Hoşgörü kenti zor günler geçiriyor
HATAY'dan / Esra BİRGENÇ
esra.birgenc@dunya.com
Hatay ekonomisi tarım, sanayi ve ticarete dayanır. Gerek bir sınır kenti olması, gerekse girişimci insanı sayesinde bölgenin ticaret merkezi konumunda olan Hatay zor günler geçiriyor. Ekonomik olarak en büyük çöküntüsünü yaşayan kentin iş dünyası alternatif çözüm yolları üretmeye çalışıyor. Hatay'dan Suriye'ye 2010'da 250 milyon dolar olarak gerçekleşen ihracatımız, 2011'de 150 milyon dolara düşerken, 2012'de neredeyse sıfır noktasına geldi. Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarından gelen ve giden yolcu 2010'da 2.5 milyonken, 2011'de 2.1 milyon, 2012'nin ilk 5 ayında ise 472 bin kişiye düştü.
TIR'lar Suriye sınırından geçemeyince eskiden Suudi Arabistan'a 4 günde gönderilen mallar artık neredeyse bir ayda ulaşıyor. Hatay'da TIR ticaretinin önemi tartışılamaz iken şu an yaklaşık 4 bin TIR parklarda, depolarda bekliyor. Türkiye'de ikinci büyük TIR filosu Hatay'da iken sınır kapısının kapanması, can ve mal güvenliği endişesi ile ihracat ve nakliyeyi bitirdi.
Daha önce 3 bin 200 dolara Suriye sınırından giden TIR'ların artık 6 bin 500 dolara Mersin Limanı'ndan gittiğini belirten sektör öncüleri, maliyetin yanı sıra ulaşma süresinin de neredeyse 10 kat arttığını dile getiriyor. Kentte yaşanan olaylar ve kapıların kapanması adeta domino etkisi yarattı ve istisnasız her sektör bu durumdan etkilendi. Birçok firma resmi olarak iflasın eşiğinde, kimileri vergi ve SSK borçlarını dahi ödeyemiyor.
Hep bir savaş varmış izlenimi verilmesi nedeniyle turist potansiyeli kaybedildi ve bölgede başlayan birçok otel inşaatı durduruldu. Sabahın erken saatlerinden geç saatlere kadar kalabalığın eksik olmadığı çarşılardan şimdilerde ses çıkmıyor. Piyasalardaki durgunluk çarşı esnafından, sektör öncülerine kadar herkesi etkilemiş durumda. Yaklaşık 30 bin aile sınır ticaretinden geçiniyordu. Bu geçim kapısı kapanınca ciddi sıkıntılar yaşanmaya başladı.
Hatay'dan tek iyi haber gayrimenkul sektöründe. Ülkeye pasaportlu giriş yapan Suriyeli sığınmacılar ev kiralıyor, otellerde kalıyor. Bölgede neredeyse kiralık konut kalmadı denilebilir. Antakya da daha önce 300-600 TL'den başlayan ev kiraları ikiye katlanarak bin- bin 500 TL'ye kadar çıktı. Bodrum katlar ve uzak beldeler de bile boş daire bulmak güçleşti.
Bu arada İskenderun Limanı işletme hakkı devri ihalesini 372 milyon dolarlık teklifi ile kazanan Limak, limanda Türkiye ve bölge ticareti için önemli bir girişime imza attı. LimakPort İskenderun, Sisa Denizcilik'in işletme güvencesinde düzenli 'ROPAX' seferlerini başlattığını açıkladı. Ağustos sonunda başlayan seferler başlangıçta 2 gemi ile gerçekleşecek. Hem TIR, hem de yolcu taşıyabilen Olympus ve Aqua Hercules isimli gemiler 185 TIR ve 320 yolcu kapasiteli ve ayrıca 62 adet soğutuculu araç taşıyabiliyor. İlk ROPAX'ın Süveyş Kanalı'nı geçerek Suudi Arabistan'a ulaşması hedefleniyor. ROPAX seferlerinde haftada gidiş -geliş olmak üzere 3 servis yapılacak. Aqua Hercules adlı gemi LimakPort İskenderun - Port Said (Mısır) ve Olympus adlı diğer gemi de Port Adabiya (Suveyş-Mısır) - Dhiba Port (Suudi Arabistan) arasında çalışacak.
Kuzey Afrika ve Arap Yardımadası'ndaki ülkelere yapılan ihracatın devam edebilmesi için önemli bir alternatif olan seferler sadece Doğu Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki illerden değil, Türkiye'nin diğer bölgelerinden veya Avrupa üzerinden gelip aynı destinasyonlara gidecek araçlar için de kullanılacak bir alternatif olarak görülüyor.