Mal ve hizmet alım-satımlarına ilişkin bildirim formu verilmesi

VERGİNİN GÜNDEMİ / Akif Akarca akif.akarca@alfaymm.com Dr.Mehmet Şafak mehmet.safak@alfaymm.com Bilanço esasına göre defter tutan vergi mükelleflerinin bir takvim yılı içinde belirli tutarı aşan mal ve hizmet alış ve satışlarını, düzenleyecekleri formlarla, vergi idaresine bildirmeleri zorunludur. 17.08.2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 362 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bir kişiden yapılan mal ve hizmet alımları toplamı ile bir kişiye yapılan mal ve hizmet satışları toplamı ile ilgili bildirimde bulunma asgari tutarı, katma değer vergisi hariç, 30.000 YTL (otuz bin Yeni Türk Lirası) olarak belirlenmiş, diğer taraftan da uygulamanın usul ve esaslarının nasıl olacağı açıklanmıştı. Söz konusu tutarlarda 2007 yılına ilişkin olarak bir değişiklik yapılmamış olup, 2007 yılında yapılan alım ve satımların bildiriminde de bu tutarlar geçerlidir. Dolayısıyla, bir kişi veya kurumdan yapılan katma değer vergisi hariç 30.000 YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve hizmet alımları, "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; bir kişi veya kuruma yapılan katma değer vergisi hariç 30.000 YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve hizmet satışları ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirilecektir. 06.02.2008 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 381 seri nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde 2007 yılına ilişkin bildirimlerin 2008 yılının Şubat ayı içinde yapılacağı belirtilmişken daha sonra yayımlanan 32 seri nolu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile bu süre 05 Haziran 2008 tarihine kadar uzatılmıştır. Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler de, Ba ve Bs bildirim formlarını, tabi oldukları özel hesap dönemi itibarıyla değil, takvim yılı itibarıyla düzenleyecekler ve yukarıda belirtilen süre içinde vereceklerdir. Başka bir deyişle, özel hesap dönemine sahip mükellefler de 01.01.2007- 31.12.2007 dönemine ilişkin alım ve satımlarına ilişkin bildirimleri 05 Haziran 2008 tarihine kadar vereceklerdir. 2008 yılı başından itibaren bildirim formları aylık olarak verilecektir Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere, 2008 yılı ve müteakip yıllarda düzenleyecekleri Ba ve Bs bildirim formlarını aylık dönemler halinde vermeleri hususunda zorunluluk getirilmiştir. Mükellefler bildirim formlarını aylık dönemler halinde düzenleyerek, takip eden ayın 5'inci gününden itibaren bir sonraki ayın 5'inci günü akşamına kadar vermekle yükümlüdürler (Örneğin; bir mükellef 2008 yılı Haziran ayına ait Ba-Bs bildirimlerini 5 Temmuz 2008 gününden itibaren 05 Ağustos 2008 tarihi akşamına kadar verebilecektir). Özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerin de, Ba ve Bs bildirim formlarını tabi oldukları özel hesap dönemi itibariyle değil, aylık dönemler halinde düzenlemeleri gerekmektedir. 2008 yılına mahsus olmak üzere ocak, şubat ve mart dönemlerine ilişkin olarak ayrı ayrı düzenlenen Ba ve Bs bildirim formları, 2008 yılı Nisan ayının 5'inci gününden itibaren haziran ayının 5'inci günü akşamına kadar verilecektir. Söz konusu dönemlere ilişkin Ba ve Bs bildirim formları mükelleflerin istemeleri halinde nisan ayının 5 inci günü beklenilmeden aylık dönemler itibariyle verilebilir. Nisan dönemi ve müteakip dönemlere ilişkin bildirim formları ise aylık dönemler halinde düzenlenerek, takip eden ayın 5'inci gününden itibaren bir sonraki ayın 5'inci günü akşamına kadar verilecektir. 