İhracat ve döviz kazandırıcı faaliyetlere 6728 sayılı Kanun’la getirilen damga vergisi istisnaları
Geçen hafta yazımızda, 6728 Sayılı Torba Yasa ile Damga Vergisi Kanunu’nda yapılan başlıca düzenlemeler üzerinde durmuştuk Bu yazımızda ise yine 6728 Sayılı Kanun’la Damga Vergisi Kanunu’nun, Ek 2’nci maddesinde yapılan düzenlemeler üzerinde duracak ve ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetlerle ilgili istisna düzenlemelerine yer vereceğiz.
İhracat ve ihracata ilişkin kağıtlarda istisna
İhracat ve ihracata ilişkin olduğunun tevsiki kaydıyla aşağıda sayılan işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar (gümrük idarelerine verilen beyannameler dâhil) damga vergisinden müstesnadır.
1- İhracat karşılığı yapılacak ödemeler (ihracatın finansmanında kullanıldığının tevsiki kaydıyla, prefinansman, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu çerçevesinde yapılan ödemelere ilişkin taahhütnameler ile temliknameler ve Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları ile genel bütçeli idarelere olan borçların mahsubu dâhil).
2- İhracattan doğan alacağın ihracatçı tarafından temliki.
3- İhracat bağlantıları için düzenlenecek anlaşmalar.
4- Transit ticarete konu malın satın alınması ve satılması.
5- Tedarik edildikleri şeklîyle ihraç edilmek üzere mal alımı.
6- Gümrük Kanunu’nun 131’inci maddesine istinaden ithalat vergilerinden tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi ambalaj malzemesi ithali ile kati ihraç edilen mallara ait ambalaj malzemesinin geçici ihracı ve ithali.
7- Dahilde İşleme İzni kapsamında iznin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat
8- Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında belgenin geçerli olduğu süre içerisinde yapılan ithalat veya yurt içi alımlar.
9- Gerçekleştirilen mamul ürün ihracatı karşılığı olarak bu ürünlerin üretiminde kullanılan girdilerin Toprak Mahsuller Ofisi’nden veya Şeker Kurumu’nca tespit edilen şeker fabrikalarından alımı.
Vergi, resim, harç istisna belgesi öncesi kağıtların durumu
Vergi, resim, harç istisnası belgesi almak amacıyla proje formu ekinde verilecek taahhütnameler ile yukarıda yer alan ikinci başlığın (1), (2), (4), (6), (8), (13), (15) ve (18) numaralı kısımlarında sayılan işlem ve faaliyetlere ilişkin sözleşme safhasından önceki teminatlar ve ihale kararlarına belge aranmaksızın resen damga vergisi istisnası uygulanır.
Belge sahibi firmaların belge konusu işe İlişkin mal, malzeme veya hizmet temin ettiği kişi ve kurumlarla yapacağı işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlara damga vergisi istisnası uygulanması için, her iki işlem tarafının da o işle ilgili olarak düzenlenmiş belgeye sahip olması şarttır.
Maddenin uygulamasında uluslararası ihale ve vergi, resim ve harç istisna belgesi
• Uluslararası ihale: Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yerli ve yabancı firmaların ayrı ayrı veya birlikte iştirakine açık olarak çıkılan ve yabancı firmalarca da teklif verilen ihaleyi ,ifade eder.
• Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi: Döviz kazandırıcı faaliyetleri teşvik etmek amacıyla damga vergisi istisnası uygulanabilmesi İçin alınması ve ibraz edilmesi gereken, vergiye tabi kâğıdın düzenlendiği tarihte geçerli Ekonomi Bakanlığınca düzenlenen belgeyi, ifade eder.
İşlemlerin gerçekleşmemesi
Ek 2’nci maddede sayılan ve yukarıda belirtilen, işlem veya faaliyetlerin kısmen veya tamamen gerçekleştirilmemesi hâlinde, gerçekleşmeyen kısma ait alınmayan damga vergisi, mükelleflerden, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ceza ve gecikme faizi ile birlikte geri alınır.
Bu madde kapsamında, damga vergisi istisnası uygulamak suretiyle işlem yapan kuruluşlar, istisnaya konu işlemin mahiyeti ile alınmayan vergi tutarını, işlemin yapıldığı tarihi takip eden otuz gün içinde ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi bakımından bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. Aksi halde müteselsilen sorumlu olurlar.
Diğer hususlar
DVK Ek 2’nci maddenin uygulanması bakımından; birinci ve ikinci fıkralarda yer alan döviz kazandırıcı faaliyetlere ilave olarak döviz kazandırıcı diğer faaliyetleri, belge kapsamında istisna uygulanacak işlem ve faaliyetlerin aşamaları ile diğer usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlı birlikte yetkilidir.
6728 Sayılı Kanun’la yapılan düzenleme öncesi Damga Vergisi Kanunu’nun ek 2’nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden yayımlanan genel tebliğler çerçevesinde döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin damga vergisi istisnası uygulanmakta iken , yargıya intikal eden hususlarda yargı mercileri tarafından, döviz kazandırıcı faaliyetlerin tebliğle sınırlandırılamayacağı ve istisna uygulanması için “Vergi, Resim, Harç İstisnası Belgesi” şartının getirilemeyeceği gerekçeleriyle Kanun hükmünün uygulama usul ve esaslarına ilişkin genel tebliğlerdeki düzenlemelerin aksine karar verilmeye başlanmış ve bazı davalarda verilen kararlar müstakar hale gelmiş bulunmakta ve bu durum, söz konusu istisna hükmünün kanun koyucunun amacına uygun uygulanamaması sonucunu doğurmaktaydı.
Yapılan yukarıda açıklanan düzenlemeyle, ihtilafların önlenmesini teminen ihracat ve diğer döviz kazandırıcı faaliyetler ile istisna uygulamasının usul ve esasları Kanun hükmünde belirtilerek, Ekonomi Bakanlığı ve Maliye Bakanlığına tanınan yetki yeniden düzenlenmekte, ayrıca Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuatta yapılmış bir “uluslararası ihale” tanımının bulunmadığı göz önünde bulundurularak, döviz kazandırıcı faaliyetlere ilişkin damga vergisi istisnası uygulamasında uluslararası ihale kavramına açıklık kazandırılmıştır.
NOT: Haftaya yazımızda ‘diğer döviz kazandırıcı işlemlerde istisna’ konusunu işleyeceğiz.