Doğa dostu belediye başkanları aranıyor
Yaşadığı topluma ve dünyaya zarar veren bir büyümenin, sürdürülebilir olmadığını anlayan iş dünyası, yeni iş modellerine yöneliyor. Düşük karbon ekonomisi uygulamaları tüm dünyada yükseliyor. Aynı sorumluluğu politikacıların da göstermesi ve ekosiyaset yaklaşımını benimsemeleri gerekiyor.
TEMA Vakfı bu hedef doğrultusunda 2019 Yerel Yönetimler için Ekosiyaset Belgesi’ni hazırladı.
“Sürdürülebilir yaşam ilkesi” çerçevesinde ekosistem bütünlüğünü gözeten, iklim dostu, yaşanabilir ve sağlıklı kentler için yerel yönetimlerin atabileceği adımları özetleyen belge, 31 Mart yerel seçimlerine katılan tüm belediye başkanı adaylarını görev süreleri boyunca toprağı, ormanı, suyu, iklimi ve havayı koruyan politika ve uygulamaları hayata geçirmeye çağırıyor.
Kente ilişkin alınan her karar ve atılan her adımın, insanların yaşam kalitesini etkilediği kadar toprak, su, orman, mera, tarım alanları gibi doğal varlıkları ve ekosistem bütünlüğünü de etkilediğini söyleyen TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, kenti yönetenlerin arazi kullanımı, yapılaşma, su ve atık yönetimi, ulaşım, enerji gibi alanlardaki tercih ve uygulamalarının doğal varlıklarımızın kaderini belirlediğinin altını çiziyor.
TEMA Vakfı 2019 Yerel Yönetimler için Ekosiyaset Belgesi, ekosistemi merkeze alan politika ve uygulamalar konusunda yerel yöneticilere yol göstermeyi hedefl ediği gibi, aynı zamanda, seçmenlere de sorumluluklarını hatırlatıyor ve ekosistemi gözeten politikalar sunan adayları desteklemeye çağırıyor. TEMA Vakfı’nın, Ekosiyaset Belgesi’nin yanı sıra, doğa dostu belediye başkan adaylarının imzalaması için bir taahhütname hazırladığını ifade eden Ataç, şu bilgileri veriyor: “Sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkının Anayasa’da da garanti altına alındığını hatırlatarak, yerel yönetimleri çevre hakkına uyan çalışmalar yürütmeye davet ediyoruz. İklim değişikliğini dert eden, temiz hava seven, suyun değerini bilen, toprak hayattır diyen doğa dostu belediye başkan adaylarının imzalaması için bir taahhütname hazırladık ve Ekosiyaset Belgesi ile birlikte 81 ilde temsilcilerimiz aracılığı ile belediye başkan adaylarının imzasına sunacağız.”
Kentler iklim değişikliğinin hem nedeni hem de mağduru
Kentler hem iklimin korunması hem de değişen iklime dayanıklılık açısından kritik bir konumda yer alıyor.
Dünyanın yüzde 3’ünü kapsayan kentler, küresel gayri safi hasılanın yüzde 70’inden, küresel enerji tüketiminin yüzde 60-80’inden, küresel karbon emisyonlarının ise yüzde 75’inden sorumlular. Bir yandan ekonomik gelir üretirken, diğer yandan tükettikleri enerji miktarı ile yüksek karbon salımına yol açıyorlar. Mevcut kalkınma, ekonomik gelişme, büyüme ve yaşam kalitesi anlayışı, kentlerin yaşam destek sistemleri olarak değerlendirilen ormanlar, tarım alanları, meralar ve su havzaları üzerinde baskı yaratıyor.
Çünkü ani yağışları tutma kapasitesine sahip yeşil alanlar betonla mühürleniyor, karbon yutakları olan orman alanları madencilik, konut kullanımı nedeniyle kaybediliyor.
Orman alanlarının madenlere, tarım alanlarının konut, sanayi alanlarına ve enerji tesislerine açılması, orman alanlarının sanayi odaklı tarım alanlarına dönüştürülmesi gibi faaliyetler, temiz su, temiz hava, gıda, iklimin dengelenmesi gibi ekosistem hizmetlerini kesintiye uğruyor.
Bu nedenle ekosistemi merkeze alan, kentin toprağını, havasını, yeşilini, suyunu koruyan şehircilik ve belediyecilik, kentlerde yaşamın devamı için zorunluluk halini alıyor.
Tüm adayları doğa dostu belediye başkanı taahhütnamesini imzalamaya davetli
TEMA Vakfı kamuoyu önünde tüm adayları doğa korumayı kent politikalarının odağına koyan doğa dostu belediye başkanı taahhütnamesini imzalamaya davet ediyor. Taahhütnamede yer alan maddeler şöyle:
◗ İklimi koruyan ve iklim değişikliğine dayanıklı kentleri gerçekleştirecek arazi kullanım kararları vermek
◗ İklim değişikliği kaynaklı sel, fırtına, sıcak hava dalgalarına karşı dayanıklı kentler inşa eden, afet eylem planları yapmak,
◗ Kentlerde sera gazı azaltımı çalışmalarını desteklemek ve yaygınlaştırmak,
◗ Kentlileri, stratejik planlama çalışmasına dahil etmek,
◗ Ekosistem hizmetlerini kesintiye uğratmayan arazi kullanım kararları almak,
◗ Orman alanlarının madenlere, tarım alanlarının konut alanlarına ve enerji tesislerine açılmasına, orman alanlarının sanayi amaçlı tarım alanlarına dönüştürülmesine karşı korumak,
◗ Ayrık toplama, yağmur bahçesi, yeşil çatılar, yağmur suyu depoları gibi sürdürülebilir yağmur suyu yönetimi uygulamaları yapmak,
◗ Enerji verimliliği önlemleri alarak yüzde 20 enerji verimliliğini gerçekleştirmek,
◗ İhtiyacının yüzde 25’ini yenilenebilir enerji kaynaklarından kendi kentinde üretmek,
◗ Kentlerde su dağıtımında kayıp ve kaçakları yüzde 25 seviyesine indirmek ve sonrasında gelişmiş ülkeler seviyesine çekmeyi hedefl emek,
◗ Kentlilerin musluklarından içme suyu kalitesinde suya erişimi için yatırım programını hazırlamak ve ilk etabı tamamlamak,
◗ Kentlerde entegre atık yönetimine başlamak, atığının yüzde 25’ini geri dönüştürmek,
◗ Kentte hava kalitesini sürekli izlemek, Dünya Sağlık Örgütü değerleri düzeyinde iyileştirme hedefl i temiz hava eylem planlarının hazırlanmasına öncülük edip bir sene içinde hazırlanmasını sağlamak,
◗ Kentte hava kirletici tesislere izin vermemek,
◗ Kentin kaderini belirleyen projelerin Çevresel Etki Değerlendirme süreçlerine, üst ölçek politika ve programların Stratejik Çevresel Değerlendirme süreçlerine katılmak, kentin toprağının, suyunun, havasının ve kentlilerin hakkını savunmak.
İklim dostu kentler için sorulması gereken 3 soru
TEMA Vakfı 2019 Yerel Yönetimler için Ekosiyaset Belgesi’ne göre, kentlerin iklim değişikliği ile mücadeledeki rolünü artırmak ve iklim değişikliğine dayanıklı hale gelmelerini sağlamak için her ölçekte imar planı hazırlanması ve uygulanması sırasında şu soruların yanıtlanması gerekiyor: Plan kararları;
1. Kentin sera gazı salımının artmasına neden olacak mı?
2. Kentin sera gazı salımının azalmasına katkıda bulunacak mı?
3. Kentin iklim değişikliği etkilerine dayanıklılığını olumlu ya da olumsuz etkileyecek mi?