Kurumlar vergisi beyanname düzenleme notları (2)

4 Nisan 2014 tarihli DÜNYA’da yer alan makalede, kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konuları yazmaya başlamış, konunun devamının geleceğini belirtmiştim. Bugünkü makalede kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bugünün konuları kurumlar vergisi istisnaları. 

İştirak kazançları 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun; 
• 5/1-a maddesiyle, tam mükellef şirketlerden elde edilen iştirak kazançları, 
• 5/1-b maddesiyle de yurt dışı iştiraklerden elde edilen iştirak kazançları, maddede yazılı koşullarla, kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. 

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun özetlenen 5/1-b maddesi düzenlemesi olmasına rağmen, yurt dışı iştirak kazançlarıyla ilgili olarak, 6486 sayılı Kanun’la, yeni bir istisna düzenlemesi yapılmıştır. Varlık Barışı olarak adlandırılan uygulamanın bir parçası olarak yapılan bu düzenlemeyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer alan istisna koşulları azaltılmış ve daha esnek bir düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemeyle, yabancı kurumlardan 29.05.2013- 31.12.2013 döneminde elde edilen iştirak kazançları, 31.12.2013 tarihine kadar Türkiye’ye transfer edilmek şartıyla gelir ve kurumlar vergisinden istisna tutulmuştur. Koşulların varlığı halinde, bu geçici düzenleme kapsamında istisnadan yararlanmak da mümkündür. 

Taşınmaz ve iştirak satış kazançları 

Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre, taşınmaz ve iştirak hissesi satışından elde edilen kazançların %75’i, belli koşullarla kurumlar vergisinden müstesnadır. 

İstisna uygulamasında dikkat edilecek önemli bazı konular şunlardır: 
• Satılan kıymetlerin en az iki tam yıl (730 gün) süreyle aktifte yer alması gerekir. 
• Devir veya bölünme yoluyla devralınan kıymetlerin iktisap tarihi olarak, devir alınan veya bölünen kurumdaki iktisap tarihi esas alınır. 
• İstisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır. 
• Satıştan elde edilen kazancın istisnadan yararlanan kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar fon hesabında tutulması gerekir. 
• Fon hesabına alınma işleminin, kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekir. 

Yurtdışı inşaat ve onarma işlerinden sağlanan kazançlar 

Yurtdışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden sağlanan kazançlar kurumlar vergisinden istisnadır. 

İstisnadan yararlanmak için, yurt dışında yapılan istisna kapsamındaki işlerden sağlanan kazançların Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu yoktur. Kazancın Türkiye’de genel sonuç hesaplarına intikal ettirilmesi istisnadan yararlanmak için yeterlidir. 

Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar 

Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesine göre; 
• 06.02.2004 tarihi itibariyle faaliyet ruhsatı almış olanların, bölgede gerçekleştirdikleri faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazançları, bu tarih itibariyle faaliyet ruhsatlarında belirtilen sürenin sonuna kadar, 
• Bölgede üretim yapanların ürettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançları, faaliyet ruhsatlarının tarihine bakılmaksızın, kurumlar vergisinden müstesnadır. 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan açıklamaya göre, 
• Serbest bölge faaliyetlerinden doğan alacaklara ilişkin kur/vade farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilmekte, 
• Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen hâsılatın, bu faaliyetler için yapılacak ödemelerde kullanılıncaya kadar geçici olarak değerlendirilmesi sonucu elde edilen faiz ve repo gelirleri istisnadan yararlanabilmekte, 
• Bunun dışında, serbest bölgelerde elde edilmiş olsa dahi faiz, repo ve benzeri faaliyet dışı gelirler istisna kapsamında değerlendirilmemektedir. 

Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar 

Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösteren kurumların, bölgedeki yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar kurumlar vergisinden müstesnadır. İstisna uygulamasında şu konulara dikkat edilmelidir: 
• Bölge dışındaki faaliyetlerden elde edilen kazançlar, yazılım ve Ar- Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi istisna kapsamında değildir. 
• Bölgede üretilen ürünlerin seri üretime tabi tutarak pazarlanması halinde, ürünlerin pazarlanmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmı istisna kapsamındadır. 
• Faaliyet zararla sonuçlanırsa, bu zararlar diğer faaliyetlere ilişkin kazançlardan indirilemez. 
• Bölgede faaliyet gösteren kurumlara TÜBİTAK tarafından sağlanan karşılıksız destekler kazanca ve istisna tutarına dahil edilir. 
• İstisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerin birlikte yapılması halinde; müşterek genel giderler, her bir faaliyetin maliyet tutarları, müştereken kullanılan kıymetlerin amortismanları ise bunların her bir işte kullanıldıkları gün sayısı dikkate alınarak dağıtılır. Kurumlar vergisi beyannamesinin hazırlanmasında dikkat edilecek konuları yazmaya devam edeceğiz.