Cari açık küçülüyor ama açığın finansmanında güçlük sürüyor
Haziran ayı cari açığı 4 milyar dolar olarak açıklandı. İlk 6 ayda açık 24.1 milyar dolar. Demek ki geçtiğimiz yıl ortalama 6 milyar dolar dolayında olan açığı bu yıl 4 milyar dolara gerilettik.
Bizde açığın ana nedeni dış ticaret açığıdır. (cari işlemler hesabında “mal dengesi”) İhracat kıpırdayınca, ithalat artışı durunca mal dengesi açığı bu yıl aylık ortalama 5 milyar dolara düştü.
Turizm gelirleri ve diğer hizmet gelirlerindeki iyileşme de buna eklenince, aylık cari açıkta önemli gerilenme eğilimi başladı.
Ne var ki küçülen cari açığı kapatmada zorlanıyoruz.
Bizim cari açığı kapatmamız 4 kanaldan gelen döviz ile mümkün olabiliyor. (1) Doğrudan yatırım, (2) Hisse senedi ve bono için gelen döviz, (3) Kredi ve (4) Nereden geldiği belli olmayan döviz.
Doğrudan yatırımlar, yurt dışından doğrudan yabancı sermaye yatırımı veya Türkiye’de kurulu şirketlere katkı olarak gönderilen döviz ve de gayrimenkul alımı için Türkiye’ye getirilen döviz toplamından oluşuyor.
2014 Haziran ayında gayrimenkul alımı için getirilen döviz 416 milyon dolar, ilk 6 ayda bu amaçla getirilen döviz toplamı 2 milyar 33 milyon dolardır.
Haziran ayında net doğrudan yatırım girişi 742 milyon dolar oldu.
Haziran ayında Türkiye’ye getirilen dövizlerin büyük bölümünün kısa vadeli faiz hareketlerinden veya kur hareketlerinden yararlanmak için getirilen dövizler olduğu anlaşılıyor.
Borsadan hisse senedi satın almak için getirilen 138 milyon dolara karşılık bono piyasasındaki faiz ve döviz kuru oynamalarından yararlanmak için giriş yapan döviz 6 milyar 907 milyon dolar olmuştur.
Haziran ayında net kredi kullanımında azalma vardır. Bankalar borçlanmayı yavaşlatmışlardır.
İlk altı aylık tabloda dikkati çeken, sermaye hareketi ile yurda giren dövizin açığı kapatmaya yetmemiş olmasıdır.
İlk altı ayın açığı 24.1 milyar dolar, sermaye hareketi ile yurda giren döviz net 19 milyar dolardır. Nereden geldiği belli olmayan toplam 6.3 milyar dolar eklendiği halde, döviz girişi açığı kapatamadığından, ilk altı ayda rezervlerden 1.2 milyar dolar döviz eklenmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
Sonuç olarak görülüyor ki cari açık küçülüyor. Ama küçülen cari açığı henüz sağlıklı bir şekilde kapatacak bir sermaye hareketi başlayamadı.
