Babayiğitler Sakarya’dan çıkıyor!..

Hasan COŞKUN
Hasan COŞKUN SAKARYA'dan hasan.coskun@dunya.com

Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası’nın otomotiv sektörüne yönelik özel bir hassasiyeti var. Oda yakın geçmişte otomotiv çalıştayı yaptı. Otomotiv ihtisas OSB de kurmayı planlıyor. Oda, 100 yıl öncesine kadar uzanan üretim kültürü ve sahip olduğu işgücü ile yerli otomobil üretimi için en uygun ilin Sakarya olduğunu her platformda dile getiriyor. 

Osmanlı arşivlerine bakılırsa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yerli otomobil üretimi için aradığı babayiğit aslında 1901 ve 1917 yıllarında Sakarya’dan çıkmış... 

Osmanlı arşivlerinde Sakarya konusunda unutulmuş çok sayıda bilgi ve belgeden biri de Adapazarı sanayicilerinden İlya Usta’nın 113 yıl önce imal ettiği su makinesinden dolayı sanayi madalyası ile ödüllendirilmesi. 16 yıl sonra, 1917 ‘de başka bir girişimci Ali Nihat Bey de Adapazarı’nda araba, mobilya, demir ve ağaç aletler fabrikası kurmak istemiş. 

Farklı sektörlere yönelik girişimciler de çıkmış Sakarya’dan. 1921 yılında merkezi Adapazarı olmak üzere; “Adapazarı İslam Ticaret Bankası Osmanlı Anonim Şirketi” ünvanı ile Bosnavi Hacı Adem beyzade ve İbrahim Efendi ile arkadaşları tarafından bir şirketin kuruluşundan da bahsediliyor Osmanlı arşiv kayıtlarında. Dahası da var... Nehir taşımacılığı yapan çok sayıda girişimcinin bilgileri de kayıtlarda var. Sakarya Nehri üzerinde vapur işletilmesine dair şimdilik tespit edilen en eski kayıt 155 yıl öncesine ait. 

Liman konusunda bilgiler de var kayıtlarda. Sultan Ahmet (3. Ahmet) dönemine ait 300 yıl önceki kayıtlarda Adapazarı ormanlarından çıkan kerestelerin Osmanlı donanmasına ait gemilerin yapımında kullanılmak üzere Karasu’daki limanlardan İstanbul’a sevk edildiği belirtiliyor. 

Ayrıca Karasu ve Hendek’teki kurşun, çinko ve bakır maden sahaları ve işletmecileri ile ilgili de bilgiler var. Bu kayıtlarından da anlaşılacağı üzere Sakarya’nın 100 yıl önce sahip olduğu değerler bugün maalesef yok. Son 100 yılda çok ciddi bir hafıza kaybı yaşanmış. Bugün, nehir taşımacılığı yapılmıyor, henüz faaliyette olan bir limanı yok, maden rezervleri değerlendirilemiyor ve yerli bir otomotiv markamız da yok. Ama otomotivde 100 yıllık bir geçmişimiz var. İlya usta ve Ali Nihat Bey’in 100 yıl önceki girişimlerine bakarak yerli otomobil üretiminin yapılabileceği en uygun ilin Sakarya olduğunu söyleyebiliriz.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Tren ve Adapazarı 26 Eylül 2017
Tren ve Adapazarı 20 Eylül 2017
Mavi Bayrak 19 Eylül 2016