Darbe girişimi haftasında milyar dolarlar geldi, ya bu hafta?

Alaattin AKTAŞ
Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com

Darbe girişiminde bulunulan 15 Temmuz itibariyle bir haftalık dönemde yabancılar Türkiye’ye tam 1 milyar 186 milyon dolar getirdiler. Bu, bir haftada Türkiye’ye getirilen para açısından yılın ikinci en büyük tutarı. Daha önce en yüklü para girişi 1 milyar 214 milyon dolarla 8-15 Nisan haftasında gerçekleşmişti. 

8-15 Temmuz haftasında yabancılar 374 milyon dolarlık hisse senedi ve 812 milyon dolarlık devlet iç borçlanma senedi aldılar. Temmuzun ilk yarısındaki giriş de 198 milyon doları hisse senedinden, 1.2 milyar doları devlet iç borçlanma senedinden oluşmak üzere yaklaşık 1.4 milyar dolar oldu. Bu arada, 1-15 Temmuz olarak gösterilen dönemde, 24 Haziran-1 Temmuz arasındaki haftaya ilişkin rakamların da bulunduğunu belirtelim. Yani aslında 1-15 Temmuz dönemi rakamları, 24 Haziran-15 Temmuz dönemini kapsıyor. 1 Temmuz cumaya geldiği için, haziranın son günleri de temmuza katılıyor. 

Darbe girişimi haftadaki bu rekor sayılabilecek girişle birlikte yılbaşından 15 Temmuz’a kadar olan dönemde yabancılar 1 milyar doları hisse senedi, 3.4 milyar doları da devlet iç borçlanma senedi alımı yoluyla olmak üzere Türkiye’ye 4.4 milyar dolar getirmiş oldular. 

15 Temmuz tüm dengeleri değiştirdi 

Yabancıların hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedi alımlarının darbe girişimi haftasında 1.2 milyar dolara ulaştığını ve bunun yılın ikinci en yüksek haftalık girişi olduğunu belirttik. O haftanın ortalama dolar kuru da 2.89 olarak gerçekleşti. 

Ama 15 Temmuz’u 16 Temmuz’a bağlayan gece her şey alt üst oluverdi. Türk parası, hafta sonunda yurtdışı piyasalarda önemli ölçüde değer yitirdi. Dolar, bir ara 3.09’a kadar yükseldi. 

Ama araya hafta sonu girdi ve tansiyon biraz düştü. Ayrıca Merkez Bankası’nın pazar günü açıkladığı önlemler ile Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in telekonferans yoluyla yabancı yatırımcılara hitap etmesi piyasanın daha da sakinleşmesini sağladı. Ama ok yaydan çıkmış, dengeler bozulmuştu bir kere... 

Pazar günü çok yapıcı bir tutum sergileyen Merkez Bankası, daha sonra çok da gerekli olmayan bir adım atarak faiz indirimine gitti. Aslında bu çok da önemsenmedi. Çünkü dikkatler, siyaseten atılacağı söylenen adımlara çevrilmişti. 

İşte bu ortamda önce S&P’nin Türkiye’nin notunu kırması ve OHAL kararı, zaten bozulmuş olan yabancı algısının iyice bozulmasına yol açtı. 

Hafta başından beri süren yabancı çıkışı hızlandı, kur yükseldi, aynı şekilde faiz arttı ve hisse senedi fiyatlarındaki gerileme belirginleşti. 

Özellikle OHAL uygulamasına geçileceğinin açıklanması ve S&P’nin altığı not kararını Moody’s ve Fitch’in izleyebileceğine dönük kaygılar piyasalardaki tedirginliği iyice artırdı.

Çıkış var da, ne kadar? 

İşte şimdi herkes, darbe girişimi haftasında yaklaşık 1.2 milyar dolar getiren yabancıların, bu girişimi izleyen içinde bulunduğumuz haftada ne miktarda çıkış gerçekleştirdiklerini merak ediyor. Çıkış var, var olmaya da, acaba ne kadar, bu tahmin edilmeye çalışılıyor. 

Son dönemlerde sık sık yer verdiğimiz ve yabancıların döviz hareketiyle kur arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafiğimiz var. Genellikle net çıkış yaşandığında kur yukarıda oluşuyor, girişler de kuru aşağı çeken bir etki doğuruyor. Ters yönlü bu ilişki çok normal; çünkü yabancı çıkışı aynı zamanda ülkeden döviz çıkışı, yani döviz talebi demek ve bu da kuru yukarı çekiyor. 

İşte içinde bulunduğumuz haftaya bakıyoruz; ilk dört gün itibariyle dolar kuru ortalama 3.02 düzeyinde oluşmuş durumda. Yani dolar kuru tarihi rekor düzeylerde salınıyor. Bu artışın ne kadarının piyasadaki tedirginlik ve bu yüzden dolara olan talepten kaynaklandığını, ne kadarının yabancıların ellerindeki varlıkları satarak döviz talep etmelerinden dolayı ortaya çıktığını elbette bilemeyiz. 

Ama başka göstergeler, bu artışta yabancı talebinin önemli bir etken olduğunu ortaya koyuyor. 

Devlet iç borçlanma senedinde faizin artması sonucunu doğuran bir fiyat düşüşü yaşanıyor. Demek ki elinde kamu kağıdı bulunan yatırımcılar, ki bunlara elbette yabancılar da dahildir, bu kağıtları satmaya yöneliyorlar. 

Bir diğer temel gösterge hisse senedi piyasası. Hisse senedi fiyatlarında dramatik düşüşler yaşanıyor. Ve biliyoruz ki hisse senedinde yabancıların üçte ikiye yakın payı bulunuyor. 

Tüm bu etkenler bir araya getirildiğinde, grafikte ne olacağını kestiremediğimiz için soru işaretiyle gösterdiğimiz bölümde gelecek hafta yüklüce bir çıkışa işaret eden bir kutucuk oluşacağı tahmini ağır basıyor.

catsfbfbfbfbfbfbfb.jpg

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar