FED, euro, faiz
ABD'de geçen sene başlayan varlık alımı azaltımı konusunun doğal olarak FED gecelik faizinde artırımla devam etmesi beklenir(di). Buna bakarak dolar güçlenecek, euro zayıflayacak, sonunda ABD 10 yıllıkları yüksek seviyelere kademeli olarak tırmanacak ve tüm dünyada fiyatlamalar değişecek diye düşünmek en makulüydü. Fakat ne işler bu kadar basit, ne de piyasa dalgalanmalarını bu tür, bir kerelik, temel değerlendirmelerle açıklamak mümkün.
ABD'de kısa tarafın faizinin hızla yükselmesi, 10 yıllıkların yüzde 3'ü rahatça aşarak daha yukarıya gideceği beklentisinin boş bir beklenti olmadığını gösteriyordu. Fakat hiç de böyle olmadı. Faizler daha da artacak diye pozisyon alanlar hem verilerin karışık hali, hem de Yellen'in piyasaları aşırı sakinleşmeye yöneltmesi sonucunda terse düşüverdiler ve pozisyonlarını boşaltmak durumunda kaldılar. Daha da önemlisi, manzarada temel bir değişiklik de oluyor: FED faizi eninde sonunda artacak, ama gecelik FED faizi nihayet artırıldığı zaman nereye kadar tırmandırılacak? Bu soruya "sanıldığı kadar yükseğe çıkmaz" cevabı verildiği anda manzara değişir. ABD 10 yıllıklarının yüzde 2.50'nin bile altına gerilemesi -sona biraz yükseldi- tuhaf bir manzara ve bu beklentiyi yansıtıyor olabilir.
İş burada da kalmayabilir mi? Yellen süreyi uzatıp, nihai hedefi aşağıya çeken mesajlar verirse mümkün. Euro da oldukça tuhaf seyrediyor. Nicel genişleme yapılacağı beklentisi euro/doların şartlanmasına neden olmuş olabilir. Ama bu nicel genişlemenin "AMB (Avrupa Merkez Bankası) kontrolü eline aldı, deflasyona izin vermeyecek" diye yorumlanması ve euronun değer kazanması pekala mümkün. On beş gün önce "1.40'e değer ve 1.35 civarına geriler" diye düşünüyordum. Ama şimdi tekrar yukarı gitmesi ihtimalinin dışlanamayacağı kanısındayım. Daha sonrasında, AMB'nin genişleme adımının alacağı biçim ve işe yarayıp yaramayacağı yorumları önemli olacak. Euro tekrar aşırı değerlenirse bunun Avrupa büyümesi üzerindeki olumsuz etkisi ve deflasyon tehlikesi yine gündeme oturur ve nicel genişlemeye rağmen, "tamam ama bu adım atıldığına göre işler iyi gidecek" mantığı bu sefer de "işe yaramıyor" tespitine dönüp euroyu vurabilir. değer Zamanlama ters gidebilir yani.
Bizi doğrudan ilgilendiren kısım şu; Finansal piyasalar ters pozisyon almalarla çalışmaya başladı. İşler düz iktisat / faiz mantığıyla yürümüyor. Olay böyleyken ve iç talebin dibi gördüğü sinyalleri gelirken, zaten bundan fazla kötüye gitmeyebilecek bir talebi ve zaten yıl başında beklenenden daha yüksek gerçekleşeceğe benzeyen büyümeyi tetiklemek için faiz indirimine gitmek yanlış olur.
"Dışsal belirsizlik" (extrinsic uncertainty) durumu ortaya çıkarsa her faiz indiriminin sonraki aylarda yeniden zorunlu faiz artırımına gitmenin tohumunu atabileceğini değerlendirmeye almak lazım.