Fındıkta kazananlar ve kaybedenler

Ali Ekber YILDIRIM
Ali Ekber YILDIRIM TARIM DÜNYASINDAN aey@dunya.com

TARIM DÜNYASINDAN / Ali Ekber YILDIRIM e-mail:aey@dunya.com AKP hükümeti iki yıl önce FİSKOBİRLİK'i devre dışı bırakarak fındık alımı için Toprak Mahsulleri Ofisi'ni (TMO) görevlendirdi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kamuoyu önünde o zamanki FİSKOBİRLİK yönetimini defalarca "beceriksiz", "iş bilmez insanlar" olarak ilan etti. Bununla da yetinmedi kendi deyimi ile "tüyü bitmemiş yetim hakkını yemekle ve bir nevi hortumculukla" suçladı. TMO yöneticileri bilmedikleri, tanımadıkları, dönen dolapları hesaplayamadıkları bir ürün konusunda iyi niyetle çalıştılar. Fakat, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin fındıktan dolayı iki yılda Hazine tarafından karşılanacak görev zararı 1.5 milyar YTL'ye ulaştı. Demek ki, suç FİSKOBİRLİK yöneticilerinde değilmiş. TMO yöneticilerinin de suçu yok. Sorumluluk, ihracatın 2 milyar dolara ulaştığı bir dönemde fındık piyasasını siyasi kararlarla altüst eden hükümetin. Hükümetin fındık konusunda attığı her adım ülkeye zarar getirdi. 2007 ürünü fındık alım fiyatları 22 Temmuz seçimlerinden önce açıklandı. İlk kez kademeli fiyat uygulamasına geçildi. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, fiyatın her ay kademeli olarak artacağını söyledi. Üreticilere de "fındığınızı hemen satmayın" önerisinde bulundu. Arzın ötelenmesi ile fiyat istikrarının sağlanacağını duyurdu. Bakan ne dediyse tersi oldu. Fındık fiyatı kademeli olarak artması bir yana son günlerde kademeli olarak düşmeye başladı. Sezon başında 5,15 YTL olarak açıklanan Giresun kalite fındık Ocak 2008'de 5,35 YTL'ye ulaşacaktı. Bugün serbest piyasada brüt 4.5 YTL'ye satılıyor. Levant kalite fındık 3.60 YTL'ye kadar düştü. Fiyat istikrarı sağlanamadı. Üstelik ihracat fiyatı artarken iç piyasada fiyat düşüyor. Geçen yıl şubat ayı standart fındıkların tonu 529 dolardan ihraç edilirken bu yıl aynı dönemde 788 dolara ihraç edildi. İşlenmiş fındık geçen yıl 581 dolardan ihraç edilirken bu yıl 925 dolardan ihraç edildi. İç piyasada fiyatın gerilemesinde fındığını devlete satan üreticinin kaybı yok. TMO, açıkladığı fiyattan fındık almayı sürdürüyor. Kaybeden, piyasanın üzerinde fiyatla fındığı Hazine adına alan TMO. Daha doğrusu devlet Hazine'si. Fiyat düşüşünden olumsuz etkilenen bir başka kesim ise fındığını ihracatçıya emanet eden manav-tüccar kesimi. Fındığını emanete veren manav-tüccarın fındığı yüksek fiyatla ihraç edildi. İhracatı gerçekleştiren ihracatçı firmalar şimdi içeride manav-tüccarla hesap görecek. Bu hesaplaşma ne kadar düşük fiyattan olursa ihracatçının kârı o kadar yüksek olacağından fiyatlar iç piyasada düşürülüyor. Ama ihracatta yükseliyor. Bu rakamlara da yansıyor. Sezonun başladığı 1 Eylül 2007'den 29 Şubat 2008'e kadar 139 bin 314 ton iç fındık ihraç edildi. Karşılığında 1 milyar 77 milyon dolar döviz girdisi sağlandı. 2006-2007 sezonunda aynı dönemde 162 bin 392 ton iç fındık ihraç edilmiş ve karşılığında 770 milyon 428 bin dolar döviz girdisi sağlanmıştı. Bu yıl daha az fındıkla daha yüksek gelir sağlanmasının altındaki gerçek bu. Devlet, tüccar-manav zarar görüyor ama birileri iyi para kazanıyor.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar