM DÜNYASINDAN / Ali Ekber YILDIRIM e-mail:aey@dunya.com Buğday, Türkiye için son derece önemli bir ürün. Ekilebilir toprağın yaklaşık yüzde 30'unda buğday üretiliyor. Yıllık üretim ortalama 20 milyon ton. Türkiye'nin tüketiminin ise 18 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. Geçen yıl olduğu gibi üretim 18 milyon tonun altına düşünce ithalat yapmak zorunlu oluyor. Bu tablo ortada iken, buğday ekimini tartışmak ne kadar doğru olur? Bu soruyu sormamızın nedenleri var. Daha geçen yıla kadar, Türkiye buğday eksin mi ekmesin mi tartışmaları yapılırdı. 'Türkiye, buğday ekmesin' tezini savunanlar ne diyordu: "Buğdayda, Amerika ile rekabet etmek mümkün değil. Dünyada buğdayın tonu 150 dolar, Türkiye'de 250- 300 dolar. Üretmeye ne gerek var, ithal edilsin. Buğday yerine başka ürünler ekilsin." Geçen yıl yaşanan kuraklık, Türkiye'de ve dünyada buğday üretimini düşürdü. Tarım ürünlerinden enerji üretimi buğdaya olan talebi artırınca, fiyatlar büyük bir hızla artmaya başladı. Dünya fiyatları, Türkiye'yi solladı geçti. Dünyada buğdayın tonu 400 doların üstüne çıktı. Dünyadaki bu artış, "buğday ekilmesin" tezini çürütmekle kalmadı, Türkiye'nin buğdaydan vazgeçemeyeceğini bir kez daha gösterdi. 2007'de kuraklığın etkisi ile Türkiye'nin buğday üretimi 17 milyon tonun altına düştü. Buna rağmen hükümet, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) aracılığı ile 2007 ürünü ekmeklik buğdayın tonuna 425 YTL fiyat verdi. Tüccar bu fiyatı biraz yükselterek piyasadan buğdayı topladı. TMO, 102 bin ton civarında bir buğday alabildi. Bu TMO'nun son yıllarda aldığı en düşük miktardı. Üreticiden buğdayı ucuza alan tüccar piyasanın tek hakimi oldu. Fiyatları tırmandırarak 600 YTL'ye kadar çıkardı. Unun maliyeti yükseldi. Bu ekmek fiyatına yansıdı ve tüketici daha pahalıya ekmek tüketmeye mecbur kaldı. Üretici buğdayını ucuza satmak, tüketici ise ekmeği pahalıya almak zorunda kaldı. Birkaç aracı bu işten para kazandı. Un sanayicisinin ve tüketicinin canı yandı. Böyle bir dönemde yapılacak tek iş TMO'nun piyasaya müdahale etmesiydi. Fakat, TMO'nun elinde yeterli buğday olmadığı için ithal buğday ile piyasaya müdahale etmek zorundaydı. Hükümet gümrük vergilerini yüzde 130'dan yüzde 8'e kadar düşürdü. Dünya fiyatları hızla yükseldiği için uygun fiyata ürün bulmak kolay değildi. "Paramızı bastırır istediğimiz yerden buğdayı alırız" dönemi artık geride kaldı. Uluslararası piyasadan buğday almak için verilen her teklif fiyatları artırıyor. TMO, buna rağmen ocak sonunda 100 bin ton buğday ithal etti. Elindeki az miktardaki buğdayla birlikte satışa sundu. Piyasa biraz duruldu. Fakat, yeni ürünün çıkmasına daha 4 ay var. Önümüzde 4 aylık zorlu bir dönem var. Bu süreç öyle ya da böyle atlatılacak. Umarız bu sezon herkese iyi bir ders vermiştir ve "buğday ekmesek mi" sorusu bir daha sorulmaz.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar