Cari açık İSO 500'ü de vurmuş…
İSO'nun 44 yıla ulaşan araştırmaları sanayi kuruluşlarımızın durumlarıyla ilgili tabloları ve gelişme trendlerini ortaya koyarken, dikkat edilmesi gereken sorunların altının çizilmesine de yol açıyor. 2011 İSO 500 sonuçları satışlar artarken karların düştüğünü, borçluluğun artığını, katma değerin gerilediğini ortaya koyuyor. Bu sonucun bir yanında finansman yükü ve yüksek kurlar yer alırken, asıl etken olarak cari açık gündeme geliyor.
Türkiye'nin büyük sanayi kuruluşlarının yer aldığı İSO'nun 44 yıldır sürdürdüğü, ilk dönemde 100 kuruluşu kapsayan 1980'den bu yana 500 büyük kuruluşun verilerini içeren İSO 500'ün 2011 raporu yayınlandı. Önümüzdeki günlerde de ikinci 500'ün yer aldığı çalışma yayınlanacak.
İSO 500'e göre 2011 yılında üretimden satışları cari fiyatlarla yüzde 27, sabit fiyatlarla yüzde 13.1 artarken, karlılıkları düşüyor, bunun doğal sonucu olarak borçları da artıyor. 2011 yılında İSO 500 genelinde borç yükü yüzde 20.1 artarken, özel kesimde borç yükündeki artışının yüzde 26.6 seviyesine ulaştığı görülüyor. Borçluluğu artıran nedenler arasında ise finansal yükleri ve kur artışları yer alıyor. Artan borçluluk ve finansman giderlerinin yükselişi İSO 500 firmalarının katma değer büyümesini, ülkemizin sanayi sektör büyümesinin altına çekiyor.
2011 İSO 500 sonuçları toplam borçların öz kaynaklara oranının da geçen yıllara göre hızla arttığını gösteriyor. Özel sektörün 2009 yılında borçları öz kaynaklarının çok az üstünde yüzde 103.8 oranındayken, bu oran 2010 yılında yüzde 119.2, 2011 yılında yüzde 140.7 oranına yükselmiş durumda.
Bir başka olumsuz gösterge de faktör fiyatlarıyla yaratılan net katma değer de ortaya çıkıyor. 2010 yılında sabit fiyatlarla yüzde 22.5 net katma değer artışı sağlanmışken, 2011 yılında cari fiyatlarla yüzde 9.4 artışa ulaşılırken, sabit fiyatlarla net katma değerde yüzde 1.8 gerileme görülüyor. Özel kuruluşlarda ise net katma değerdeki gerileme yüzde 6.9 gibi önemli bir orana ulaşıyor.
Bu konudaki bir başka ilgi çekici sonuçta ücret ve maaşlarda ortaya çıkıyor. 2010 yılında net katma değer içinden ödenen ücret ve maaşlar yüzde 52.9 oranında paya sahipken, 2011 yılında bu oran yüzde 49.2 seviyesine gerilemiş durumda.
Bu sonuçları ele alan İSO Başkanı Tanıl Küçük değerlendirmesinde, "Araştırmamızın 2011 yılı sonuçları, yüksek cari açık dışında ekonominin genelinde olumlu gidişe rağmen, 2011'in sanayi kuruluşları açısından pek parlak geçmediğini ortaya koymuştur. Bu yılda sanayi kuruluşlarında, üretimden satışlar ve toplam satışlar bir önceki yıla kıyasla artarken, dönem kar ve zarar toplamı başta olmak üzere karlılığa ilişkin göstergeler ve yaratılan katma değer bir önceki yıla göre gerilemiş, mali yapı bozulmuştur" görüşünü ortaya koyuyor.
Bu da bizi "Cari açık İSO 500'ü de vurmuş…" sonucuna götürüyor.