Endüstri 4.0 inisiyatifi ciddi yatırım gerektiriyor
Endüstriyel ekonomiyi, internet ekonomisine dönüştürmek için ciddi yatırımlar yapılması gerekiyor. Öncelikli yatırımlar, üretim sistemimizi endüstri 4.0 koşularına uyum için gerekecek. Uyum sağlamada başarılı olduğumuz zaman, yeniliklerin serbest bırakacağı sermayenin geliştirici yatırımlar bağlamı önem kazanacak .
Sistemin dönüşüm sonrasına ilişkin öngörülerin önemli bir bölümü, Almanya'nın başlattığı "Endüstri 4.0", ABD'nin "Seçkin ABD" inisiyatiflerinin verimlilik artışlarıyla ciddi miktarda sermayeyi serbest bırakacağı varsayımına dayanıyor Biz bu yazıda, akıllı, bağlantılı ürünlerin bileşenlerinden hareket ederek yatırım ve yatırım yönetimi konularındaki ihtiyaçları gündeme taşımak istiyoruz.
Yatırımları farklı kategorilere ayırabiliriz ama yalınlık için "yeni yatırımlar"' "genişletme yatırımları" ve "modernizasyon yatırımları" sınırları içinde kalalım.
Akıllı, bağlantılı ürün bileşenleri
Dijital teknolojinin insan yaşamını ağırlıklı biçimde etkileyeceği alan; akıllı, bağlantılı ürünlerin yaygınlaşmasıdır. Akıllı,bağlantılı ürünler veri üreten, veri değerlendiren ve veri ileten özelliklere sahiptir. Akıllı, bağlantılı ürünler, endüstri 4.0 aşamasının önemli girdisi olan "büyük verinin" kaynaklarıdır; aynı zamanda ondan etkilenir. Ayrıca, oluşmakta olan yeni ticaret ağlarının önemli bileşenlerinden birini oluşturur.
Akıllı bağlantılı ürünlerin bileşenleri1, fiziki bileşenler, akıllı bileşenler ve bağlantı bileşenleri kategorilerine ayrılıyor.
Endüstri 4.0 aşamasına uyum aşamasında, yatırımların bir bölümünü, fiziksel bileşenler mekanik ve elektriksel parçalar için yapılacak. Akıllı bileşenleri oluşturan, sensörler, mikroişlemciler, veri depoları, kontroller, yazılım, entegre iletim sistemleri ve dijital kullanıcı arayüzleri diğer yatırım alanlarını oluşturacak. Bağlantı bileşenleri arasında da, portlar, antenler, kablolu ve kablosuz bağlantı protokolleri, şebekeler vardır;bu bileşenler de hatırı sayılır yatırım gerektirir.
Akıllı, bağlantılı ürün bileşenleri, yeni yapıların oluştuğu, yeni işlevlerin geliştiği ve yeni rekabet koşullarının yaratıldığı bir alan. Yatırım yaparken, bileşenler bir bütün olarak değerlendirilmezse, beklenen sonuçlara erişilemez...
Endüstri 4.0 aşamasında etkin yatınım yapabilmek için dünya genelinde akıllı, bağlantılı ürün bileşenlerindeki gelişmelere ilişkin net bilgi sahibi olmalıyız. Geçmişteki kötü uygulamalarda olduğu gibi yatırım bileşenleri seçilirken bilinçsiz satın almalarla kaynak israfına fırsat vermemeliyiz,
Akıllı,bağlantılı ürün bileşenlerinin salt dünya genelindeki gelişmelerinin yakından izlenmesi yetmez, ülkemizde üretilebilmelerinin koşulları ve yerlileştirme stratejisi de belirlenmeli, ilke ve kurallar saptanarak net tanımlar yapılmalıdır.
Endüstri 4.0 aşamasının yatırım ihtiyacı,yatırım bileşenleri,yerli üretim ve ithalat konuları bir yatırım strateji çerçevesinde ele alınmalıdır.
Öncelik belirleme önemli
Yeni yatırımlar yapılırken,yatırım stratejisinde bir dizi konu önem kazanıyor: Birincisi, rekabet edebilir alanların seçilmesi ve ülkemiz potansiyellerini odaklayabileceğimiz alanların belirlenmesidir.
Alan keşfinin hemen ardından, ikinci adım, yaratılmak istenen sonucun tanımlanmasıdır.
Üçüncü bir alan, yatırım yerinin seçimidir. Yatırım yeri seçiminde,endüstriyel ekonominin gerekleri değil, internet ekonomisinin gerekleri göz önüne alınmalı. Ayrıca, uluslararası rekabet koşulları dikkate alınarak, teşvik mekanizmaları tasarlanmalı, bir önceki yatırım aşamasının ilkeleri yerine yeni koşullara göre düzenlemeler yapılmalı. Bu bağlamda yeni nesil organize sanayi bölgeleri oluşturularak, üretim mülkiyetine dayalı düşük maliyetli kiralama yoluyla yatırım yerleri tahsisi yapılmalı.
Dördüncüsü, yatırım mallarının; makine ve donanımın uygun yerlerden, uygun maliyetle, amaca uygun olanlar arasından seçilmesidir. Akıllı, bağlantılı ürün bileşenlerini açıklarken paylaşılan ayrıntılara bu aşamada büyük özen göstermek gerekir.
Yeni yatırımların yapılması aşamasında başlangıç noktasına hassas bağlılık ilkesine sıkı sıkıya uyulmalı. Fizibilite çalışmaları bir rasyonel otoritenin süzgecinden geçirilmeli,gereksiz bir kuruşun bile harcanmasına izin verilmemeli.
Büyük dönüşüm dönemlerinde geçerli ana akım üretim alanlarında talep boşlukları yakalayan üretim alanlarında kapasite artıracak yatırımlara ihtilaç artabilir. Tesislerin üretim ölçekleri büyütülürken,eski teknolojilerle yenilerini sentezleme önem kazanır.
İş yeri yöneticileri, endüstri 4.0 aşamasının büyük bir dönüşüm yaratacağını idrak etmişlerse dört alternatifli bir yol haritasına ve plana sahip olmalı: Birincisi,rekabet şansı olmayan üretim alanlarından çekilme planı. İkincisi, uyum gösterecek alanların keşfi, bu alanlarda yeni koşullara uyum planı. Üçüncüsü, yeni teknolojik gelişmelerden beslenen eğilimlenin yarattığı fırsatları değerlendirmeye dönük fırsat planı. Dördüncüsü, yeni ve ileri teknolojiler üreten ileri teknoloji geliştirme planı.
Öngörme ve önlem alma disiplinine uyma özeni göstermiş bir işleri yönetimi,yol haritalarına ve plana sahipse, genişleme yatırımlarını da uygun kaynaklara dayalı yapabilir.
Kendini yeniden üreten mekanizmalar yaratmayı sorun edinmeliyiz. Planlı hareket, var olmanın olmazsa olmazıdır.
---------
(1) Michael E.Porter ve James E.Heppelmann, "Akıllı,Bağlantı Ürünler Rekabeti Nasıl Dönüştürüyor?" HBR/Türkiye, Kasım 2016