Gazın ekonomisi ekonominin gazı
Türkiye’nin enerji açısından kendini güvende hissetmesinin yolu, sağlıklı, kalıcı ve güvenilir bir enerji tedarik sistemi kurabilmesinden geçiyor.
Rusya, Azerbaycan ve İran olmak üzere üç farklı ülkeden dört farklı boru hattıyla gaz geliyor. İlave doğalgaz talebinin karşılanabilmesi, bu boru hatlarının kapasitesiyle sınırlı.
O halde yeni boru hatları kurmak lazım. TANAP ve Türk Akımı projeleri de işte bu ihtiyacın ürünü.
Ancak sorun sadece boru hatlarının kapasitesi değil. Boru hatlarıyla sınırlı sayıda ülkeden gaz alabiliyorsunuz. Öyle ya, boru hattı sayısı artsa da ülke sayısı aynı kalacak. Peki ya o ülkeler size ihtiyacınız olan gazı vermez ya da veremezlerse?
O halde başka ülkelerden kendi topraklarınıza boru döşemek bir seçenek. Irak’tan, İsrail’den ve belki Mısır’dan örneğin.
Ama uzun ve meşakkatli iş. Ama boru hatları dışında bir seçenek daha var. Doğalgazda tedarikçi çeşitliliğini en rahat artırabileceğiniz yer, bu enerjiyi başka bir formda, sıvılaştırılmış (LNG) şekilde almak.
Çünkü LNG’de satıcı sayısı çok daha yüksek. Ve ülkelerden ziyade şirketlerle muhatapsınız. Parasını ödeyerek, uluslararası sularda seyreden LNG gemilerinden istediğiniz kadarının rotasını kendi ülkenize çevirtirsiniz.
Ama bu seçeneği kullanabilmenin önünde küçük bir sorun var. Getireceğiniz LNG’yi gazlaştırıp boru hattınıza verebilme imkanlarınız sınırlı. Çünkü LNG terminali sayınız birkaç ile sınırlı. Dünyanın bütün kargo gemilerini getirip LNG terminallerinizin önüne yığsanız bile bunu boru şebekenize aktarabilme kapasitenizin bir sınırı var.
İşte bu yüzden Türkiye LNG terminali sayısını hızla artıracak adımlar atmalı. Aslında Kolin Grubu’nun Ege kıyılarında bir LNG terminali kurma çalışması var. Ancak bugün devreye girse bile sorunu çözmekten uzak. Kaldı ki tamamlanmasına daha epey var. Acilen başka yeni LNG terminali yatırımlarının da hayata geçirilmesi şart.
FSRU denilen yüzer LNG terminali işletmeciliği de Türkiye için bir çözüm olarak gösteriliyor. Buna bir nevi yüzer LNG gazlaştırma tesisi diyebiliriz aslında.
Ana doğalgaz iletim hatlarına yakın noktalara kurulup, gemilerle getirilen LNG’yi gazlaştırarak şebekeye verebilme imkanlarınız artacaktır.
Bu konuda yıllardır bazı çalışmalar olduğunu duyuyoruz. Ama Kolin’in projesinin ne kadar yavaş ilerlediği de ortada. O yüzden doğalgazda tedarikçi çeşitliliğini en kolay artırabileceğiniz biz çözüm yolu olarak yüzer ya da sabit LNG terminallerine dikkat diyoruz.
Öyle üçüncü havalimanı, üçüncü köprü, körfez geçiş köprüsü vs. gibi devasa projelerden daha düşük bir maliyeti olmasına rağmen neden bugüne kadar bir türlü bu terminallerin hayata geçirilemediği de sorgulanmaya muhtaç.