2008 yılı ve takip eden yıllara ilişkin mükelleflerin mal ve/veya hizmet alımları ile mal ve/veya hizmet satışlarına uygulanacak had 8.000 YTL (Yeni Türk Lirası) olarak yeniden belirlenmiştir. Buna göre, bir kişi veya kurumdan katma değer vergisi hariç 8.000 YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve/veya hizmet alımları, "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; bir kişi veya kuruma katma değer vergisi hariç 8.000 YTL (Yeni Türk Lirası) ve üzerindeki mal ve/veya hizmet satışları ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirilecektir. Limitin altında kalan alış ve satış bedelleri toplamı ise "Diğer Mal ve Hizmet Bedeli Toplamı" (Tablo III) bölümüne yazılacaktır (Ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle yapılan satışların toplamı KDV hariç tutarlar olarak Tablo III'e dahil edilecektir). Bildirimleri elektronik ortamda vermesi gereken mükellefler 1. Bilanço esasına göre defter tutan ve 376 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde duyurulduğu üzere, beyannamesini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, Ba ve Bs bildirim formlarını da elektronik ortamda https://e-beyanname.mb-ggm.gov.tr adresinden vermek zorundadırlar. Ancak; Ba ve/veya Bs formlarından herhangi birinde bildirilecek mükellef sayısı 10.000 ve üzerinde olanlar, Ba ve Bs bildirimlerini Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinden (www.gib.gov.tr)/Internet Vergi Dairesi/Btrans linkine (https://e-beyanname.mb-ggm.gov.tr/btrans/) bağlanarak mevcut e-beyanname kullanıcı kodu ile göndereceklerdir. 2. Bildirimlerin elektronik ortamda verilmesinde, bildirimlerin verilmiş sayılabilmesi için onaylama işleminin yapılması şarttır. Onaylama işlemi, en geç, bildirimlerin verilmesi gereken son gün saat 24:00'den önce tamamlanmalıdır. 3. Bildirim formlarını elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler kesinlikle kağıt ortamında bildirim formu vermeyeceklerdir. Elektronik ortamda verilmesi gerekirken kağıt ortamında verilen (elden veya posta ile) bildirim formları hiç verilmemiş sayılacaktır. 4. Bildirimlerin verileceği tarihten önce bağlı oldukları vergi dairesi değişen mükellefler bildirim formlarını, halen bağlı oldukları vergi dairesinin mükellefi olarak göndereceklerdir. Bildirimlerin elektronik ortamda gönderilmesine ilişkin esaslar 1. Elektronik ortamdaki bildirim formları, kullanıcı kodu, parola ve şifre almış mükelleflerce yerine getiriliyor ise, formu düzenleyen kısmına mükellefe ilişkin bilgiler, formdaki yeminli mali müşavir kısmına ise, yeminli mali müşavirlere ilişkin bilgiler yazılacaktır. 2. Formların elektronik ortamda gönderilmesi işlemi yeminli mali müşavirlerce gerçekleştirilecek ise formu düzenleyen kısmına varsa serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavire ait bilgiler yazılacak; mükellefin serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşaviri bulunmaması halinde, bu kısma, mükellefe ait bilgiler yazılacaktır. Formu gönderen kısmına ise formu elektronik ortamda gönderen yeminli mali müşavirlerin bilgileri yazılacaktır. 3. Formların elektronik ortamda gönderilmesi işlemi, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir tarafından gerçekleştirilecek ise, formu düzenleyen kısmına serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavirin bilgileri, yeminli mali müşavir kısmına ise yeminli mali müşavirlere ait bilgiler yazılacaktır. 3. Bildirimleri kağıt ortamında vermesi gereken mükellefler Bilanço esasına göre defter tutmakla birlikte, otomasyona geçmemiş mal müdürlüklerine bağlı olan mükellefler, bildirim formlarını, bağlı bulundukları vergi dairesi veya mal müdürlüklerine kağıt ortamında vermek zorundadırlar. Vergi dairesi mükellefi iken mal müdürlüğüne nakil olan mükellefler, bildirim formlarını, nakil oldukları mal müdürlüğüne kağıt ortamında vereceklerdir. 4. Bildirimlerin doldurulmasına ilişkin açıklamalar A-Genel açıklamalar Ba ve Bs bildirim formlarının doldurulmasına ilişkin açıklamalar, kağıt ortamındaki bildirim formlarının arka yüzünde ve www.gelirler.gov.tr adresinde etraflıca yapılmış olup, formların bu açıklamalar çerçevesinde doldurulması gerekmektedir. 1. Kağıt ortamında özel olarak bastırılan formlar vergi dairelerinde ve mal müdürlüklerinde bulunmaktadır. Fotokopi ile çoğaltılmış veya önceki yıllarda bastırılmış formlar kullanılmayacak, kullanılması halinde hiç verilmemiş sayılacaktır. 