Merkez iktidarı da piyasayı da kırmadı!

Az veren candan, çok veren maldan demişler. İşte o biçim. Merkez Bankası, iktidarın da piyasanın da faiz indirimi konusundaki ısrarlarına dayanamadı. Biraz ordan, biraz buradan faizi 0.50 puan aşağıya çekti. 

Yüzde 8.75 olan politika faizi 0.50 puan indirildi.Yüzde 8.25 oldu. 
Faiz Koridoru olarak isimlendirilen tavanı yüzde 12, tabanı yüzde 8 olan koridorun tavanına dokunulmadı. Taban 0.5 puan düşüldü. Yüzde 7.5 oldu. 

Merkez Bankası, bankaların bankasıdır. Açıklanan faiz oranları, paraya ihtiyacı olan bankaların Merkez Bankası’ndan borçlanırken ödeyecekleri faizi gösterir. 

Her banka, Merkez Bankası’ndan borçlanarak iş yapmaz. Ama Merkez Bankası’ndan borçlanarak iş yapan bankalar için de borçlanmadan iş yapan bankalar için de Merkez Bankası faiz oranları önemlidir. 

Bankalar faiz oranlarını belirlerken Merkez Bankası’nın açıkladığı faiz oranlarına göre faizi indirirler veya yükseltirler. Merkez Bankası’nın bankalardan para alırken, bankalara para verirken uyguladığı faiz oranlarının en önemlileri; 

(1) Politika faizi oranı, (2) Faiz koridorunun üst sınır ve alt sınırı için belirlenen faiz oranlarıdır. (1)Politika faizi şimdilerde Merkez Bankası’nın bankalara borç verirken uyguladığı faiz oranıdır. Bu nedenle yüzde 8.75’den yüzde 8.25’e indirilmesi önemlidir. Bu indirin doğrudan paranın maliyetine yansıyacak indirimdir. 

(2)Faiz koridoru, Merkez Bankası’nın oyun alanının büyüklüğünü gösterir. Tavanı yüzde 12 idi. Değişmedi. Tabanı yüzde 8 idi. Yüzde 7.50 oldu. Merkez Bankası koridoru ilan etmekle diyor ki, “Ey bankalar; Duruma göre politika faizi ile bağlı kalmadan faizi yüzde 12’ye kadar çıkarırım. Yüzde 7.5’a kadar indiririm. Buna göre tedbirli olunuz.” 

Merkez Bankası’nın faiz indirimi, gerçekte enfl asyondaki değişim ile çelişkili görünüyor. 

2013 Haziran enfl asyonu yüzde 8.30 idi. 2014 yılı başında enfl asyon yüzde 7.75 oldu. 2014 Haziran enflasyonu yüzde 9.16 olarak açıklandı. Önümüzdeki dönemde enfl asyonun aşağıya inmesi de pek güç. 

-Merkez Bankası, bankaları enflasyonun altında negativ faiz ile fonlayacak. (Merkez Bankası’nın borç verme vadesi haftalık. Bunun için faiz oranı/enfl asyon hesabında gelecek enfl asyon değil, o ayın enflasyonu önemlidir.) 

Merkez Bankası’nın faiz koridoru yüzde 12 en yüksek faiz-yüzde 8 en düşük faiz idi. Merkez Bankası politika faizini (şimdilerde bankalara borç verdiği faizi) yüzde 8.25’e idirince, yüzde 8 olan taban faiz oranına yaklaşılmış oldu. Bundan sonra olası bir faiz indirimine yol açmak için mecburiyetten tabanı 0.5 puan aşağıya çekilerek yüzde 7.5‘a indirildi. (Koridoru indirmesi bir sonraki toplantıda da bir indirimin daha gelebileceğine işaret ediyor.) 

Sonuç olarak faiz indirimi bekleyen iktidar çevreleri ile piyasa oyuncularının beklediği oldu. Ama merak etmeyiniz. Onlar “İndi... ama yetmez” demeye devam edecekler. 

■Ekonominin lokomotifi şimdilerde emlak sektörü oldu. Emlak sektöründe stok birikimi var. İktidar emlak sektöründe stok birikimi nedeniyle sorun çıkmasından çekiniyor. Faiz ucuzlar ise, emlak talebinin canlanacağı umuluyor. 

■Piyasa enfl asyonun bu yıl ve gelecek yıl aşağıya çekilemeyeceğini görüyor. İleride faiz artırımı bekleyişinde. Bugünlerde faiz ne kadar aşağıya iner ise uzun vadede piyasa o kadar para kazanacak. 

■Tasarruf sahipleri ise bankadaki mevduatlarına ödenen faizin enflasyonun altına inmesinden yakınıyor. Birikimleri enfl asyon eritiyor. Merkez Bankası faiz indirdikçe bankalar mevduata daha az faiz ödüyor. 

■İşadamı biliyor ki Merkez Bankası tavanı (yüzde 12 tavanını) aşağıya çekmedikçe bankalar kredi faizini ucuzlatmıyor. İşadamı şimdilerde faiz ucuzlasın da yatırım yapayım arayışında değil. Daralan piyasada eski kredilerini nasıl çevireceğinin derdinde. 

Bu toplantıda Merkez Bankası indirimi yaptı diye banka üzerindeki baskı durmayacak. Biraz daha, biraz daha ısrarları devam edecek.