Çalışmak isteyen arttı, işsizlikte yukarı dönüş bir ay erken başladı

Önce dün TÜİK tarafından açıklanan mayıs ayına ilişkin işgücü istatistiklerinin özetini aktaralım. İşsizlik oranı mayıs ayında yüzde 9.4 oldu. Oran, 2014'ün mayıs ayında yüzde 8.8, geçen yılın mayısında ise yüzde 9.3 düzeyinde bulunuyordu. Bu yıl nisandaki işsizlik de yüzde 9.3 olarak ölçülmüştü. Yani işsizlik oranında çok belirgin değilse de bir yükselme var, bu çok açık.

2015 ve 2016'nın mayısı itibariyle işgücü 902 bin kişi arttı. Ne var ki istihdamda işgücündeki kadar artış yaratılamadı. İstihdam artışı 795 bin kişide kaldı. Bunun sonucu olarak da işsiz sayısında 107 bin kişilik artış yaşandı. 

İşsiz sayısındaki artışın birkaç nedeni var. Birincisi nüfus artıyor, ama belki bundan daha önemli olmak üzere çalışmak isteyenler, yani işgücüne katılanlar artıyor. Geçen yıl mayısta işgücüne katılım oranı yüzde 51.7 düzeyindeydi, oran bu yıl yüzde 52.5'e çıktı. 

Nüfus arttığı halde işgücüne katılım oranı değişmese ve bu yıl geçen yılın mayısındaki düzeyde kalsaydı işgücü 902 bin kişi değil 446 bin kişi artacaktı. Bu durumda işsiz sayısında 107 bin kişi artış değil, 349 bin kişilik azalma olacaktı. Sonuçta, mayıs ayında yüzde 9.4'e ulaşan işsizlik oranı da yüzde 8.1 düzeyinde kalacaktı. 

İşte işsizlik konusunda pek farkında olmadığımız ya da olmaktan kaçındığımız tehlike burada. Nüfusumuz artsın; iyi güzel de nüfusumuz arttıkça çalışmak isteyenimiz de artacak. Geçen yıl mayıs ayında çalışabilir durumda olup da çalışmak için işgücü piyasasına girenlerin oranı yüzde 51.7 idi. Bu oran bu yıl yüzde 52.5'e çıkınca dengelerimiz nasıl da değişti, işte rakamlarla ortaya koyduk. İşgücüne katılma oranı yüzde 51.7'den yüzde 52.5'e değil de, yüzde 55'e, yüzde 60'a çıksa halimiz ne olur, bir düşünsenize...

Kaldı ki işgücüne katılma oranımız gelişmiş Batılı ülkelere göre çok düşük halen. 

İşsizlikte yön bu yüzden değişti

Türkiye'de işsizlik oranının çizdiği eğri yıldan yıla çok az değişir. En yüksek işsizlik oranı, istisnai dönemler hariç, yılın ilk iki ayında ortaya çıkar, sonra düşüş başlar, mayısla birlikte yılın en düşük işsizlik oranı gerçekleşmesi yaşanır, sonrasında yeniden yükseliş söz konusu olur. 

Bu yıl farklı bir durumla karşı karşıyayız. İlk bakışta çok önemli değilmiş gibi görülse de, öyle yorumlanması mümkünse de, işsizlik ilk kez bu yıl bir ay önce yukarı doğru dönüş yaptı. İşsizlik bu yıl dip noktaya nisanda indi, mayıs daha yukarıda gerçekleşti. Bunun anlamı şu; işsizlik yükselme eğilimine bir ay önce geçti.

İşse işsizlik oranında dönüşün bu yıl geçmiş yıllara göre bir ay erken başlamasında en büyük etken işgücüne katılma oranının yüzde 52.5'e ulaşması. İşgücüne katılma oranı şimdiye kadar hiç böylesine yükselmemişti, bu oran ilk kez görüldü. 

İşgücüne katılma oranı mayıs ayında erkeklerde yüzde 72.5, kadınlarda yüzde 32.9 oldu. Kadınlardaki yüzde 32.9, bir rekora işaret ediyor.

Mayıs verisi olarak açıklanan işgücü istatistikleri nisan, mayıs ve haziranın ortalamasını gösteriyor. Hizmetler sektörü istihdamında turizm kaynaklı olarak bir sorun olduğu için mi işsizlik oranında çıkış bir ay önce gerçekleşti, diye düşünüp sektörlere ve alt sektörlere baktık, hizmetlerde bir sıkıntı olmadığını gördük. En azından şimdilik... 

Üç alandaki istihdam artışı dikkat çekiyor  

İstihdamın iktisadi faaliyet kollarına göre dağılımında mayıs itibariyle geçen yıldan bu yıla göre olan farkta üç alt sektör dikkat çekiyor. 

Bunlar; hizmetler sektörü kapsamındaki eğitim, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetleri ile ulaştırma ve depolama. 

Bu yılın mayısındaki istihdam geçen yılın mayısına göre eğitimde tam 260 bin kişi artmış durumda. Artış, sağlık ve sosyal hizmet faaliyetlerinde 123 bin, ulaştırma ve depolamada 111 bin kişi. Bu üç alt faaliyet alanındaki istihdam artışı, hizmetler sektöründeki istihdam artışının yüzde 57'sini oluşturuyor.

Son bir yıldaki istihdam artışında inşaat da dikkat çekiyor. İnşaat sektöründe istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda tam 186 bin kişi arttı.

Sanayi ise istihdam yönüyle can çekişiyor. Sanayide istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 19 bin kişi azaldı, bu kapsamda imalat sanayindeki azalma 3 bin kişi oldu.