2. Bildirimler Yeni Türk Lirası (YTL) olarak doldurulacak ve 1 Yeni Türk Lirası'nın altında kalan tutarlar dikkate alınmayacaktır. Diğer bir ifade ile, kuruş bilgileri ihmal edilecek ve bildirimlerde gösterilmeyecektir. 3. Bildirim formlarına belirlenen haddi aşan ithalat ve ihracat işlemleri de yazılacaktır. Ba bildirim formunun doldurulmasında, Türkiye'de mükellef olmayanlardan yapılan alımlar için satıcının vergi kimlik numarası "1111111111" olarak kodlanacaktır. Bs bildirim formunun doldurulmasında ise, Türkiye'de mükellef olmayanlara yapılan satışlar için alıcının vergi kimlik numarası "2222222222" olarak kodlanacaktır. 4. Form Ba ve Form Bs'nin Tablo II bölümlerinin doldurulması sırasında kullanılacak "ülke kodu" bilgileri 381 seri nolu tebliğ ekinde yer almaktadır. 5. Bildirim verme yükümlülüğünde olan mükellefler, belirtilen hadlerin altında kalması sebebiyle bildirilecek alım-satımları bulunmasa bile bildirim formlarını vermek zorundadırlar. Bu mükellefler, bildirim formlarını, alım-satım bilgileri dışındaki tüm bilgileri eksiksiz olarak doldurmak suretiyle vereceklerdir. B-Düzeltme işlemleri Mükelleflerin, elektronik ortamda verdikleri bildirim formlarını onayladıktan veya kağıt ortamında bildirimde bulunduktan sonra, verdikleri bildirim formunda hata yaptıklarını belirlemeleri halinde, bildirim süresinin dolmamış olması şartıyla düzeltme yapabilirler. Düzeltme işleminde ilk bildirim formu tamamen iptal edilmekte ve ikinci defa verilen bildirim formu geçerli kabul edilmektedir. Bu sebeple, düzeltme yapması gereken mükelleflerin, yeni bildirim formunu, daha önce bildirimde bulunulmamış gibi tüm alım-satım bilgilerini içerecek şekilde doldurmaları gerekmektedir. Bildirimlerin sadece bir tanesinde hata yapıldığının belirtilmesi halinde, sadece hata yapılan bildirim formunun (Form Ba veya Form Bs) düzeltilmiş haliyle bildirilmesi yeterlidir. Kağıt ortamında düzeltme amacıyla verilecek bildirim formları, bağlı olunan mal müdürlüğüne bir dilekçe ekinde verilecektir. 5. Diğer hususlar ve cezai yaptırım 1. Bildirimlerin ilgili olduğu yılda bilanço esasına göre defter tutan, ancak, bildirimlerin verileceği tarihten önce işlerini terk eden mükellefler de bildirim formlarını vereceklerdir. Bu durumda, bildirim formlarının verileceği vergi dairesi, bu mükelleflerin en son bağlı bulundukları vergi dairesidir. 2. Bildirimlerin ilgili olduğu yılda bilanço esasına göre defter tutan, ancak, müteakip yıldan itibaren işletme hesabı esasına geçen mükellefler de bildirim formlarını vereceklerdir. Buna karşın, bildirim formlarının ait olduğu yıl işletme hesabına göre defter tutan, ancak, müteakip yıldan itibaren bilanço esasına geçen mükelleflerin bildirim formu verme zorunlulukları bulunmamaktadır. 3. Birden fazla şubesi bulunan mükellefler bildirim formlarını şube bazında değil, şube bilgilerini konsolide etmek suretiyle merkezden vereceklerdir. 4. Bir kişi veya kurumdan yapılan alışlar Form Ba'da tek satır olarak, bir kişi veya kuruma yapılan satışlar da Form Bs'de tek satır olarak gösterilecektir. Buna göre, aynı mükellefin birden fazla şubesinden yapılan alışlar, muhasebe sistemi gereği ayrı ayrı takip edilse bile, Form Ba'da tek satır olarak gösterilecektir. Aynı şekilde, aynı mükellefin birden fazla şubesine yapılan satışlar da, muhasebe sistemi gereği ayrı ayrı takip edilse bile, Form Bs'de tek satır olarak gösterilecektir. 5. Bir kişi veya kurumdan yapılmış olan ve belirlenen haddi aşan alımlar, Ba bildirim formu ile bildirilecek; bu alımların bir kısmı daha sonra iade edilmişse, bu iadeler -belirlenen haddin üzerinde olması halinde- Bs bildirim formunda satış olarak gösterilecektir. Aynı şekilde, bir kişi veya kuruma yapılmış olan ve belirlenen haddi aşan satışlar, Bs bildirim formu ile bildirecek; bu satışların bir kısmı daha sonra iade alınmışsa, bu iadeler -belirlenen haddin üzerinde olması halinde- Ba bildirim formunda alım olarak gösterilecektir. 