Gıdada üretici fiyatları artışı devam ediyor
Ocak ayından, mart ayı sonuna kadar 3 ayda gıdada tüketici fiyatları yüzde 8.86 oranında arttı. Yüzde 9’a yaklaştı. A
yşe Hanım Teyzemin tenceresini kaynatmak için satın aldığı gıda maddelerinin fiyatlarının 3 ayda yüzde 9‘a yakın artması, Ayşe Hanım teyzem gibiler için gerçek enflasyonun büyüklüğünü gösterir.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı enflasyon oranları ülke genelinde, en varlıklıdan en yoksula kadar 77 milyonun satın aldığı 426 mal ve hizmetin fiyatının ortalaması. Bu 426 madde içinde ekmek, zeytin de var, otomobil, bilgisayar da var. Dolmuş fiyatı da var, uçak bileti fiyatı da var. Ayşe Hanım Teyzem gibiler sınırlı imkanlarının yarıdan fazlasını gıda için harcıyor. İşte onun için, Ayşe Hanım teyzem gibiler, bir ayda, bir yılda gıda fiyatlarının ne kadar arttığına bakarak enflasyonu değerlendiriyor.
Bir yılda gıdada tüketici fiyatları yüzde 14.12 oranında arttı.
Demek ki Ayşe Hanım Teyzem gibilerin geliri bir yılda yüzde 14 dolayında artmadı ise, ya daha az gıda maddesi alıyorlar, ya da başka harcamalarını kısarak gıda harcamalarını sürdürüyorlar. Ayşe Hanım teyzem gibiler için gıdadan sonra en önemli harcama kalemleri konut harcamaları ile ulaştırma harcamalarıdır.
Konut harcamasının içinde kira var, gaz var, elektrik var. Odun, kömür var. Bir yılda konut harcamaları yüzde 8.3 oranında arttı.
Acaba gıda enflasyonu neden artıyor? Neden mart sonu itibarıyla genel enflasyon oranı yüzde 7.1 iken, gıda enfl asyonu 2 katı oldu. Yüzde 14.12’ye yükseldi? Gıdada tüketici enflasyonunun arkasında üretici enfl asyonu var. Üretici üretiyor. Aracı, toptancı, perakendeci, pazarcı, market, bakkal, manav gıda ürününü tüketiciye ulaştırıyor.
Eğer üretici fiyatı yüksek ise tüketici fiyatı da artıyor. Gıdada üretici fiyatlarındaki artış yıllık yüzde 14.23 oranında. Demek ki mart ayı itibarıyla gıdada yıllık üretici ve tüketici fiyat artış oranları eşitlenmiş. Birbirinin aynı. Yüzde 14 dolayında. Ama yılbaşından bu yana gıdada üretici fiyatları 3 ayda yüzde 3.75 oranında artarken, gıdada 3 ayda tüketici fiyatlarındaki artış yüzde 8.82 oldu. Demek ki son 3 ayda gıda enflasyonu, üretici fiyatlarındaki artıştan çok, üretici ile tüketici arasındaki aracı sistemin fiyatlara yaptığı eklemeden kaynaklanmış. İlk üç ayda gıdada üretici fiyatlarındaki artışın yavaşlaması, yılın kalan aylarında da devam ederse Ayşe Hanım Teyzem gibi tüketiciler için gıda fiyatlarındaki artış da yavaşlar.