Alt işverenlerin borçları ne olacak?

Türkiye sosyal sigortalar hukukuna göre alt işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) olan borçlarından, asıl borçlu (alt işveren) ile birlikte asıl işveren de sorumlu tutulmuştur. Daha önceki SGK borçlarının yapılandırılmasında özellikle alt işveren borçlarının yapılandırılmasında büyük sorunlar yaşanıyordu.

Hukuki bir tabir ile asıl işverenler alt işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan borçlarından müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu durum hem iş mevzuatında hem de sosyal güvenlik mevzuatında yer almaktadır.

Bu çerçevede, alt işvereni bulunan işverenlerin, 6736 sayılı Kanun kapsamına giren SGK’ya olan borçları için SGK’ya başvuruda bulunmaları halinde, asıl işverenin borçlarının yanı sıra alt işverenlerin borçları da otomatik olarak yeniden yapılandırma kapsamına dâhil edilecektir. Yani, alt işvereni olan işverenlerin, alt işveren borçları da yapılandırılarak büyük bir kolaylık sağlanıyor.

Özel sektör işverenlerin SGK’ya olan borçlarının 6736 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılabilmesi için, 31.10.2016 tarihine kadar yapılandırma başvurusunda bulunmaları gerekmektedir. Alt işvereni bulunan asıl işverenlerin yapılandırma başvurularında, başvuru formunun yanı sıra taahhütname de alınmaktadır.

Yeri gelmişken burada bir konuyu daha açıklamak gerekiyor. Alt işverenlerle asıl işverenler arasında sıklıkla sorunlar yaşanabilmekte, bu da işyeri kapanışları da dahil olmak üzere uygulamada bazı sıkıntılara neden olmaktadır. İş bitiminde alt işveren SGK dosyasını kapatmayan taşeronlara asıl işverenler çoğunlukla ulaşamamakta, bu nedenle dosya kapanışlarında da asıl işverenlerin verdikleri bilgilere göre işlem yapılması yolunda mevzuat değişikliği yapılması gerekmektedir.

***

İşe giriş ve işten ayrılış bildirgeleri ile APHB karşılaştırılacak

İşverenler işyerinde hizmet akdine tabi çalıştırmaya başladıkları sigortalıların bildirimlerini işe giriş bildirgesiyle, hizmet kayıtlarını aylık prim ve hizmet belgesiyle (APHB), hizmet akdi sona eren sigortalıların işten ayrılışlarını işten ayrılış bildirgesi ile e-sigorta ve e-bildirge uygulamaları üzerinden SGK’ya göndermektedirler.

SGK’ya gönderilen tüm bildirgeler arasında uyumlu kayıtların olması önem arz etmektedir. Bu hususta SGK tarafından 06.09.2016 tarihinde yayınlanan duyuruda, işe giriş veya işten ayrılış bildirgelerinin hiç verilmemesi veya bildirgelerde yer alan bilgilerin APHB ile uyum göstermemesi halinde, işverenlerin düzeltme işlemi yapması gerektiği belirtilmiştir. Düzeltme yapılmaması halinde ise 2016/Eylül ayından itibaren verilen APHB’ler, SGK tarafından kabul edilmeyecektir.

Sigortalılar için verilen bildirgeler elektronik ortamda SGK’ya gönderilmektedir. Ağustos/2013 ayı öncesinde, bildirgeler arasında bilgilerin kontrolünün yapılmasına sistem elverişli değildi. Ancak bu tarihten itibaren kontrol yapılmasına imkân sağlanmıştır. Buna göre bir önceki ay verilen aylık prim ve hizmet belgesi kayıtlarının işe giriş bildirgesi ve işten ayrılış bildirgesi ile kontrol edilerek mutabakatsız kayıtların listelerinin e-bildirge programının “Mesajlarım” menüsünden işverenlere gösterilmesi sağlanmıştır.

2016 yılı Eylül ayından itibaren e-Bildirge ile aylık prim ve hizmet belgesi verilmesi sırasında işverenlerin aylık prim ve hizmet belgesi ile bildirdikleri işe giriş ve işten ayrılış tarihleri işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi ile elektronik ortamda sorgulanacaktır. İşe giriş ve işten ayrılış tarihi olmayan kayıtlar ile uyumsuz kayıtlar işe giriş ve işten ayrılış bildirimleri düzeltilmediği ya da işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi girişi yapılmadığı sürece e-Bildirge yoluyla alınmayacaktır.

İşverenler sigortalı ile ilgili işe giriş ve işten ayrılış bildirgesi verip vermediklerini e-Sigorta programı içinde yer alan “İşe giriş görüntüleme” ve “İşten ayrılış görüntüleme” menüleri ile kontrol edilebilmektedirler.