Cari açık 16 ayın rekorunu kırdı, gidişat da pek iyi değil

Alaattin AKTAŞ
Alaattin AKTAŞ EKO ANALİZ ala.aktas@gmail.com

Cari işlemler dengesi şubat ayında 2.5 milyar dolar açık verdi. Geçen yılın aynı ayını yaklaşık 2 milyar dolarlık açıkla kapatmıştık.

İki aylık dönemde geçen yıl 4.2 milyar dolar olan açık da bu yıl 5.3 milyar dolara yükseldi.

Cari açıkla ilgili olarak şubat ayındaki duruma bakarak da, iki aydaki gerçekleşmeyi göz önünde bulundurarak da pek sağlıklı bir değerlendirme yapma şansımız yok. Hep vurguladığımız gibi, olabildiğince geniş bir zaman dilimini kapsayan veriler üstünden değerlendirme yapmaya çalışmak en iyisi. Yani, yıllıklandırılmış verilerden...

Merkez Bankası'nın dün yaptığı açıklamaya göre yıllıklandırılmış cari açık şubat ayında 33.7 milyar dolara yükseldi. Bu, 2015'in ekim ayından sonraki 16 ayın en yüksek düzeyine işaret ediyor.

Yani yıllıklandırılmış cari açık, son 16 aylık zaman dilimi içinde kimi dönemler gerilese de yeniden artmaya başladı.

Yıllık açığın şubat itibariyle geldiği 33.7 milyar dolar çok önemli ve kaygı verici bulunmayabilir. Bir bakış açısıyla doğrudur da bu değerlendirme. Hele hele hükümetin 2017 hedefi olan 32 milyar dolar hatırlatılarak, bu hedefin çok uzağında olunmadığı dile getirilebilir.

Gidişat önemli

Ne var ki içinde bulunulan dönemdeki gerçekleme kadar, gelecekte neler olabileceğine de bakmak gerekir. Zaten 33.7 milyar dolar olan yıllık açık, şubat itibariyle son bir yılda oluştu ve geride kaldı. Acaba önümüzdeki dönemde bu açık çok daha yukarı gitme eğilimi gösterir mi, o önemli.

Öyle görünüyor ki eğilim yukarı doğru olacak. Bunun temelde iki nedeni var.

Birincisi dış ticaret açığımız artıyor. Hele hele petrol fiyatları yükselmeye devam ederse ticaret açığındaki artış daha da büyüyecek. Petrol fiyatları 55-56 dolar civarında seyrediyor; bizim ödemeler dengesini oluştururken öngördüğümüz fiyat ise 50.7 dolar.

İkinci en büyük olumsuzluk kaynağı turizm gelirlerindeki düşüş. İki aylık turizm geliri geçen yılın yüzde 15 altında. Turizm gideri de düşüyor ama net tutarda yine de iki ay için yüzde 9 gerileme var. Geçen yıl 18.7 milyar dolar olan turizm gelirinin bu yıl 23.5 milyar dolara çıkacağını öngörmüştük. Yani yüzde 26'ya yakın bir artış bekliyorduk. Ama iki ayın rakamları yılın tümünde geçerli olur ve 18.7 milyar, yüzde 15 azalarak yaklaşık 16 milyara inerse, öngördüğümüz 23.5 milyara göre tam 7.5 milyar dolar kayba uğrayacağız. Bu kayıp hangi kaynaklarla kapatılacak ya da kapatılabilecek mi?

Dolayısıyla bir kez daha altını çizelim; şubat sonunda oluşan 33.7 milyar dolarlık yıllıklandırılmış açık tek başına önemli sayılmaz. Önemli olan bundan sonrasında açığı yukarı itecek etkenlerin, aşağı çekecek ya da sabit tutacak etkenlere göre daha ağır basması.

Geçen yıl görece yüksek cari açık verilen mart, haziran ve aralık ayları yıllık rakamın yönünü aşağı çevirmesini sağlayabilir. Ama bu aşağı dönüşler geçici olacaktır ve cari açıkta genel gidiş olarak yukarıyı göstermektedir.

Tabii ki bu açığı verebilmek, döviz bulmakla mümkündür. Ya dışarıdan döviz bularak bu açığı veririz ya da Merkez Bankası rezervlerine başvurmak durumunda kalırız.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar