Cumhuriyetçi adaylar umut vermiyor
Cumhuriyetçiler bu defa işi sıkı tutuyor. 2016’da yapılacak başkanlık seçiminin hazırlıklarına erken başladılar. Başkan adayını belirlemek için yapılacak toplantıların ilki geçen hafta perşembe Cleveland’da gerçekleşti. 16 aday adayından toplantıya katılan Scott Walker, Marco Rubio, Jebb Bush, Mike Huckabee, Chris Christie, Ben Carson, Rand Paul, Donald Trump, Ted Cruz ve John Kasich ekonomi ve dış politikadan eşcinsel evliliği ve kürtaja kadar çeşitli konularda görüşlerini ortaya koydular. Aday adayları arasında dikkati en çok çekenlerden biri Donald Trump. Cumhuriyetçi Parti’nin önceki Başkan adaylarından Arizona senatörü John McCain’in Vietnam Savaşı'nda esir düşmesinin kahramanlık olmadığını; Meksika’dan yasa dışı yollarla ülkeye girenlerin uyuşturucu satıcısı ve tecavüzcü olduğunu söyleyerek tepki çeken Trump’ın, Cleveland tartışmasının sunucularından Megyn Kelly’e yönelik sözlerinin yankıları sürüyor. Trump, Kelly’nin kendisinin kadınlar hakkında daha önce söylediği ağır sözlerle ilgili sorusuna sinirlenmiş; Kelly’e twitter hesabından yakışıksız ifadeler kullanmıştı. Ünlü emlak milyarderinin kamuoyu desteğinde henüz bir azalma yok; aday adayları arasında hala ilk sırada. Ancak, Atlanta’daki Cumhuriyetçi Parti toplantısına davet edilmedi. Trump, Cumhuriyetçi Parti’de yer bulamazsa bağımsız olarak seçimlere katılacağını söylüyor ki bu, Cumhuriyetçilerin hoşlanacağı bir gelişme olmaz.
***
The Washington Post’daki köşesinde Richard Cohen Cleveland tartışmasının galibinin kim olduğunu bilemediğini, ancak kaybedenin Trump olduğunu söylüyor. Trump, yanlış konuşmalar yaptı; fakat, sorulan sorular da onu bitirmeye yönelikti. Cumhuriyetçi Parti’nin ağır topları Trump’a karşı. 2012 seçimleri öncesinde aday adaylarından işadamı Herman Cain nasıl bitirildiyse, Trump’ın sonu da sanki öyle olacak. Özel hayatındaki inişler çıkışlar ve kadınlar hakkında söylediği ağır sözler bir yana, ekonomik ve siyasi konularda derinliği olan görüşler ortaya koyamayan Trump’ın güçlü bir demokrat aday karşısında başarılı olması zor. Cumhuriyetçi Parti’nin aday adayları arasında şimdilik öne çıkanlar Florida’nın önceki valisi Jeb Bush, New Jersey Valisi Chris Christie, Florida senatörü Marco Rubio ve Wisconsin Valisi Scott Walker.
Adayların tümü başkan seçilmeleri halinde Obama’nın sağlık reformunu ve İran’la yapılan antlaşmayı iptal edeceklerini söylüyorlar. Cleveland toplantısında ekonomi ve dış politika haricinde aday adaylarının cevaplamakta en çok zorlandığı sorular eşcinsel evliliği ve kürtajdı. Vaktiyle kürtajın insanların bir seçimi olduğunu söyleyen Trump, bu defa tamamen farklı görüşler ortaya koydu. Scott Walker ve Marco Rubio’nun tecavüz ve yakın akraba arasındaki ilişkilerden ortaya çıkan hamilelikte bile kürtaja karşı oldukları düşüncesi, Türkiye’deki tartışmaları aklıma getirdi. Dünyanın en ileri demokrasilerinden hala bu kafada, üstelik başkanlığa aday siyasetçilerin çıkması düşündürücü. Avrupalı Hristiyan Demokratlar'la Amerikalı Cumhuriyetçiler arasındaki en önemli farklardan biri de bu olsa gerek. Cumhuriyetçilerin geçen seçimi kaybetmelerinde siyasal ve ekonomik konulara doğru teşhis koyamamalarının olduğu kadar sosyal konular üzerindeki çağdışı düşüncelerinin de payı var.
***
Amerika gibi kapitalizmin beşiği bir ülkede seçimlere katılan adaylar açısından parasal kaynak çok önemli. Trump’ın kampanya için ayırdığı para söylediğine göre 350 milyon dolar civarında. Kendi cepinden çıkacak bu paraya toplayacağı bağışlar dahil değil. Bu muazzam finansal güç, Trump’ı Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı yapmaya yetmeyebilir. Trump’ın aksine Jeb Bush ve Marco Rubio siyasi ve ekonomik konularda daha etkili görünüyorlar. Demokrat Parti’nin aday adayları arasında adları geçenler Hillary Clinton ve Başkan Yardımcısı Joe Biden dışında Vermont Senatörü Bernie Sanders, Virginia Senatörü Jimm Webb, Rhode Island Valisi Lincoln Chafee ve Maryland Valisi Martin O’Malley. Senato ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğa sahip Cumhuriyetçi Parti politikalarını ciddi biçimde gözden geçirmez; ülke içinde ve dünyadaki gelişmeleri doğru okuyamazsa 2016 seçimlerini kaybetmesi sürpriz olmaz.