İşsizlik yönünü yukarı çok hızlı çevirdi

Alaattin AKTAŞ
Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com

 

 

İşsizliğin ilkbahar ve yaz aylarında düşük gerçekleşmesi normaldir. Tarım, inşaat ve hizmetler gibi mevsime çok duyarlı sektörlerde istihdamın artmasından ötürü işsizlik söz konusu aylarda görece düşük gerçekleşir; işsizlik oranı da düşer, bu hep böyle olmuştur. Bu yüzden de işsizlik yılın tümü düşünüldüğünde neredeyse düzenli bir çanak eğrisi çizer. Bir başka ifadeyle yılın ortasından itibaren işsizliğin yavaş yavaş artmaya başlamasında şaşılacak bir durum yoktur. Ancak, bu dönüş çok hızlı olmuşsa, biraz durup düşünmek gerekir.

Yeni nüfus projeksiyonuna göre 2005 yılından başlatılan istihdam serisinde, yani bu yıl da dahil son sekiz yılda, hazirandan temmuza geçişte işsizlikte en yüksek ikinci artış bu yıl kaydedildi. Bu yıl haziranda yüzde 8 olan işsizlik oranı, 0.4 puanlık artışla temmuzda yüzde 8.4'e çıktı. Daha önce 2008 yılında haziranda yüzde 9.4 olan işsizlik, 0.5 puanlık artışla temmuzda yüzde 9.9'a yükselmişti. Kaldı ki 2008, kriz yılıydı.

Bu sekiz yıllık dönemde haziran-temmuz oranları 2005'te aynı düzeyde gerçekleşmiş, 2006 ve 2007'de yüzde 9.2'den yüzde 9.3'e çıkmıştı. 2009'da yüzde 13'ten yüzde 12.8'e gerileyen işsizlik, 2010'da yüzde 10.5'ten yüzde 10.6'ya yükselmişti. İşsizlik oranı, hazirandan temmuza geçişte geçen yıl ise yüzde 9.2'den yüzde 9.1'e inmişti.

Çalışmak isteyen arttı, çalışan azaldı

Haziranda yüzde 8 olan işsizlik oranının can sıkıcı biçimde temmuzda yüzde 8.4'e yükselmesinin altında yatan rakamsal gerçeklere bakalım. Hazirandan temmuza geçişte çalışmak isteyenlerin sayısında 18 bin kişilik artış oldu. Çalışmak isteyenler artarken, iş bulup çalışabilenlerin sayısında ise gerileme yaşandı. İstihdam edilenlerin sayısı bir ayda 79 bin kişi azaldı.

Böylece işsiz sayısı, çalışmak isteyenlerdeki artış ve çalışabilenlerdeki azalış toplamı kadar, yani 97 bin kişi arttı.

Sektörlere göre durum

İstihdam edilenlerin sayısının temmuzda hazirana göre 79 bin kişi gerilediğini belirttik. Bu gerileme ağırlıklı olarak hizmetler sektöründen kaynaklandı. Hizmetler sektöründe çalışanların sayısı bir ayda 139 bin kişi azaldı. Hizmetler kapsamındaki bu azalmada da üç alt sektör etkili oldu. Çalışan sayısı, eğitim alt sektöründe 81 bin, toptan ve perakende ticaret alt sektöründe 48 bin, idari ve destek hizmet faaliyetleri alt sektöründe de 43 bin geriledi. Diğer alt sektörlerdeki artış ve azalışlarla toplamdaki gerileme 139 bin oldu.

Çalışan sayısının gerilediği bir başka sektör de inşaat. Bu sektörde çalışanların sayısı temmuzda hazirana göre 39 bin kişi azaldı.

Toplam çalışan sayısının daha aşağı gitmesini, bir başka ifadeyle işsizliğin daha da artmasını tarım önledi. Tarım sektöründe çalışanların sayısı bir ayda 83 bin kişi arttı.

İmalat sanayinde çalışanların sayısında 10 bin kişilik, elektrik ve gaz sektöründe çalışanların sayısında ise 7 bin kişilik artış oldu. Madencilikte çalışanların sayısı ise değişiklik göstermedi.

Çıkış daha da hızlanabilir

Başta da vurguladık; mevsimsel etkenlerle işsizlik ilkbahar ve yaz aylarında düşük gerçekleşiyor, sonra büyümeye başlıyor. Önümüzdeki dönemde işsizlik oranının yükseliyor olması bu açıdan gayet normal. Ancak, normal olmayan, temmuzdaki dönüşün hızı. Bu hız, temmuzu izleyen dönemde daha da belirginleşir ve işsizlik tahminlerin çok çok ötesine doğru yol alırsa şaşmamak gerek.

 

aaktas.20121016082354.jpg

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar