Döviz borçlularının talebi dolar fiyatını etkiliyor

Dolar fiyatındaki iniş çıkışlar bir türlü durmuyor. İki gündür dolar 3.76 TL ile 3.90 TL arasında gidip geliyor.

Dolar fiyatı günden güne ve gün içinde doların yurtdışındaki değerindeki değişiminden bağımsız olarak artış gösteriyor.

Dolar fiyatının içerideki artışı büyük ölçüde günlük talep değişiminden kaynaklanıyor.

Büyük ölçüde dolar borçluları, olası artışa karşı borçlarının artmasını önlemek için dolar satın alıyor. Az da olsa Türk Lirasını dolara dönüştürerek dolar fiyatındaki artıştan yararlanmak isteyenler var.

İthalat faturalarını ödeme için dolar satın alanlar yanında, dolara en büyük talep dolar borçlularından geliyor.

Türk parası uzun süre değerli kaldı. Dolar fiyatı artmadı. Dolar fiyatı ucuz oldu. Doların faizi çok düşüktü.

Şirketler TL yerine dövizle borçlanmayı tercih etti.

Çok şirket yurtdışından borçlandı. Çok şirket de yurtiçindeki bankalardan döviz kredisi ya da dövize endeksli kredi kullandı.

Finans kesimi dışında reel sektör kuruluşlarının net dış borcu 200 milyar dolar dolayında.

Bu borcu öderken doları 3.50 TL’den almak yerine 3.80 TL’den almak borçluya büyük yük getiriyor.

Borçlu firmalar dolar fiyatının daha fazla artması olasılığından korkarak, borçlarını ödemek için imkanları varsa dolar satın alıyor.

Reel sektörün sadece dışarıya döviz borcu yok.

Reel sektör içerideki bankalardan da Türk Lirası yerine döviz kredisi veya dövize endeksli kredi kullandı.

Dr. Alaattin Aktaş geçtiğimiz günlerde yazdı;

Yurtiçinde kullanılan her 100 liralık banka kredisinin 66 lirası TL borcu, 33 lirası yabancı para borcu. Reel sektörün yurtiçinde bankalardan kullandığı döviz kredileri ile dövize endeksli kredilerin dolar karşılığı yaklaşık 170 milyar dolar.

Borçlu şirketler döviz satın almak iç in piyasaya çıkınca, döviz talebi artıyor.

Tekrarda yarar var, Türk Lirası’ndan dolara dönmek isteyenlerin dolar talebi de önemli ama, dolar fiyatını yükselten esas itibariyle döviz borçlusu reel sektörün talebi. Borçlular dolar fiyatı daha fazla artmadan dolar satın almaya kalkınca, artan talep nedeniyle dolar fiyatı yükseliyor.

Açık anlatımıyla yumurta tavuk misali dolar fiyatı artıyor diye borçlular dolar satın aldıkça dolar fiyatı daha fazla yükseliyor.