İhracat sayesinde cari açık küçülüyor

Tevfik GÜNGÖR
Tevfik GÜNGÖR OLAYLARIN İÇİNDEN gungoruras@superonline.com

Olağan döviz gelirleri ile olağan döviz giderleri arasındaki farka cari açık (döviz açığı) diyoruz. 

Olağan döviz gelirlerimiz ihracat ve turizm geliri, müteahhitlik geliri gibi gelirler. 

Olağan döviz giderlerimizin ana kalemi ise ithalat. 

Bizim aylık cari açık rakamımız 6 milyar dolarlarda, yıllık açığımız 70 milyar dolarlarda dolaşmaya başlayınca, ekonomi yönetimi açığı küçültmek için tedbirler aldı. 

İthalat frenlendi. İhracat teşvik edildi. Alınan tedbirler sonuç veriyor. Mayıs ayında aylık açık 3.5 milyar dolara geriledi. Mayıstan geriye 12 aylık açık 52 milyar dolara indi. 

Geçen yılın ilk 5 aylık dönemine göre; 
● İhracat 5.5 milyar dolar arttı. 
● İthalat 5.5 milyar dolar azaldı. 
● Diğer döviz gelirlerinde 1 milyar dolar artış oldu. 
Sonuç olarak 5 ayda açık 12 milyar dolar küçüldü. 

Geçen yılın ilk 5 ayında toplam 32.2 milyar dolar olan cari açık (döviz açığı) bu yılın aynı döneminde 19.8 milyar dolar oldu.

bilanco.jpg

Bizim cari açığımızın (döviz açığımızın) arkasında dış ticaret açığı var. İthalat artınca, ihracat yapamayınca açık büyüyor. 

Bu yıl ihracatımız artıyor. Geçen yılın ilk 5 ayında 7.5 milyar dolar altın ithal etmiştik. Bu yıl aynı dönemde altın ithalatı 2.1 milyar dolara geriledi. İşte bu 2 rakam arasındaki farkı oluşturan 5.2 milyar dolar, bu yılın ithalat faturasını küçülttü. Bu gelişme dikkate alınır ise altın hariç ithalat aynı ithalat ama, altın hariç ihracat artışı önemli. 

Cari açığın (döviz açığının) nasıl oluştuğu kadar, bu açığın nasıl kapandığı da önemlidir. 

Açığı kapatan döviz, (1) Sermaye hareketi ile bilinen kanallardan yurda girer. (2) Nereden geldiği belli olmayan kanallardan yurda girer veya aynı kanallardan yurttan çıkar. 

Geçen yılın ilk 5 ayında açık 32 milyar dolar iken, sermaye hareketi ile ülkeye 45 milyar dolar girmişti. Bu yıl açık 19 milyar dolara geriledi ama sermaye hareketi ile döviz girişi 12 milyar dolar oldu. 

Bu yıl imdada nereden geldiği belli olmayan döviz yetişti. 5 ayda ülkeye 7 milyara yakın döviz girdi. Geçen yıl aynı dönemde ülkeden nereye gittiği belli olmayan 3 milyar dolara yakın döviz çıkışı olmuştu. 

İlginç gelişme şudur. Bu yıl ilk 5 ayda, ülkeye nereden geldiği belli olan kanallardan giren 12 milyar doların yarısı, 7 milyar dolara yakın dövizin nereden geldiği belli olmayan kaynaklardan giriş yapmasıdır. 

Önemli olan yılın ilk 5 ayında cari açığın (döviz açığının) önemli ölçüde küçülmesine rağmen, sermaye hareketi ile nereden geldiği belli kanallardan gelen dövizin, açığı kapatabilecek büyüklüğe ulaşamamasıdır. 
Açık anlatımıyla normal kanallardan döviz girişi henüz yeterli çizgiye ulaşamadı. 

Özetle, ihracat artışına ve ithalattaki duraklamaya dayalı olarak cari açık küçülüyor. Ne var ki, cari açığın küçülmesine rağmen sermaye hareketi ile yurda giren döviz henüz açığı kapatacak ölçüye ulaşamadı. Nereden geldiği belli olmayan döviz girişi arttı. Açığı kapatmamıza yardım ediyor.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
40 yılda ne değişti? 03 Ağustos 2018
Vizyon sahibi olmak 30 Temmuz 2018