Daha fazla ötelenemeyen çok sancılı değişimler!
Finansal piyasalar açısından, öncekilere göre nispeten sakin sayılabilecek bir haftayı geride bıraktık. Geleceğe yönelik beklentilerden çok kısa vadeli ihtiyaçlara odaklanılmış olması bu sonuçta belirleyici oldu. Bu nedenle mevcut tabloya bakarak, durumun düzelmeye başladığını ve en kötünün geride kalmakta olduğunu düşünmek yanıltıcı olabilir.
Fiyatlanmayan orta vadeli ve etkisi giderek daha fazla hissedilen küresel eğilimler beklentilerin bozulmaya devam ettiğine, belirsizlik ve kırılganlık algılarının güçlenmeyi sürdürdüğüne işaret ediyor. Korumacılık, küreselleşmenin üretip çözemediği sorunlara müdahil olmaya hazırlanıyor. Para politikalarındaki etkinlik kaybı, maliye politikası önlemleri ile dengelenmeye çalışılıyor. Kur savaşları yerini ticaret savaşlarına bırakarak yeniden alevlenecek gibi görünüyor. Asıl önemlisi, küresel sorunlara uzlaşıya dayalı küresel çözüm aramaktan vazgeçildiği dikkat çekiyor ve her kesimin stratejilerini değiştirmek zorunda kalacağı bir sürece yelken açmak zorunda kalınıyor. Birbirlerini olumsuz yönde etkileyen arz fazlası, önü alınamayan finansal yıpranma ve jeopolitik fay hatlarının yeniden ısınması türünden eğilimler olumlu düşünmeyi zorlaştırıyor.
Hemen yukarıda kısaca bir kısmını özetlemeye çalıştığımız olumsuzluklar, riskten kaçınma eğiliminin her an geri dönebileceği ve piyasalardaki sakinleşmenin kalıcı olmayabileceğine işaret ediyor. ABD Merkez Bankası Yönetim Korulu üyelerinden birinin istifa etmek durumunda kalması bile, durumun görünenden çok farklı olduğunu hatırlatıyor! Söz konusu ülkede küresel kriz sonrasında finansal kurumlara getirilen kısıtlamaların kaldırılacağı söylemi ise, mali yapının yeni politikaları desteklemeye zorlanacağı anlamına gelebilir! Yaklaşık iki yıldır, küresel düzeyde dolar faizlerindeki yükselişi geciktirerek günü kurtarmaya çalışanlar artık ne yapacağını bilemiyor; davul çala çala gelen tehlikeler karşısında çözümü bunları görmezden gelmekte aramak gafletine düşmekten kurtulamıyor! Hem de böyle devam edilemeyeceğini çok iyi bilmelerine rağmen!
Küreselleşme denilen kuralsızlık tarafından yaratılmış sorunlar yumağı prangaya dönüşüyor, etkili ve yetkili kesimlerin hareket yeteneğini daraltıyor. Sorunların kökenine inemeyenler günü kurtarmak ve göz boyamak adına direnci iyice zayıflamış sistemi eğip bükmeye çalışıyor. Benimsenen yeni söylemler, sistemik kırılganlığın daha önce görülmemiş düzeylere sıçradığının itirafı anlamına geliyor. Son bir hafta genelinde gözlemlenen göreceli sakinliğin kalıcı olmayacağını, kısa vadeli bakış açısına abone olarak aşırı risk alanların değişen koşullara uyum sağlayamayacağını dikkate almak gerekiyor! Özellikle küresel mali yapı ve gelişen ekonomiler hakkında olumlu düşünmek olanaksızlaşıyor.
Biz ise küresel eğilimlerin hiç konuşulmadığı ve hesaba katılmadığı Ekonomi Şuralarını toplayıp Varlık Fonuna yeni görevler yükleyerek kendi gerçeklerimizden kaçmaya veya faydasını çok aşacak yan tesirleri kamuoyunun bilincinden uzak tutmaya çalışıyoruz. Finansal piyasalardaki yapay ve geçici sakinleşmenin kısa vadeli etkisinden azami ölçüde yararlanmaya çabalıyoruz. Mevcut koşullarda dış satım olanaklarındaki açmazları ve iç talepte istikrarlı artış olmayacağı yönündeki gerçekleri görmezden geliyoruz. Yatırımları ve istihdamı hesapsızca teşvik etmeye, faiz şikayetleri ile referandum öncesinde göz boyamaya devam ediyoruz. Karları özel ve zararları kamusal yaparak, rantlar konusundaki saadet zincirini sürdürebileceğimizi sanıyoruz! Hayaller ile gerçekleri olması gerektiği gibi algılamak giderek zorlaşıyor.
Yaklaşık yirmi yılı aşkın süredir giderek daha belirleyici olan sürdürülebilir olmayan eğilimler, bunlara uyum sağlayan geleneksel olmayan politikalar ifl as ediyor. Kısa vadeli bakış açısı ve bundan sonra hep böyle devam edileceği varsayımı ile benimsenen stratejiler ve alınan riskler büyük sıkıntılar yaratıyor. Ne yapacağını bilemediği için stratejilerini değiştiremeyen ve yeni kararlar alamayanlar, yanlış olduğunu bile bile eski alışkanlıklarını tekrarlayarak sorunlarını ağırlaştırmaya devam ediyorlar. Değişime direnmek veya olmayacak işlere amin demek kimseye fayda sağlayamıyor! Gerçeklerden kaçılamıyor!