Seçim sonrası

Seçim sonuçları iki hafta önce bahsettiğim ekonomik oy verme davranışı modelini doğruladı. Seçmen “rasyonel”: Bunu söylemek seçmenin son derece ileri görüşlü olduğunu söylemek değil. Bütün olasılıkları hesapladığını söylemek de değil. Ağırlıklı olarak son yıl içindeki ekonomik durumuna bakıyor. Lehman sonrasındaki gibi büyük bir krizde iktidar toplam oyunun yüzde 20’sini kaybetmişti. Bu seçimde ekonomik kriz yoktu. Sadece yavaşlama işaretleri var. Geçen yıldan seçime kadar gelişen olayların buna benzer bir etki yaratmadığı görüldü. Dahası da var: Hiç etki yaratmamış. Yerel seçimlerde iktidar genelde oy kaybeder. Yani ne olursa olsun zaten yüzde 45 civarına gerilemesi beklenirdi. Yerel seçimde yüzde 45-46 oy genel seçimde yüzde 50’ye işaret ediyor. Gelir dağılımında en alttan ikinci yüzde 20 ile bir üstündeki yüzde 20 AKP döneminde durumunu iyileştirdi. Kendi durumları hakkındaki kanıları da böyle. İdeolojik açıdan bakarsak, seçmenlerin geçişken olmayan bloklara ayrıldığı açıkça görülmekte. Şahsen MHP’nin daha yüksek oy iye alacağını tahmin etmiştim. Fakat bu da olmadı. Ankara’da Mansur Yavaş’la CHP’ye kayan oyları da hesaba katarsak 2009 seçimiyle aşağı yukarı aynı. Ne bloklar arası kayma var, ne de blok içinde kayma var. Yani seçmen yakın partilere dahi kaymamış. Bu ilginç çünkü bir siyasal-kültürel-ideolojik çizgiye bağlılık, bu hat içindeki herhangi bir partiye bağlılıktan daha fazla. AKP seçmeni tam olarak konsolide olmuş görünüyor.

Gelişmekte olan ülkelere doğru sermaye hareketleri başlıyor. Seçimde AKP’nin yüzde 44-46 bandında oy alacağını öngören yabancıların öngörüsü çıktı ve buna göre malsız kalmak istemeyenlerin geçen hafta aldıkları pozisyonlar bugün doğrulandı. ABD’de büyümenin sağlamlaşmasının Çin’e olumlu yansıyacağı beklentisi gelişmekte olan piyasalarla ABD verileri arasındaki ilişkiyi değiştirdi. Artık ABD’de veriler olumlu gelince bu piyasaların kötü etkilenmesi söz konusu olmayabilir. Bahar aylarına yayılacak bir ralliden bahsetmek için erken bile olsa bu olasılık güçleniyor.

Temel konular ve sorunlar değişmeden de piyasaların hissiyatı değişebildiği için ve yabancılar siyasi istikrar geri geldi diye düşünecekleri için, diğer gelişmekte olan ülkelere paralel, hatta aşırı satıldığı noktada daha yüksek performans mümkün hale geldi.

Ancak uzun soluklu olmaz. Yapısal olarak düşük büyüme, düşük verimlilik, inşaat bağımlılığı, yüksek dış borç stoku, dış ticaret açığı vb sorunlar biriktirmiş bir ekonomide yapısal önlemler alınmadan sadece dalgalanmalar yaşanır.