Çapraz kurlardan korunma

Geçtiğimiz haftaki sohbetimiz ‘Eyvah çapraz kurlar değişiyor’ başlığını taşıyordu. Son günlerdeki çapraz kur değişmelerine aklı takılan dostlarımızdan yorum yapanlar, soru soranlar ve öneride bulunanlar oldu. Bu nedenle bu konuyu tekrar ele alarak biraz daha açmak gereğini hissettim. 

Belirli bir dövizle satın alma yaparak, karşılığında başka bir dövizle ihracat yapmanın taşıdığı riske ‘Çapraz kur riski’ diyoruz. Doğal olarak bu da ticaretin diğer unsurları gibi hem kazanma hem de kaybetme riskini taşıyor. İthalatını yaptığımız girdileri alırken ödediğimiz döviz çeşidinin, ihracat yaptığımız döviz çeşidi karşısında değer kaybı bize kazanç sağlayacaktır. Öte yandan satınalma yaptığınız dövizin, ihracat yaptığınız döviz karşısında değer kazanması halinde, alım değerleriniz yükseleceği ancak ihracat bedellerinizin, çapraz kur üzerinden azalacağı da bir gerçektir. 

Birinci durumda bizim kazanç sağlayacağımız ancak ikinci durumda ise alıcımızın menfaati olacağı da kuşkusuzdur. 

Eğer ‘Kurt dumanlı havayı sever’ prensibi ile pusuya yatarak bu tür kazançları kolluyorsak, bizim kayıplarımızı da karşı tarafın yani alıcımızın kolladığını akılda tutmak gerekli. Bir önceki sohbetimizde belirttiğimiz gibi, bu tür riskleri yönetebilmenin anahtarı ‘Anlaşma’ yaparak işe başlamaktır. 

Bir dostumuz, müşterisi ile yaptığı görüşmede, kendisinin çapraz kurlardan şikâyetini kabul etmek istemediğinden söz ediyordu. Müşterisi, “Ben euro ile alıyorum, euro ile satıyorum” diyerek, bu dostumuzun fiyat değiştirme teklifl erine olumlu bakmamış. Doğrudur, çünkü bu alıcı menfaat sağladığı bir olaydan vazgeçmek istemiyor. Ancak ihracat konusu ürünün hammadde girişleri, petrole bağlı ürünler, demir-çelik vb. euro piyasasında bile, uluslararası piyasalardaki kurallara göre belirlenen türden maddelerden ise kendi yerel pazarında da bu değişikliklerin kaçınılmaz olduğu bir gerçektir. Bu nedenle de çapraz kurlardaki oynamalara bağlı fiyat değişmelerine de çok fazla karşı duramayacaklarını bilmemiz gerekiyor. Sizi bırakıp başka tedarikçilere gitseler, onlardan alacakları fiyatlar, yeni oluşan fiyat ortamı ve çapraz kurlar dikkate alınmadan hazırlanmış fiyatlar olmayacak ki. 

Bir başka dostumuz da her bir dövizi tek başına değerlendirmeye almaktansa, döviz sepeti denilen kavramı uygulamanın, daha uygun olabileceği önerisini ileri sürmüştü. Böyle bir sepeti dikkate almak, sepetin içerisinde hesaba alınan dövizlerin, bizlerin alım satım yaptığı döviz çeşitlerini kapsaması halinde düşünülebilir. Ancak böyle bir sepet dikkate alınacak ise bu sepetin geçmişte gösterdiği değişiklikleri inceleyerek, ne kadar sert düşüş veya yükseliş yaşadığını değerlendirmeye almakta fayda vardır. 

İşin özünde, karşılıklı menfaatlerin kollandığı, hammadde fiyatlarının, döviz kurlarının, çapraz kurların dikkate alındığı, bunlardaki değişikliklerin nasıl ele alınacağının belirlendiği açık ve net anlaşmaların işin başında yapılması yatmaktadır.