Gıda, konut-kira, ulaştırma; Türk halkı bunlar için çalışıyor

TÜİK’in 2013 yılına ilişkin hanehalkı tüketim harcaması araştırması, Türk halkının geçmiş yıllarda olduğu gibi geçen yıl da adeta gıda, konut-kira ve ulaştırma için çalıştığını ortaya koydu. Bu üç harcama kalemi, toplam harcamada üçte ikiye yakın pay aldı. 

En çok pay ayrılan harcama kalemi her zaman olduğu gibi konut ve kira. Türk halkı harcamasının dörtte birini konut ve kiraya ayırmak durumunda kalıyor. Gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 19.9 ile ikinci, ulaştırma yüzde 17.4 ile üçüncü sırada bulunuyor. Bu üç harcama kaleminin toplamı da yüzde 62.3’ü buluyor. 

Konut ve kiranın tüm haneler bazında yüzde 25 olan payı, yüzde 20’lik ilk gelir grubunda yüzde 33.3’e ulaşıyor. Bu gelir grubundakiler, gıda ve alkolsüz içeceklere de yüzde 19.9’luk genel ortalamanın çok üstünde, yüzde 28.8 oranında pay ayırmak durumunda kalıyorlar. En yoksul yüzde 20, ulaştırmaya ise ortalamanın altında, yüzde 8.1 düzeyinde harcama yapıyor. 

Gelirden en az pay alan yüzde 20, harcamasının yüzde 33.3’ünü konut ve kira için yapmak durumunda kalıyorsa da, bu yüzde 33.3’lük harcama, konut ve kiraya dönük toplam harcamada yalnızca yüzde 11.7’lik bir yer tutabiliyor. Aynı şekilde yüzde 20’lik grup toplam harcamasının yüzde 28.8’ini gıda için yapıyor; ne var ki, bu yüzde 28.8, toplam gıda harcamasında ancak yüzde 12.7 oranında bir paya sahip bulunuyor. 

Bu arada, önümüzdeki günlerde yüzde 20’lik gelir gruplarına göre olan dağılımı daha detaylı bir şekilde, yüzde 10’luk gruplar bazında vermeyi planladığımızı belirtelim. 

Bozdur bozdur harca! 

TÜİK verilerine göre, hane başına aylık ortalama harcama 2013 yılı itibariyle 2 bin 572 lira. Bu harcamanın 642 lirası konut ve kira için yapılıyor. Daha önce de belirttiğimiz gibi konut ve kira, toplam harcamanın tam dörtte birini oluşturuyor. 

Türk halkı, her ay ortalama olarak gıda ve alkolsüz içecekler için 511 liralık, ulaştırma için de 448 liralık harcama yapıyor. 
Net asgari ücretin halen 891 lira düzeyinde bulunduğu bir ortamda, bu harcamalar doğrusu daha da dramatik bir görüntü sergiliyor. 

Sağlık, eğitim ve eğlence dipte 

Türk halkının en az para ayırdığı, ayırabildiği üç harcama kalemi sağlık, eğitim hizmetleri, eğlence ve kültür. Ancak bu harcama gruplarına az kaynak ayrılıyor olmasının da nedenleri var elbette. 

Birincisi, sağlık hizmetleri konusunda kamudan, özel sağlık hizmetleri de devreye sokulmak, yani özel hastanelerden de yararlanılmak suretiyle iyi-kötü hizmet alınabiliyor. Bu sayede, sağlığa daha az kaynak ayırmak mümkün olabiliyor. 
Eğitim hizmetleri için temel bir tercih yapmak gerekiyor belli ki; özel eğitim kurumları mı, kamu mu? Özel eğitim kurumlarını tercih edebilmek çoğu hane için pek mümkün değil, dolayısıyla bu da eğitimle ilgili ortalama harcamayı aşağı çekiyor. Ayrıca, ilköğretimde sağlanan kitap desteği de bu alandaki harcamaların düşük kalmasını sağlıyor. 

Eğlence ve kültür mü! Birincisi, kültür de neymiş, bunun için para mı harcanırmış; ikincisi, eğlence için televizyon ne güne duruyormuş!