Fed şahinleşti, yatırımcı dolara koştu

EVRİM KÜÇÜK

ABD Merkez Bankası (Fed) bilançosunu 1.66 trilyon dolar artırırak tarihi büyüklüğe çıkardığı tahvil alım programını 15 milyar dolar daha azaltarak sonlandırdı. Fed’in parasal genişlemeyi bitirmesi ve bunun yanında, özellikle istihdam ve enflasyon piyasası hakkındaki ‘sözlü müdahale’ olarak yorumlanabilecek açıklamaları dolara doping olurken, borsalarda ve emtia piyasalarında satış dalgası başlattı. Fed’in faizlerin tahminlerden önce artabileceğine işaret eden yorumlarının ardından gelişen ülke ve emtia piyasalarında düşüşün sürmesi bekleniyor. 

Fed, para politikası kurulu toplantısının ardından aylık tahvil alım programını sonlandırdığını açıklarken, ABD istihdam piyasasındaki durgunluk için kullandığı “belirgin” ifadesine de yer vermeyerek ekonomideki beklentilere duyduğu güveni ortaya koydu. Fed toplantısı sonrasında yapılan açıklamada son dönemde finansal piyasalarda yaşanan volatilite, Avrupa’da büyümeye dair sorunlar ve zayıf enflasyon görünümünün; işsizlik ve enfl asyon hedefl erindeki ilerlemeyi olumsuz etkilemesinin beklenmediği belirtildi. Fed ayrıca, gelecekte yapılacak faiz artırımlarının zamanlama ve hızını açıklanacak ekonomik verilere bağlayan esnek bir ifade de eklemiş oldu. 

Fed’in para musluğunu kapatması ve faizleri piyasalarda oluşan beklentinin aksine 1015 sonuna kalmadan artırabileceği algısının oluşmasıyla Asya ve Avrupa’da endeksler düştü. 

Dolar üç haftanın zirvesine çıktı 

Dolar ise ABD’de işgücü piyasasının gelişme kaydetmesi ile Fed’in tahvil alım programını sonlandırmasının ardından 3 haftanın en yüksek seviyesine ulaştı. Dolar 16 önemli para biriminin 14’ü karşısında, yatırımcıların Fed’in borçlanma maliyetlerini “kayda değer süre” düşük tutmaya devam edeceğini belirtmesine rağmen faiz oranının gelecek yıl artırılacağı iddialarını yukarı etmesi ile değer kazandı. Dolar yen karşısında, 109.16 yen ile 7 Ekim’den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Dolar euro karşısında 1.2594 dolardan işlem gördü. Doların 10 önemli para birimin karşısındaki hareketlerini izleyen Bloomberg Spot Dolar Endeksi, 3 Ekim’den bu yana en hızlı yükselişi gösterdi, 1,072.16 puana ulaştı. QE3’ün sonlanmasının ardından Asya, Orat ve Doğu Avrupa ülkelerine para akışının azalacağı beklentisi gelişen ülke paralarını zayıfl attı. Güney kore Wonu yüzde 0.4 değer kaybederken, Endonezya Rupisi de yüzde 0.5 geriledi. Avrupa’da Macar Forinti, Polonya Zlotisi değer kaybeden gelişen ülke paraları arasındaydı. Credit Agricole analistleri, Fed’in beklentilerden daha ‘şahin’ açıklamaları nedeniyle özellikle Asya paralarındaki kaybın sürmesinin beklenebileceğini söyledi.

Faiz, Eylül 2015’te artar

Fed'in faiz artırmak için çok beklemeyeceği görüşü yeniden ağırlık kazanırken Goldman Sachs ekonomisti John Hatzius, Fed açıklamasındaki “şahin” yaklaşıma karşın, faiz artışı beklentisinin hala Eylül 2015 olduğunu açıkladı. Goldman Sachs ekonomisti, “Faiz artışı geldiği zaman 25 baz puan bekliyorum. Buradan itibaren sıfırdan 0.25’e, 0.25’ten 0.50’ye. Fakat bunu görmek için o tarihe yaklaşmamız gerekir” dedi. Hatzius, CNBC’de katıldığı programda, Fed’in aynı kararlılıkla yola devam ettiğini ilan ettiğini gördüğünü söyledi. Ancak Goldman Sachs ekonomisti, açıklamada, Fed’in yer verdiği, “bazı işgücü göstergeleri, işgücü kaynaklarının az kullanılmasının azaldığını gösteriyor” sözlerini çok iyimser bulduğunu söyledi.

GSYH beklentilerin üzerinde

ABD’de gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) üçüncü çeyrekte yüzde 3.5 ile beklentilerin üzerinde arttı. Çekirdek enflasyon ise aynı dönemde yüzde 1.4 ile beklentiler seviyesinde yükseldi. Reuters anketine katılan ekonomistler, üçüncü çeyrekte GSYH’nin yüzde 3 artmasını, kişisel tüketim harcamalarındaki değişimi gösteren çekirdek PCE’deki artışın ise yüzde 1.4 olmasını bekliyorlardı. ABD’de bu yılın ikinci çeyreğinde GSYH’deki büyüme yüzde 4.6, çekirdek enflasyonoda artış yüzde 2 olmuştu. Veri dolara destek verdi.

Güçlü dolar, emtia fiyatlarını yüzde 10 düşürecek

Fed’in beklentiler doğrultusunda tahvil alımını sonlandırması ve istihdam piyasasındaki iyileşmeye vurgu yapmasının ardından dolar, gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı değer kazanırken altının ons fiyatı 1.208,45 dolara kadar geriledi. ABD 3’üncü çeyrek büyüme verilerinin beklentilerden iyi gelmesinin ardından düşüşünü sürdürdü ve 1.199,98 doları gördü. Analistler, altının ons fiyatında teknik olarak 1.195 ve 1.180 doların önemli destek seviyeleri olduğunu belirtirken, düşüş sürerse 1.150 doların test edilebilceği görüşünde. Fed’in etkisi petrol piyasalarında da hissedildi. Brent petrolünün varil fiyatı 87 doların altına indi. Analık teslimi Brent petrolü dün 86.15 dolar/ton seviyesinden işlem gördü. Amerikan petrolü de 1.24 dorlık kayıpla 80.96 dolara düştü. Güçlü dolar nedeniyle yurtdışında emtia piyasaları bir süredir geriliyordu. Analistler, Fed’in dolara yaptığı dopingle petrol, metal ve gıda dahil emtia fiyatlarında sert bir düşüş dalgası yaşanabileceğini söylüyor. Yatırım bankası Nomura, 19 gıda, enerji, metal ürününden oluşan emtia sepetinde yılın son çeyreğinde yüzde 10 düşüş meydana geleceği öngörüsünde bulundu. Haziran-Ekim döneminde doların güç kazanması ve arz-talep dengesindeki hareketlerin etkisiyle emtia fiyatları yüzde 12 düşmüştü. En büyük düşüş yüzde 17 ile petrol fiyatlarında kaydedildi.