ıyimserlik iyidir (...gerçekleri unutmadıkça!)
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Milli gelir rakamlarında yüzde 30'u aşan iyileştirmeye dayalı bir iyimserlik rüzgârı esiyor. İyimserlik iyidir... Ama sorunları unutmamak zorundayız. Hükümet üyeleri yükseltilen milli gelir rakamına dayalı olarak, Türkiye'nin risklerinin görünümünün asıl değiştiğinden söz ediyorlar. Doğrudur. -Kamu borcunun milli gelire oranı (milli gelire göre ağırlığı) 2007 yılında yüzde 57.4 idi. Milli gelir yükseltilince oran yüzde 42.8'e düştü. -Dış borcun milli gelire oranın yüzde 52.0'dan yüzde 38.7'ye düştü. -Cari açığın büyüklüğü yüzde 8.0'dan yüzde 6.1'e düştü. Bütün bunlar iyi de... Eğer bunlar sorun idi ise, sadece sorunun görüntüsü (fotoğrafı) düzeldi. Sorunda bir iyileşme yok. Borçlar gene aynı büyüklükte. Cari açık gene aynı büyüklükte. Milli gelir rakamları yükseltilirken, gelir ve harcama rakamları da yükseltiliyor. Milli gelir tahmine dayalı olduğu için özel sektörün gelirini, tasarrufunu, harcamalarını, harcamalar içindeki yatırım rakamlarını da yükseltmek mümkün. Fakat bazı rakamlar var ki bunlara dokunamazsınız. Bunlar neler? (1) Bütçe rakamları belli. Bütçede ne kadar vergi toplandığı, nerelere ne kadar harcama yapıldığı belli: Milli gelir rakamı şişirilince bunlar değişmiyor. Örneğin, özel sektör yatırımlarını büyütebiliyorsunuz ama kamu yatırımlarının ne kadar olduğu bütçede gösteriliyor. Örneğin, milli gelir rakamı artırılınca kamu borcunun önemi azalıyor ama, bütçeden faize giden pay yüzde 25.1 oranında. Ve bu değişmiyor. Örneğin faiz dışı fazlanın milli gelire oranı küçülüyor ama, 2006 yılı bütçesinde fazi dışı fazlanın yüzde 17.1 olan ağırlığı değişmiyor. Milli gelir rakamı büyütülünce ortaya çıkan ciddi sorun ise vergi gelirlerin milli gelire göre ağırlığının azalması. 2006 yılında Maliye milli gelin yüzde 25.9'u kadar vergi toplamıştı. Milli gelir düzeltmesiyle bu oran yüzde 18.1'e düştü. Buna en çok Maliye Bakanı memnun olacak. Dünyada en az vergi alınan ülke Türkiye diyerek yakında vergi oranlarını artıracak. 2006 yılı milli gelir rakamı değişince bütçe büyüklükleri nasıl değişti? 2006 milyar YTL Eski GSMH Yeni GSMH Vergi gelirleri 137.0 25.9 18.1 Toplam gelirler 173.0 30.1 22.9 Faiz hariç bütçe giderleri 132.0 22.9 17.4 Faiz fışı fazla 41.0 7.2 5.4 Tarım destekleme 4.7 0.8 0.6 Emisyon 26.0 4.5 3.4 Dış ticaret büyüklükleri nasıl değişti? 2006 Milyar $ Eski GSMH Yeni GSMH İhracat 85.5 21.4 16.2 İthalat 139.5 34.9 26.5 Dış ticaret açığı 54.0 13.5 10.3 Cari açık 32.1 8.0 6.1 (*) 2006 yılında GSMH; - Eski seride 576 milyar YTL, 400 milyar dolar idi. - Yeni seride 758 milyar YTL, 526 milyar dolar olarak açıklandı. Milli gelir büyüdü ama bütçedeki yükler aynı kaldı 2006 bütçesi milyar YTL Bütçe içindeki büyüklüğü ('%) Toplam harcamalar 222.3 100.0 Vergi gelirleri 171.2 77.0 Faiz yükü 56.0 25.1 Sosyal güvenlik açıkları 37.0 16.6 Kamu yatırımları 13.8 6.2 Faiz dışı fazla 38.2 17.1