Hangi yılın ilk aylarında istihdam artmamış ki!

İstihdam seferberliğinin sonuçlarına ilişkin son rakamlar önceki gün açıklandı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Müezzinoğlu, Kamu Personeli Danışma Kurulu toplantısında yaptığı konuşmada, "Çalışma hayatında alın teri dökmek isteyen insanımıza destek olmak, istihdamda tutabilmek ve onlara istihdam alanları oluşturabilmek adına özellikle son iki aydır yoğun bir kampanya ile başarılı sonuçlar almaya başladık. Dün (27 Mart) itibariyle 407 binin üstünde artı istihdam sağlamış olduk" dedi.

Buradaki "artı istihdam" kavramıyla tam olarak neyin kastedildiğini bilemiyoruz. Müezzinoğlu zımnen "Her yılın ilk aylarında zaten istihdam artar, bu yıl, rutin artışın dışında 407 bin artış daha sağladık" mı diyor, yoksa toplam istihdam artışına mı işaret ediyor, çok net değil doğrusu.

Bu arada daha önce de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Ahmet Erdem bir açıklama yaparak "2017 yılı başından itibaren 20 Mart'a kadar mevcut istihdama ek olarak 357 bin 594 kişi çalışma hayatına başladı" demişti.

"Artı istihdam" doğru mu?

Düz mantık yürütelim... Herhangi bir büyüklük için "artı artış" diyebilmek, ancak o büyüklüğün "asıl artışı"nı bilmekle mümkün olabilir.

Yani, istihdam seferberliğinin ne kadar "artı istihdam" yarattığını söyleyebilmek için bu dönemde "normal istihdamın" ne kadar arttığını biliyor olmak gerekir.

Yoksa, sağlanan artışın "normal artış" mı, "artı artış" mı olduğunu nasıl bileceğiz ki...

Diyebilirsiniz ki, "Hükümet her türlü rakama sahip, normal artışı da biliyordur, dolayısıyla artı artışı da"...

Hayır, hiç de öyle değil. İstihdam verilerini oluşturan Türkiye İstatistik Kurumu'nun elinde henüz ocak ayının verisi bile yok. TÜİK, ocak ayının işgücü istatistiklerini 17 Nisan Pazartesi günü açıklayacak.

Açıklamanın neden referandumun hemen sonrası yapılacağı sorusu akla gelebilir; izah edelim. TÜİK normalde istihdam istatistiklerini her ayın 15'inde açıklıyor. Ancak 15 Nisan cumartesi gününe denk geliyor. Açıklanma tarihi tatil gününe denk gelen tüm istatistikler bir sonraki işgünü açıklanıyor. Bu yüzden de işgücü istatistiklerinin açıklanması 17 Nisan'a kalıyor. Dolayısıyla bu tarihin altında başka bir şey aramayalım.

İlk aylarda istihdam zaten artar

Türkiye'de istihdam her yılın ilk aylarında mutlaka artış göstermiştir. TÜİK'in 2014 bazlı ve 2005 yılına kadar geri götürülen yeni işgücü istatistikleri veri setine bir göz atalım.

2005-2016 dönemini kapsayan on iki yılın tümünde istihdam mart aylarında ocak aylarına göre artış gösterdi.

Bu on iki yılın on birinde işsiz sayısı da, işsizlik oranı da mart ayında ocak ayına göre geriledi. Tek istisna küresel kriz yaşanan 2009'da ortaya çıktı. Söz konusu yıl ocak ayına göre martta hem işsiz sayısı daha fazlaydı, hem işsizlik oranı.

Bir fikir vermesi açısından bu on iki yılın ortalamasına ilişkin rakamları da aktaralım. 2005-2016 döneminde ocaktan marta geçişte yıllık ortalama olarak işgücü 377 bin, istihdam 465 bin arttı, işsizlik 89 bin azaldı, işsizlik oranında da 0.5 puanlık azalma oldu.

Ocaktan marta geçişte işgücü istatistiklerinin iyileşmesinde şaşılacak bir yön de yok aslında. Türkiye'de işgücü istatistiklerini mevsimsel etkenler çok yakından etkiliyor çünkü.

Ocak ayı istatistikleri; aralık, ocak ve şubat ayları ortalamasıyla oluşturuluyor. Kışın en sert ayları... Ne klasik anlamda turizm var, ne inşaat faaliyetleri devam edebiliyor.

Mart verileri ise şubat, mart ve nisan ortalamasını gösteriyor. İklim daha yumuşak, inşaatlar hız kazanmış, tarımda çalışanların sayısı artış eğilimi gösteriyor.

Dolayısıyla ocak ve mart kıyaslamasında istihdamın artması çok normal ve hep böyle olageliyor. Örneğin geçen yıl istihdam söz konusu aylar itibariyle 718 bin artış göstermişti.

Mart rakamını haziranda göreceğiz

Bu arada TÜİK'in oluşturduğu resmi işgücü istatistiklerinin mart ayı sonuçlarını ancak haziran ayında görebileceğimizi de hatırlatalım.

Şimdiye kadar mart-ocak farkı olarak istihdamda en fazla artış 1.1 milyon kişiyle 2014 yılında gerçekleşmişti. Ancak 2014, işgücü istatistiklerinde yeni bir seriye geçilmiş olması yönüyle böyle bir fark yaratmış olabilir. 2014 dışında en hızlı artış, biraz önce de belirttiğimiz gibi geçen yıl yaşandı.

On iki yıl ortalamasında ocaktan marta istihdam artışı zaten 465 bin olmuş. Eğer bu yılın 400 bini aştığı belirtilen istihdam artışı gerçekten "artı istihdam" ise, demek ki toplam artış 900 bin ile 1 milyon arasına ulaşacak demektir. Haziranı bekleyip göreceğiz.