Türkiye’nin ilk ameliyat ipi fabrikası Bursa’da kurulacak

Zehra ORUÇ 

BURSA - Bursa ipeğinden absorbe olmayan ameliyat ipi üretildi. Uludağ Üniversitesi (UÜ) Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü’nde yürütülen proje ile Bursa ipeğinden ameliyat ipliği geliştirildi. TÜBİTAK destekli yürütülen proje kapsamında Türkiye’nin ilk ipek Ar-Ge laboratuvarı kuruldu. Başarılı olunması halinde Türkiye’de 10 milyon dolar kazanç sağlanmasıyla beraber Türkiye’nin ilk ameliyat ipi üretim fabrikası da Bursa’da kurulacak.

Koza bakıcılığın yitirilmemesi ve ipekçiliğin ülke genelinde korunabilmesi amacıyla ipeği lüks tüketim maddesi konumundan çıkarıp stratejik ürün haline getirmek için çalıştıklarını söyleyen Muradiye İpek Fabrikası yetkilisi Mehmet Ünal, bu doğrultuda ilk adımı TÜBİTAK ve Uludağ Üniversitesi ile absore olmayan ameliyat ipi üretim projesi ile attıklarını belirtti. Proje başlangıcında yurt dışından gelen ve en çok tercih edilen markaların ameliyat ipliklerini laboratuvar ortamında incelemeye aldıklarından bahseden Ünal şu bilgileri verdi:

“Özellikle absore olmayan ipek iplikler üzerine yoğunlaştık. Daha sonra doktorlarımızın tavsiyesi ve bilgisi doğrultusunda içlerinden eleme yapıp en çok tutulanlar üzerine yoğunlaştık. İpliklerin yapılarının analizini yaptıktan sonra Bursa Büyükşehir Belediyesi bünyesinde faaliyet gösteren Muradiye İpek Fabrikasında koza çekiminden başlayarak ham ipek olarak yeniden imal ettik, büküm işlemini gerçekleştirdik. Bükümü İspanya’dan getirttiğimiz laboratuvar tipi bred büküm makinalarında gerçekleştirdik. Daha sonra yerli kozalardan imal ettiğimiz ameliyat iplerini laboratuvar ortamında yurtdışından gelen ameliyat ipleri ile karşılaştırdık. Son olarak kendi tasarımımızla koza çekiminden başlayarak, tellerde kullanılan sayılarında ve büküm esnasında kullanılan tur ve kat sayılarını yeniden tasarlayıp, yerli ameliyat ipliğimize kavuşmuş olduk.”

Mehmet Ünal, 3 yıllık Ar- Ge çalışmaları neticesinde sona yaklaştıkları proje kapsamında, muadillerinden çok daha sağlam absore olmayan ameliyat iplikleri üretmeyi başardıklarını söyledi.

İlk numuneler laboratuvar ortamında üretildi

Proje kapsamında Uludağ Üniversitesi bünyesinde Türkiye’nin ilk ipek üzerine Ar-Ge yürütülen laboratuvarının da kurulduğunu ifade eden Mehmet Ünal, Muradiye İpek Fabrikası’nda da üniversitenin gözetimi altında yerli kozadan ameliyat ipeği çekimlerini başarı ile tamamladıklarını belirtti. İlk numune ameliyat ipliklerinin laboratuvar ortamında üretildiğini dile getiren Ünal, projenin fizibilte raporunun hazırlandığı ve yakın zamanda Sağlık Bakanlığı’na sunulacağını söyledi.

Ünal, “Ülkemizde hala yüzde 100 yerli hammadde kullanılarak üretim yapan ameliyat ipi fabrikası yok. Bu konuda hala dışa bağımlıyız. Önümüzdeki periyotta Türkiye’nin ilk ameliyat ipi üretim fabrikası da Bursa’ya kurulacak. Fabrikanın da Uludağ Üniversitesi içinde olması planlanıyor. Şu aşamada makine parkuru gibi ihtiyaçlar belirlenip fizibilitesi çıkarılıyor. Bu fabrika, tamamen steril, ameliyathanelerden farksız bir fabrika olacak” dedi.

Türkiye’ye 10 milyon dolara yakın kazanç sağlayacak

Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Karaca, projenin amacının yerli olanakları kullanarak ameliyat ipliği üretmek olduğunu söyledi. “Hedefimiz böyle bir proje ile hem ülkemizdeki ipekçiliğin canlandırılması, yerli kozanın katma değeri yüksek bir alanda değerlendirilmesi hem de önemli bir dış alım maliyetinin ortadan kaldırılarak elde edilen kazancın ülkemizden sağlanması” diyen Prof. Dr. Karaca, projenin başarılı olması halinde Türkiye’nin 10 milyon dolara yakın kazanç sağlayacağını bildirdi. Karaca, projeyi Prof. Dr. Sunay Ömeroğlu, Prof. Dr. Aslı Hockenberger ve tekstil yüksek mühendisi Gökçe Coşkun ile birlikte başlattıklarını söyledi

Uyku modundan 2.5 milyar lira tasarruf sağlayacak priz

Uludağ Üniversitesi’nin bir diğer projesi ise tasarruflu prizlerle ilgili. Uludağ Üniversitesi (UÜ) Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulunda (MYO), kapatıldığı halde enerji tüketmeye devam eden televizyon, bilgisayar gibi elektronik cihazların elektrik tüketimini keserek milyonlarca lira tasarruf sağlayacak priz geliştirildi. Çalışmayı yürüten öğretim görevlisi Dr. Basri Kul şu bilgileri verdi: “Televizyon, bilgisayar, yazıcı gibi elektronik cihazlar kullanılmadıkları zamanlarda da enerji tüketmeye devam ediyor. Söz konusu priz, bunu algılayıp enerji tüketimini sıfırlayarak tasarruf sağlıyor. Ülkemizin ‘standby’, yani uyku modundan kaynaklanan enerji sarfiyatı yıllık yaklaşık 2,5 milyar lira. Bununla ilgili çeşitli kuruluşlarda deneyler yaptık. Priz sayesinde ülke genelinde yıllık 2,5 milyar lira tasarruf sağlayabiliriz.”

70 milyon dolarlık pazar var

Türkiye’de ameliyat ipliği pazarı yılda 70 milyon dolar civarında. Bunun 6 milyon dolarını ipekten üretilen ameliyat iplikleri oluşturuyor ve bunların tamamı ithal ediliyor. Yurtdışından gelen ameliyat ipliklerinin yüzde 95’i hazır mamul olarak Almanya ve Amerika’dan; yüzde 5’i de Çin ve Kore'den yarı mamul olarak getiriliyor.