6. Herhangi bir mal ve hizmet alımına bağlı olarak, ödemenin gecikmesi suretiyle ortaya çıkan ve fatura düzenlenmek suretiyle alıcıya yansıtılan kur farkı gelirleri de bildirimlere dahil edilecektir. 7. Bildirim formları özel tüketim vergisi dahil olarak doldurulacaktır. Diğer bir ifade ile bildirim formlarını düzenlerken özel tüketim vergisi ayrıştırılmayacak, alım ve satımlar özel tüketim vergisi dahil tutarlarıyla gösterilecektir. 8. Mükellefler, Vergi Usul Kanunu'nun 235. maddesi hükmü gereğince müstahsil makbuzu düzenlemek suretiyle yapmış oldukları alımlarını Form Ba ile bildirmek zorundadırlar. Müstahsil makbuzu ile yapılan alımlar, gelir vergisi tevkifatı yapılmadan önceki brüt tutarları ile bildirilecektir. 9. Bankalar, özel finans kurumları, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, menkul kıymet yatırım fon ve ortaklıkları ile sigorta şirketleri yapmış oldukları işlemleri belirli periyotlarla Maliye Bakanlığı'na bildirdiklerinden, hizmet ve satış işlemlerinde düzenledikleri dekont bilgilerini Form Bs ile bildirmelerine gerek bulunmamaktadır. Aynı şekilde, bu kurumların kendi aralarındaki işlemler sebebiyle düzenledikleri dekontların karşı tarafça Form Ba ile bildirilmesine de gerek bulunmamaktadır. Ancak, bu kurumlar, faturalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alımlarını genel esaslar çerçevesinde Form Ba ile bildirmek zorundadırlar. 4.10. Sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemeleri fatura ile belgelendirilen bir mal veya hizmet alımına dayanıyor ise, bu alımların genel esaslar çerçevesinde katma değer vergisi hariç tutarlarıyla Ba bildirim formuna dahil edilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, sigorta şirketlerinin poliçe bilgilerini Form Bs ile bildirmelerine gerek bulunmamaktadır. 4.11. Noterlerin kanunlarına göre vermiş oldukları noterlik hizmetlerini Bs formu ile bildirilmelerine gerek bulunmamaktadır. Aynı şekilde, noterlerde yaptırılan işlemlerin de Ba formu ile bildirilmesine gerek bulunmamaktadır. Noterler, faturalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alımlarını genel esaslar çerçevesinde Form Ba ile bildirmek zorundadırlar. 4.12. Döviz alım-satım işi ile uğraşanlar, belirli miktarın üzerindeki döviz alım-satım bilgilerini Maliye Bakanlığı'na bildirmek zorunda olduklarından, bu işlemlerini ayrıca Ba ve Bs bildirim formlarıyla bildirmelerine gerek bulunmamaktadır. Ancak, bu işletmeler, faturalı olarak yaptıkları mal ve hizmet alımlarını genel esaslar çerçevesinde Form Ba ile bildirmek zorundadırlar. Diğer taraftan, bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin döviz büroları ve yetkili diğer kuruluşlardan yapmış oldukları döviz alım-satımlarını Ba ve Bs bildirim formlarına dahil etmelerine gerek bulunmamaktadır. 4.13. Elektrik, su, doğalgaz gibi mal veya hizmet teslimlerinin bildirim uygulaması bakımından diğer mal ve hizmet teslimlerinden farkı bulunmamaktadır. Bu gibi mal veya hizmet tutarları, 30.000 YTL'yi aşması halinde durumuna göre Ba veya Bs bildirim formları ile bildirilecektir. 4.14. Birleşme halinde, münfesih kurum veya kurumlara ait bildirim formları bu kurumların fesih oldukları tarihteki kanuni temsilcileri tarafından verilir. Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri çerçevesinde yapılan devirlerde ise, münfesih kurumun o dönemdeki faaliyetlerine ilişkin bildirim formları, münfesih kurumun unvanı ve vergi kimlik numarası yazılmak suretiyle devir alan kurum tarafından verilecektir. 4.15 Kurumlar vergisinden muaf olanlar 2007 yılı ve takip eden yıllarda Ba ve Bs bildiriminde bulunmayacaklardır. 4.16. Kağıt ortamındaki bildirim formları, mükellef ve varsa mükelleflerin 3568 sayılı kanuna istinaden yetki almış serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşaviri tarafından müştereken imzalanacaktır. 4.17. Bildirim formlarını elektronik veya kağıt ortamında belirlenen süre içinde vermeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 355'inci maddesi hükmü uyarınca işlem yapılacaktır.