Zeytinyağı fiyatlarına kuraklık darbesi

Aydın ŞAHİNALP

Emtiada çalkantılı bir 2017 yılı geçiren sadece petrol değil. Akdeniz Bölgesi'ni etkisi altına alan kuraklık zeytinyağı fiyatlarında da oynaklık yaşanmasına neden oluyor. 2012'de ton fiyatı 2 bin doların altında olan zeytinyağı fiyatları 2017'de 4 bin 200 doların üstünde seyrediyor. Sızma zeytinyağının fiyatı, bu yıl kuraklığın etkili olduğu Akdeniz kıyısındaki belli başlı zeytin üreticisi ülkelerin üretimine zarar vermesinden dolayı neredeyse dörtte bir artış gösterdi.

Dünyanın önde gelen zeytinyağı üreticisi ülkeleri Yunanistan, İtalya ve Tunus'ta üretimin keskin bir düşüş göstermesi bekleniyor.

Türk zeytinyağı İngiltere'de tam not aldı

Zeytinyağında yaşanılan süreci Financial Times'a değerlendiren Atina merkezli Yunan Zeytinyağı İşleyici ve Toptancıları Birliği Direktörü Panayotis Karantonis, "İtalya, Yunanistan ve Tunus'ta durum korkunç. İspanya'nın da keskin düşüşler yaşadığını hayal edebiliyor musunuz?" diyor. Uluslararası Zeytin Konseyi (UZK) verilerine göre, dünya üretiminin eylül ayına kadar yüzde 14 düşeceği ve İtalya'nın üretiminin neredeyse yarıya inebileceği tahmin ediliyor. Konsey zeytinyağının Suudi Arabistan'ı olarak bilinen İspanya'da üretimin yüzde 7, Yunanistan'da yüzde 20 ve Tunus'ta da yüzde oranında gerileyeceği tahmininde bulunuyor. Arzdaki sıkışıklık ve fiyatların yükselmesi, Avrupa'nın zeytinyağına olan talebini düşürdü. Tarım ve hava uzmanları kötü hava koşullarının Akdeniz çevresinde yer alan ülkelerdeki zeytinyağı üretimini daha sık olumsuz etkilediğini kaydediyor. Tarım ürünlerinde en büyük borç veren bankalardan biri olan Hollandalı Rabobank'ın analisti Vito Martielli, "Son beş yılın üç yılında zeytin üretimini olumsuz etkileyen kötü havalar yaşadık" diye konuştu.

İki yılda yüzde 26 arttı

Üretim seviyesi 2012 ve 2014'ten daha yüksek olmasına rağmen kuraklık ve İtalya'da zararlıların yol açtığı üretimdeki düşüşler ve stokların az olması fiyat artışlarına karşı pazarın daha savunmasız kalmasına yol açtı. Sızma zeytinyağının ton başına toptan satış fiyatı 4 bin 200 doların üstüne çıktı. İspanya'daki üretimin beklenenden düşük olmasına rağmen, 2012-13'ten daha yüksek seviyede olduğu belirtiliyor. Toptan fiyatlarındaki hızlı artış, tüketicilerin ödemek zorunda oldukları maddeler üzerinde baskı oluşturuyor. Araştırma grubu IRI verilerine göre, perakende zeytinyağı fiyatları Avrupa genelinde 2014-2016 arasında ortalama yüzde 26 oranında artarken, İspanya'da yüzde 36 ile en sert yükselişi kaydetti.

Türkiye zeytinyağı üretimi yüzde 29 artacak

Zeytin ağacının anavatanı olarak bilinen Türkiye, Ulusal Zeytin Konseyi verilerine göre son on yılda zeytin ağacı sayısını 170 milyona yükseltti. 2016/17 yılındaki zeytinyağı üretiminin yıllık yüzde 29 artışla yaklaşık 177 bin 365 ton olacağı tahmin ediliyor. Zeytin ağacı sayısı baz alındığında Türkiye, Avrupa Birliği sonrasında üretim bakımından Tunus'la ikinci sırada yer alıyor.