Faiz bir düşürülse, kredili konut satışındaki sorun bir aşılsa...

Alaattin AKTAŞ
Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com

Faizi daha hızlı ve daha yüksek oranda düşürmesi için Merkez Bankası'na yöneltilen baskıların sonu gelmiyor, gelecek gibi de görünmüyor. Bu baskıyı yöneltenlerin gerekçelerini ezberledik artık. 

Birincisi, bu sayede reel sektör yatırım yapacak. İkincisi, daha az ifade edilmekle birlikte tüketim artacak. Üçüncüsü, neredeyse hiç dillendirilmemekle birlikte inşaat sektöründeki stoklar eriyecek. 

Merkez Bankası faizi düşürsün ve bankalar da Merkez'i izleyerek faizi aşağı çeksin ki, kredili konut satışları artsın. 

Artsın, çünkü dün açıklanan haziran ayına ilişkin veriler, kredili konut satışındaki gerilemenin durdurulamadığını gösteriyor. 

TÜİK'in dün yaptığı açıklamaya göre, haziran ayındaki konut satışı yaklaşık 93 bin oldu ve geçen yılın haziran ayındaki 96 bine göre yüzde 3.6 azaldı. Bu oran, önceki üç ayda yüzde 10'un üstünde gerçekleşen azalmayla kıyaslandığında görece iyi bir oran. Konut satışındaki gerileme belirgin olarak hız kesmiş görünüyor. Ancak bunda, geçen yılın haziran ayında, Gezi dolayısıyla ortaya çıkan konut satış sayısındaki gerilemenin yarattığı olumlu baz etkisinin rol oynadığı da bir gerçek. Dolayısıyla, konut satışı yavaş yavaş geçen yılı yakalayacak ve geçecek mi, yoksa makas yeniden açılacak mı, bunu temmuz ve izleyen ayların verileriyle birlikte görme şansına sahip olacağız. 

Hazirandaki konut satışı geçen yılın yüzde 3.6 altında kalırken, yılın ilk yarısındaki gerilemenin oranı yüzde 7.8 oldu. Geçen yılın ilk yarısında 569 bin olan konut satışı, bu yıl 525 binde kaldı. 

Bu yılın ilk yarısında 525 bin olan konut satışının 242 binini ilk satışlar, 283 binini ikinci el satışlar oluşturdu. Geçen yılın aynı dönemine göre ilk satışlar yüzde 4.2, ikinci el satışlar yüzde 10.6 azaldı. 

Kredili satışlarda hızlı düşüş 
Toplam konut satışındaki düşüş haziranda hız kesti; ancak, kredili konut satışındaki belirgin yavaşlama haziranda da sürdü. Geçen yılın haziran ayında yaklaşık 44 bin olan kredili konut satışı, yüzde 27 azalarak bu yıl 32 binde kaldı. Kredili konut satışında yılın ilk altı ayındaki azalmanın oranı ise yüzde 32.4 oldu. Bir başka ifadeyle altı aylık dönemler itibariyle geçen yıl 3, bu yıl 2 konut satılabildi. Kredili olarak satılan konut sayısı 245 binden 166 bine geriledi. 

Parası olan alıyor 
Kredili konut satışında dramatik düşüşler yaşanırken, kredi kullanılmaksızın gerçekleşen satışlar normal seyrinde devam ediyor. Bu tür satışlar haziranda yüzde 15.7, ilk altı ayda ise yüzde 10.9 arttı. 

Vatandaşın kredi kullanarak konut satın almaktan kaçınmasının bir dizi nedeni var kuşkusuz. Bunların başında faiz oranının yüksek bulunması geliyor elbette. Faizin düşürülmesi yönündeki bitmeyen telkinler ve baskılar da, gelecekte faizin daha düşük olabileceği beklentine yol açıyor. Bu da, çok zorunlu olmadıkça alımların ertelenmesi sonucunu doğuruyor. 

Özünde vatandaşı en çok etkileyen ve alım kararını sonraya bıraktıran etken, belirsizlik. Yarın ne olacağının bilinmemesi, yatırımcıyı ve konut sahibi olmak isteyenleri, çok zorunlu olmadıkça ve çok uygun koşullara sahip bir konut bulamadıkça, devir hızı diğer yatırım araçlarına göre görece çok düşük olan konuttan uzak durmaya yöneltiyor. Alıp oturmak için konut edinmek başka elbette; ama zaman içinde kira ve alım-satım farkı yoluyla gelir elde etmek pek akılcı görülmediği için konuttan olabildiğince uzak durulmak isteniyor.

tablo-123.jpg

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar