S&P: TVF, ulusal kalkınma bankasına benziyor
Standard&Poor's, Türkiye Varlık Fonu'nu ulusal kalkınma bankasına benzeyen mali araç benzeri bir yapı olarak değerlendirdi.
Kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor's (S&P), Türkiye Varlık Fonu'na yönelik eleştirilerde bulundu.
S&P, Türkiye Varlık Fonu'nun (TVF) kamu ve özel varlıkları üzerinden kaldıraca alarak kaynak yaratma aracına benzeterek, Türkiye'nin güçlü kamu maliyesine rağmen TVF'nin merkezi yönetim üzerinde mali yükümlülük oluşturup oluşturmayacağının izleneceğini belirtti.
Reuters'ın TVF ve kamu maliyesine olası etkileri hakkındaki sorularını yazılı yanıtlayan S&P Türkiye analisti Frank Gill, devlet garantisinden faydalanan borçlanma aracı ihraç etmesi halinde TVF'nin finansman gereksinimlerinin yakından takip edeceklerini belirtti.
Ulusal varlık fonlarının genellikle cari fazla veren emtia ihracatçısı ülkeler tarafından "zor durumlarda" kullanılmak üzere kurulduğunu, Türkiye Varlık Fonu'nun ise bu tanıma uymadığını belirten Gill, "Türkiye emtia ihracatçısı değil, dış açık veriyor. Bu nedenle TVF'nin kuruluşu kamu/özel varlıklarını kaldıraca alarak kaynak yaratma aracına... kamu harcamalarını merkezi yönetim dışından finanse etmeye imkan verecek ulusal kalkınma bankasına benzeyen mali araç benzeri bir yapı olarak değerlendiriyoruz" dedi.
TVF'nin nasıl finansman sağlayacağına dair henüz kesin bir bilgi bulunmadığını belirten Gill, devlet garantisinden faydalanan bir borçlanma senedi ihraç etmesi halinde TVF'nin finansman gereksinimlerinin yakından izleyeceklerini belirterek, "Bu durum merkezi yönetime kanuni bir fonlama yükümlülüğü yaratır. Burada garantiler konusunda gereken prosedürlere Hazine'nin dahil olmasının, yani şeffaf muhasebeleştirmenin temel bir rol oynaması gerektiğini düşünüyoruz" dedi.
Gill, diğer bakanlıkların "parasal değeri yüksek" garantiler başlatması halinde, bunun daha önce görülmemiş bir uygulama olacağını belirtti.
S&P Türkiye analisti Gill, sermayesini oluşturan, bankalar başta olmak üzere, varlıklarda sermaye kaybına yol açması halinde merkezi yönetimin "muhtemel yükümlülükleri" arasına gireceğine de dikkat çekti.
Gill, özel harcamaların azaldığı bir dönemde "şeffaf ve... verimliliği artıran yatırımlara yönlendirildiği sürece" kamu altyapı harcamalarını artırmanın makul olduğunun altını çizdi.
Özelleştirme ve genel yönetim gelirleri
Gill, daha önce özelleştirme kapsamında yer alan varlıkların TVF'ye devredilmesinin etkileri konusunda, S&P'nin özelleştirme gelirlerini bütçe tahminlerine dahil etmediğini belirtti. Gill, S&P'nin genel yönetim gelirleri içinde değerlendirdiği sosyal güvenlik sistemi gelirlerine TVF'nin ne derece erişebileceğinin de izleneceğini ifade etti.
Kamu maliyesi üzerindeki başlıca riskler
Gill Türkiye'nin kamu maliyesi üzerindeki başlıca riskin "yurtiçi harcamalarda keskin düşüşe yol açacak ödemeler dengesi şoku" olduğunu belirterek, bu durumun vergi gelirlerinde düşüşe yol açarak bütçe açığının artmasına yol açabileceğini belirtti. Gill, "Hızlı büyüyüp daralan ekonomiler hakkındaki deneyimlerimiz büyümedeki yavaşlamayla birlikte cari açığın çok hızla daralabildiği, ancak bu durumun bütçe performansını zayıflatması, tıpkı Türkiye'de 2009'da gördüğümüz gibi" dedi.
11 soruda tüm yönleriyle Türkiye Varlık Fonu