Arapça ve Çince kıymetlendi, ‘çeviri’ 200 milyon $’ı aştı

KEZBAN KARABOĞA

İSTANBUL - Türkiye’de 2014 verilerine göre yaklaşık 6 bin 500 çeviri bürosu var. Bunların tamamı yerli çeviri ofisleri. Türkiye’deki çevirmen sayısı 50 bin kişiye ulaşmış durumda. Türkiye’deki çeviri hizmetleri pazarının büyüklüğü Çeviri İşletmeleri Derneği tarafından yapılan son açıklamalara göre 200 milyon doları geçti. Standart metinlerde İngilizce, Almanca ve Fransızca için çeviri ofislerinin ücretleri sayfa başına ortalama 15 lira ile 300 lira arasında değişiyor. 

Çeviride fiyat şehre, işin uzunluğuna ve aciliyet durumuna göre değişebiliyor. Her dil ve tıbbi, hukuki, bilimsel metinler gibi uzmanlık gerektiren çeviriler için farklı fiyatlar veriliyor. Ücreti en yüksek olan çeviri dili Çince. Bunun sebeplerinin başında bu dilde çevirmen bulmanın zorluğu geliyor. Diğer önemli sebep de, Çince ‘de Canton lehçesi ve Mandarin lehçesi gibi çok farklı sözlü ve yazılı dil bilgisi kuralları olan iki farklı lehçe kullanıldığından, çevirmen tarafında da zorlu bir işin yapılıyor olması. Bu arada sayfa başına çeviri ücreti, bin karakter 1 sayfa olarak kabul edilerek hesaplanıyor. (Bazı büroların kelimeler arasındaki boşlukları dahi karakter sayısına dâhil ettikleri ifade ediliyor.) 

Tanzanya dili için bile talep var 

Türkiye’de en çok İngilizce dili için çeviri talebi var. İngilizcenin ardından Almanca, Fransızca, Rusça ve Arapça dilleri geliyor. Ancak sektörde İngilizcenin tahtının sarsıldığı söylenebilir. Çünkü ülkelerin iş yaptıkları pazarlar genişledikçe gelen çeviri talepleri de değişiyor. Tanzanya’nın dili için bile çeviri isteniyor. Örneğin Türkiye için son zamanlarda Arapçanın sıkça talep edildiği ifade ediliyor. Türkiye Çevirmenler Derneği (TÜÇED) Genel Başkanı Ahmet Varol, “Arapça çeviri talebi daha önce de vardı ama son zamanlarda daha fazla isteniyor” diyor. Protranslate. net Kurucu Ortağı Kerem Kalkancı da, “Çince için çeviri talepleri almaktayız. Katalanca dili ve Afganca veya Peştuca olarak da bilinen Pashto dili ile ilgili de çeviri talepleri aldığımız oluyor” şeklinde konuşuyor. Kalkancı ilginç bir şey daha söylüyor: “Bu dönemde Japonca için pek fazla bir çeviri talebi almadık.” Sektörde, Japonca dilinde çeviri talebinin azalması, ekonomisinin durgunlaşmasına bağlanıyor. 

24 üniversitede okutuluyor 

Türkiye’de 2014 yılı itibariyle 24 üniversitenin İngilizce, Almanca, Fransızca, Rusça, Arapça ve Çince gibi farlı dillere yönelik mütercim tercümanlık bölümleri var. Bu bölümlerden mezun olan kişiler, ‘mütercim tercüman’ unvanı ile sektörde çalışabiliyorlar. Yani mütercim tercümanlık üniversite eğitimi sonrası kazanılan bir mesleki yetkinlik sıfatı. Tercümanlık ise kendini bu konuda yetiştirmiş kişiler için eğitim gözetmeksizin kullanılan bir terim. Bir de yeminli tercümanlar var. Buna göre dil bildiğinizi ispat eden herhangi bir diploma ile noterden yemin zaptı çıkarılarak yeminli tercüman olunabiliyor. Türkiye’de serbest olarak, üniversite mezunu olmadan çeviri işini yapan önemli bir kitle var. Kalkancı, “Her ne kadar sektörde çalışan bu işin eğitimini almamış pek çok tercüman bulunsa da, işin teknik detaylarına, dil bilgisine ve teorik altyapıya hâkim olmayı değerli buluyoruz” diyor.

'Teknoloji, çevirmenlik mesleğini öldürmez’ 

Çeviri sektöründe trend, bulut tabanlı sistemler üzerinden birden fazla çevirmenin ortak çalışabilmesi ve online çeviri hizmetine olan talebin artışı. Bir de şöyle bir tartışma var. Teknoloji çevirmenlik mesleğini öldürür mü? Çevirmenler, teknolojinin çevirmenlik mesleğini ortadan kaldırmayacağını aksine çevirmenlerin işlerini kolaylaştıracağını söylüyorlar. Protranslate.net Kurucu Ortağı Kerem Kalkancı, “Bir sözleşme çeviriniz, tıbbi bir makale çevirinizi otomatik sistemler üzerinden çeviri yaptırmaya çalışırsanız alacağınız sonuçların ne kadar yetersiz kalacağını görebilirsiniz. Teknoloji aynı belge üzerinde internet üzerinden birden fazla kişinin çalışabilmesi gibi önemli kolaylıklar getirdi. Teknolojinin ilk akla gelenin tersine sektöre olumlu etkisinin olduğunu söyleyebiliriz” dedi.