Sanayideki yavaşlama tahminlerden hızlı

2011 yılında yüzde 8.5 dolayında gerçekleştiği tahmin edilen büyümede bu yılki oranın yüzde 4 olarak öngörülmesi "yumuşak bir iniş" olarak niteleniyordu; ama, GSYH içinde dörtte birlik payı bulunan sanayide ocak ayı itibariyle değil yumuşak iniş, adeta "çakılma" yaşandığı ortaya çıktı. Sanayi üretimi, ocak ayında geçen yıla göre yalnızca yüzde 1.5 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış üretim ise geçen yıla göre artmadığı gibi yüzde 1.3 oranında geriledi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre oluşturulan üretim ise bir önceki aya göre yüzde 3.1 azaldı.
Ocak ayındaki üretim artışının geçmiş yılların ocak aylarında kaydedilen artıştan düşük olacağı bekleniyordu. Tahminler yüzde 4 dolayında yoğunlaşıyordu. Ama doğrusu oranı yüzde 1.5 gibi bekleyen de pek yoktu. Hani son dönemlerin moda ifadesiyle bu kez de sanayi üretimi "sürpriz yaptı".
TÜİK, sanayi üretimine ilişkin endeksi 2005 yılını 100 kabul ederek, yani söz konusu yılı baz alarak oluşturuyor. Arındırılmamış endekse ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre, 2006-2012 döneminde bir önceki yılın aynı ayına kıyasla en kötü yıl, 2009. Söz konusu yıl, her iki endekse göre de 2008'e kıyasla yüzde 22 düzeyinde üretim gerilemesi olmuştu.
Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre, bu altı yıl içinde üretimin ikinci kez gerilemesine bu yıl tanık olundu. Takvim etkisinden arındırılmış üretim, 2011 yılının ocak ayına göre yüzde 1.3 düştü.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre bir önceki aya kıyasla hesaplanan üretim değişiminde bu yıl ocakta kaydedilen yüzde 3.1'lik düşüş, 2009'daki oranla aynı düzeyde. Sanayi üretiminin ocak ayındaki performans düşüklüğünde dikkati en çok çeken oran da bu olsa gerek.
Vur deyince, öldürdü!
Sanayi üretimi geçen yıl yüzde 8.9 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre hesaplanan sanayi üretimindeki artış yüzde 8.2 oldu. Bu yıl, elbette geçen yılki düzeylerde bir üretim artışı beklenmiyordu. Ekonomik büyümenin yavaşlaması; yüzde 8'lerden, 8.5'lardan yüzde 4'lere inilmesi öngörülüyordu. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de, geçtiğimiz günlerde ekonominin bu yıl yüzde 4 büyümesiyle yumuşak inişin sağlanmış olacağını dile getirdi.
Ne var ki, ocak ayının rakamları yumuşak inişin çok ötesinde hızlı bir yavaşlamaya işaret ediyor. Elbette tek bir ay yılın tümü için fazla önemsenecek bir gösterge sayılmayabilir. Ancak, kıyaslamayı ocak ayları itibariyle yaptığımızda görüyoruz ki, bu yılın ocak ayı, geride kalan yılların aynı ayları arasında en kötüler sınıfında. Arındırılmamış endekse göre, 2009'da yüzde 21.5 düşüş, 2006'da yüzde 1.2 artış, sonra bu yıl yüzde 1.5 artış… 2007, 2008, 2010 ve 2011'in oranları hep çift haneli.
Yani müthiş bir yavaşlama var. Hani adeta ekonomik büyüme yavaşlasın diye temenni edilirken, "vur deyince öldürme" durumu oluşmuş.
Geçtiğimiz günlerde enflasyonla ilgili olarak dile getirdiğimiz bir görüş vardı. Tek bir ayda ortaya çıkan tabloya bakarak bir eğilimden söz etmenin yanlışlığına vurgu yapmıştık. Aynı durum şimdi sanayi üretimi için de geçerli. Yalnızca ocak ayındaki üretim düzeyine ve artış oranına bakarak, karalar bağlamanın, sanayi üretiminin yerinde saydığını söylemenin tutar tarafı yok. Kabul, tahminlerden çok hızlı bir yavaşlama var, ama bu kesinlikle bir geri gidiş işareti olarak görülemez. En azından birkaç ayı daha görmek, dolayısıyla birkaç ay daha beklemek gerekiyor.