Somut yavaşlama

Bu sene büyümenin yavaşlayacağını tahmin ediyoruz. Yavaşlama konusunda genel bir mutabakat var. Yavaşlamanın dozu noktasında ise ciddi bir ayrışma söz konusu. Kimileri yıllık büyüme hızında çok sert bir düşüş olacağını öngörüyor. Benim gibi bazıları da yavaşlamanın çok daha sınırlı kalacağını düşünüyor.

Büyümenin yavaşlamasının dozunun ne olacağına ilişkin bu farklı tezleri sınayacak somut veriler, bilgiler henüz ortada yok. Somut büyüme verilerin üretilip, açıklanması tüm ülkelerde biraz geriden geliyor. Bizde de böyle. Ekonominin büyümesine ilişkin somut sayılar aradan bayağı bir süre geçtikten sonra açıklanabiliyor. Örneğin, hala 2011 yılının son üç ayındaki büyüme hızına ilişkin somut veriler yok elimizde. Bu bilgiyi ancak bu günlerde, dönemin üstünden üç ay geçtikten sonra öğreneceğiz. Aradaki geçen sürede ekonominin büyüme performansına dair göreli bir karanlık da kalıyoruz.

* * *

Şimdi de böyle bir durum var. 2012 yılına dair yaygın bir yavaşlama öngörüsü var. Ama bu öngörüyü somut verilerle test edip doğrulama olanağı henüz yok. Dolayısıyla, 2012 performansına ilişkin bir karanlıkta sayılırız. Bir tür kör atış yapıyoruz yani. Yine de bütünüyle çaresiz değiliz. GSMH büyümesine ilişkin verilerde olan gecikmeyi öncü gösterge sayılabilecek bazı verilerle aşmaya, biraz da olsa yolumuzu görmeye çalışıyoruz.

Bu tür öncü gösterge rolü oynayabilecek verilerden en önemlisi aylık sanayi üretim bilgileri. Sanayi üretimi hareketleri ile GSMH'nın sergilediği hareket deseni önemli ölçüde örtüşüyor. Aylık sanayi üretimi verileri bu nedenle büyüme öngörülerinin anlamlı bir ön göstergesi hüviyetine sahip. Bu veriler daha sıklıkla açıklanıyor. Dolayısıyla, önümüzü görmemizde önemli bir yardım sağlıyor aylık sanayi üretim verileri.

2012 yılı Ocak ayına ilişkin sanayi üretim verileri açıklandı. İçinde bulunduğumuz yılın ilk somut üretim bilgisi bu. Yani, 2012 yılının büyüme performansına yaklaşık da olsa ilk somut ışık bu verilerden geliyor.

Büyümeyle ilgili ilk somut veriler ekonomide ciddi bir yavaşlamanın başlamış olabileceğine ilişkin ilk somut bilgiyi veriyor. Ocak ayında sanayi üretiminin yıllık bazda yüzde 3.3 oranına büyümesi bekleniyordu. Bu beklenti bile geçen senenin aynı ayına kıyasla ciddi bir yavaşlama olacağına işaret ediyordu. Gerçekleşme bunun ancak yarısı kadar oldu. Sanayi üretim verileri Ocak 2012 de yıllık bazda büyümenin yüzde 1.5 düzeyinde kaldığını gösteriyor.

2009 sonundan bu yana en düşük sanayi üretim artış hızı bu. Dahası, mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında, Ocak 2012 de sanayi üretiminin, bırakın yavaşlamayı, yüzde 3.1 oranında gerilediği görülüyor. En önemli bulgu bu. Son aylarda görece yumuşak biçimde hız kesmekte olan sanayi üretiminin nihayet Ocak ayında somut olarak gerilemeye döndüğü anlaşılıyor. Ocak ayı sanayi üretim bilgileri sektördeki gerilemenin yaygın olduğunu ve az sayıda istisna dışında alt sektörlerde de gerileme yaşandığını gösteriyor.

* * *

Yılın büyüme bağlantılı ilk verisi beklenenin de ötesinde bir yavaşlamanın ilk işareti sayılabilir. Sayılabilir diyorum zira yılın ilk ayının bulgularından yılın bütününe ilişkin sonuç üretmek yanlış olur. Bu bağlamda görece ihtiyatlı olmakta fayda var. Ama bana kalırsa eğilim açık. Büyümede önemli bir ivme kaybının, sert sayılabilecek bir yavaşlamanın ilk somut işareti ile karşı karşıya olduğumuz söylenebilir.

İlk ay verilerini yılın bütününe yaymanın yanıltıcı olabileceğini gösteren önemli bir nokta 2011 yılının ilk yarısındaki çok yüksek büyüme sayılarının bu yılın aynı döneminde ciddi bir baz etkisi yaratmış olmasıdır. Dolayısıyla Ocak ayındaki sert yavaşlamanın biraz da nispi olduğunu, bunun azalarak da olsa yılın ilk yarısında süreceğini ve ikinci yarıda bu eğilimin ters dönerek yılın nispeten yumuşak bir yavaşlamayla bitmesine yol açacağını öngörmek de mümkün gibi duruyor.

Yine de yılın ilk somut verisinin sert iniş tezine destek verdiğini söyleyebiliriz. Sertliğin ne kadar yumuşayacağını yılın ikinci yarısında daha net göreceğiz.