Alışkanlıklar ‘danışıklık dövüş’le kırılacak!

Ferit Barış PARLAK
Ferit Barış PARLAK AYRINTI ferit.parlak@dunya.com

Cumhurbaşkanı ile Merkez Bankası arasındaki faiz tartışmasının ‘danışıklı’ olduğu yönünde üretilen savlar güçleniyor…

Ve dört nedene dayandırılıyor…

*    *    *

Tasarruf açığı…
İçeride ve dışarıda talep bulmakta zorlanan üretim kalıbı…
Yoğun kamu personeli alımı nedeniyle bütçenin zorlanmaya başlayacak olması…
Reel sektör temsilcilerinin kredi geri dönüşlerinde zorlanmaya başlaması…

*    *    *

Alışkanlıklardan vazgeçmek uyarmakla olmayınca, hedefe zorlayıcı bir iklimle ulaşma fikrinin doğduğu ifade ediliyor…

*    *    *

Tıpkı, petrolün varil fiyatının 140 doları aştığı günler gibi…
Tüm dünya üreticilerini, mecburi olarak, verimliliğin yollarını aramaya itmişti…
Yani petrolün 140 doları aşmasının, 10 yıl önce hayal dahi edilemeyen ancak bugün piyasada olan milyonlarca tonluk gemilerin üretiminden, 100 kilometrede 1 litrenin altında benzin tüketen araçların üretimine kadar her alanda faydası oldu…

Kısacası, mesela bugün ülkeler arası navlun fiyatı diplerdeyse, bu nimet, 140 dolara çıkan petrolün verdiği korkunun eseridir… 

*    *    *

Döviz fiyatındaki yükselişin Türkiye ekonomisindeki verimliliğe göstereceği etki, petrol fiyatındaki yükselişin ekonomilerde verimliliğe sağladığı olumlu etkiye benzer bir etki yapar mı?
Bunu zaman gösterecek…
Ancak, fütursuz tüketim ve vasıfsız üretim alışkanlığımızın, bir şekilde kırılması gerekiyor… 
*    *    *
Dövizdeki yükseliş, petrol fiyatlarındaki düşüş, gelişmiş ülkelerdeki kriz ve teknolojik gelişimin 2014 yılında ithalatı yüzde 10 ile 15 oranında azaltacağı yönünde beklenti vardı…
Yani 2013 yılında 251 milyar dolar olan ithalatın, 2014 yılında 220 milyar dolar seviyesine düşmesi bekleniyordu…

242 milyar dolara düşebildi…
Elektronik eşya, telefon gibi nihai ürünlerin ithalatındaki artış da dikkat çekti…

*    *    *

Dövizdeki yükseliş nedeniyle turizm giderlerinin düşmesi bekleniyordu…
2012 yılında 4.5 milyar dolar olan turizm gideri, 2014 yılında 5.5 milyar dolara çıktı…
Aynı düşünceyle turizm gelirlerinde ciddi oranda artış bekleniyordu…
2013’te 28 milyar dolarken, 2014’te 29.5 milyar dolara çıkabildi… 

*    *    *

Rusya’ya ambargo, İran’da yumuşama, Çin’deki sıkıntı, dövizdeki yükseliş ve maliyetlerdeki düşüş nedeniyle ihracatın yüzde 10 ile 15 arasında artması bekleniyordu…
O da olmadı…

*    *    *

Vergide yeniden yapılandırma, bedelli askerlik gibi ek kaynak yaratma çabalarında da istenen sonuç alınamadı…
Bazı kalemler 2015’e sarktı…

*    *    *

Ve tabi ki en önemlisi ve kırılgan ekonominin sebebi tasarruf oranı…
Yatırım, üretim ve büyüme için gerekli olan uzun vadeli kaynakların kaynağı, cari açığın temel nedeni tasarruf oranı…

Hükümet, tasarrufların GSYH'ya oranını 2015 yılında yüzde 15.2, 2016'da yüzde 16.2, 2017 yılında ise yüzde 17.1'e çıkarmayı hedefliyordu.
2013 yılında yüzde 12.6 ile tarihi dibi gören tasarruf oranı, bireysel emeklilik gibi girişimler sonucunda 2014 sonu itibariyle yüzde 12.8’e yaklaşabildi.

*    *    *  

Tüm bu göstergeler ve gerçekleşmeler yüksek döviz kurlu, dengeli faizli ve ‘danışıklı dövüşlü’ yeni dönemin habercisi…
 

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Vesile… 04 Mart 2024