Yıllık cari açık, ocak ayında yıl sonu hedefine ulaştı / Cari açık hedef

Geçen hafta bu sütunlarda enflasyon için "ba?ka bahara" demi?tik. Öyle anla?ylyyor ki, bu yyl "ba?ka bahara" öteleyece?imiz gösterge pek çok olacak. Merkez Bankasy tarafyndan önceki gün açyklanan ocak ayynyn ödemeler dengesi verileri de cari açykta yyllyk hedefin daha birinci ay ?a?ty?yny ortaya koydu. Öyle ki, yyllyk cari açyk, ocak sonu itibariyle yyl sonunda öngörülen düzeyi yakalady. Yyllyk cari açyk, ocak ayy sonu itibariyle 38.9 milyar dolara ula?ty. Bir ba?ka ifadeyle, cari açyk hedefini tutturmak da ba?ka bahara kaldy.

2008 yylynyn tümü için 39 milyar dolarlyk bir cari açyk öngörüsü söz konusuydu. Her ne kadar bu hedefin belirlenmesinin üstünden çok zaman geçmi?, özellikle enerji fiyatlarynda ortaya çykan hyzly arty? tahminlerde sapma olaca?yny göstermi?se de, ilk öngörü buydu. 2007'ye ili?kin 38 milyar dolarlyk gerçekle?me, zaten 2008 hedefinin, tutturulmasy ne kadar zor bir hedef oldu?unu ortaya koyuyordu. 2007 gerçekle?mesi, küçük bir revizyonla 38 milyaryn da üstüne çykaryldy.

3.9 milyarlyk açyk

Cari i?lemler dengesinde ocak ayynda verilen açyk 3.9 milyar dolary a?ty. Ocak aylarynyn karakteristik özelli?idir; cari açyk, büyük ölçüde dy? ticaret açy?yyla ?ekillenir. Hizmetler dengesinde yylyn ilk ayynda önemli bir giri? olmady?y için dy? ticaret açy?y neredeyse bire bir cari açy?a yansyr. Bu yyl da e?ilim de?i?medi. Ocak ayynda, ödemeler dengesindeki tanymla 4.5 milyar dolarlyk dy? ticaret açy?y verildi. Ticaret açy?y, klasik anlamda 5.7 milyar dolardy. Ödemeler dengesine göre 4.5 milyar dolar olan açyk, hizmetlerdeki pozitif rakamyn etkisiyle 3.9 milyar dolarlyk cari açy?a dönü?tü.

Cari i?lemler dengesinde geçen yylyn ocak ayynda 3.1 milyar dolarlyk açyk verilmi?ti.

Finansman nereden?

Ocak ayynda sa?lanan finansman, geçen yyla göre tam yüzde 93.4 artty ve 5 milyar 973 milyon dolarlyk bir büyüklü?e eri?ti. Cari açy?yn finansmanynda temel olarak üç kalem var: "Do?rudan yatyrymlar, portföy yatyrymlary ve di?er yatyrymlar." Ocak ayynda öylesine büyük tutarda bir finansman gerçekle?mesi oldu ki, finansmanla cari açyk arasyndaki fark resmi rezerve de yansymayynca ödemeler dengesinin net hata noksan kalemi negatif 2 milyar dolarlyk bir rakama ula?ty. Net hata ve noksan, geçen yylyn tümünde pozitif ve yalnyzca 17 milyon dolardy.

Cari i?lemler dengesi geçen yyla göre 860 milyon dolar daha yüksek gerçekle?irken, finans hesaplaryndaki arty? 2.9 milyar dolary buldu.

Do?rudan yatyrymlarda hyzly azalma

Finans hesaplarynyn en önemli kalemlerinden olan do?rudan yatyrymlarda çok büyük bir gerileme oldu. Yurtdy?ynda yerle?iklerin Türkiye'deki yatyrymlary 6.4 milyar dolardan 881 milyon dolara indi. Gayrimenkul alymy ve sermaye transferi dy?yndaki do?rudan yatyrym tutary tam yüzde 90 azalarak 6 milyar 65 milyon dolardan 614 milyon dolara geriledi.

Ku?kusuz ne geçen yylyn 6 milyar dolary bir ay için normal bir düzeydi, ne de bu yylyn 614 milyon dolary yeterli görülebilecek bir düzey. Çok yüksek ya da çok dü?ük gerçekle?melerin oldu?u tek bir ayy de?erlendirmek sa?lykly sonuçlar vermekten uzak.

Portföy yatyrymlary da azaldy

Portföy yatyrymlarynda da hyzly bir gerileme oldu. Geçen yyl ocak ayynda 3.1 milyar dolar olarak gerçekle?en portföy yatyrymlary bu yyl 242 milyon dolarda kaldy.

Hükümet, ocak ayynda yurtdy?ynda tahvil ihracy yoluyla 1 milyar dolarlyk borçlanmaya gitti. Ancak, 1.6 milyar dolarlyk da ödeme gerçekle?tirilence, hükümetin tahvil ihracy yoluyla net borçlanmasy negatif 610 milyon dolar oldu. 

Yurtdy?ynda yerle?ikler, geçen yylyn ocak ayynda 1.3 milyar dolarlyk hisse senedi saty?y gerçekle?tirmi?lerdi, bu yylki saty? ise 497 milyon dolarda kaldy.

Yabancylaryn devlet iç borçlanma senetlerindeki aly?lary da geriledi. Geçen yyl ocak ayynda 4 milyar dolara dayanan alym, bu yyl 1.3 milyar dolarda kaldy.

Di?er yatyrymlar; eksiden artyya

Finans hesaplarynyn do?rudan yatyrymlar ve portföy yatyrymlary dy?ynda kalan di?er yatyrymlar kaleminde ise 8.5 milyar dolarly