Komşuda İran’da fırsat doğdu kaçırmayalım
İran’a uygulanan ambargonun gevşetilmesinin ardından komşuda, İran’da doğan fırsatları kaçırmamak için, aramıızda sürüncemede olan lojistik konularını, sınırda ortak ticaret bölgesi ve ortak üretim merkezi gibi konularda birbiri ardından hızla hazırlanmış projeleri hayata geçirmemiz gerekiyor.
Tebriz’e ambargonun kalkmasının ardından 40 kişilik heyetle giden 120 ikili görüşme gerçekleştiren 50 ticari işbirliği kararı alan Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği DAİB başkanı Cemal Şengel, ülkemizin büyük firmalarının da işin içinde olmasıyla DAİB olarak 10 milyar dolarlık ihracat hedeflediklerini açıklıyor.
Türk İran İş konseyinde uzun süre görev yapan bir dostum,”Türkiye yeni dönemde yeni bir strateji geliştirerek fırsat kaçırmadan İran’la işbirliklerini ve ticareti geliştirmelidir” uyarısında bulunuyor. İranla dış ticaretimiz ambargo döneminde 2012 yılında 9,9 milyarı ihracat, 11. 9 milyarı ithalat olarak 21.8 milyar dolara yakselmişken, daha sonraki iki yıl dış ticaretimiz gerileyerek 2014 yılında 13.7 milyar gerilemiş durumda. Doğalğaz, petrol ve altın üçlüsanün yüzde 80’ini oluşturduğu bu dış ticaretin yüzde 71.5’unu ithalat, yüzde 28.5’unu ihracat oluşturuyor.
Yeni döneme girerken 1 Ocak 2015 tarihinde yürürlüğe giren ve iki ülkenin karşılıklı 265 gümrük tarifesinde indirim içerek Türkiye-İran tercihli Ticaret Anlaşması ülkaelerimiz dış ticaretinde önemli bir imkan yaratacaktır.
Ama iki ülke ticaretinde rol alan işadamlarımız yeni dönem için atmamız gereken adımlar olduğunu, aramızdaki sürüncemedeki sorunların çözülmesi gerektiğini belirtiyorlar. Yeni bir stratejinin hemen hayata geçmesini öneriyorlar.
Lojistik konusunda ambargo döneminde İran’a günde 15 seferle THY’nin avantaj elde ettiğini ancak, İran’ın şimdi 400 yeni uçak ısmarlayarak bu alanda devreye gireceği için, THY’nin bunu göre yeni plan geliştirmesini öneriyorlar. Türkiye İran demiryolu hattında Van gölü feribot hattı geçişindeki yetersiz kaldığını, Van gölü kuzey demiryolunun kıyıdan Tatvan’a bağlanması projesininde tamamlanmadığını bunun, hem ticaret hem de yatırım açısından öneminin altını çiziyorlar. Van-Hoy arasında 20 kilometrelik yolun 20 yıldır sürürcemede olmasının da bir başka lojistik eksiklik olduğunu açıklıyorlar.
Lojistikte bir başka eksiğinde İran mallarını Tebriz’den Trabzon limanına taşıyacak olan, 2 yılda bitirilmesi planlanan Tebriz Trabzon demiryolunun hayata geçirilmesi olduğunu belirtiliyor. Bu hattın tamamlanması ile İran’ın Avrupa ve Rusya ticaretinde Trabzon limanını kullanarak aktif hale getireceğini söylüyorlar.
Dış ticaretin gelişmesinde iki ülke arasında Hoy’da kurulacak serbest bölge için Türkiye-İran serbest bölge mevzuatındaki farklılıkların giderilmesine yönelik uyumlandrma çalışmasına ihtiyaç olduğu üzerinde duruyorlar. Ayrıca, yeri henüz tanımlanmamış ortak üretim bölgesi için sınır bölgesinde seçimin hemen yapılmasının da önemli olduğunu vurguluyorlar. Birkaç yıl öncesinde 1.8 milyon İranlı turist ülkemize gelirken geçen yıl gelen turist sayısı 1.2 milyona gerilemiş durumda. Bu alanda da ambargo gevşetilmesi sonrası yeni imkanlar ortaya çıkabilecek gözüküyor. Bu konuda da proje geliştirilmesi gerekiyor. Bunun yanında İran’da yeni dönemde büyük kentlerde otel ve hastahane ihtiyacı gündeme gelecek. Bu alanda da ülkemiz taahhüt şirketleri için imkanlar ortaya çıkacaktır. Bu da göz ardı edilmemelidir...
Başta Amerikalılar olmak üzere Batılı firmaların ambargonun gevşetilkmesi sorası İran’a ilgilerini artırırken, bizim bu sınır komşuimuzda yeni dönemde bizim için doğacak fırsatları kaçırmamız gerekir. Bunun için Eximbankımızda da bu ülke için yeni bir fon geliştirmeliyiz. Komşuda doğan fırsatları kaçırmamak için, iş dünyası temsilcilerimizin belirttiği etsikleri tamamylayacak adımları vakit kaybetmeden atmaya başlamalıyız.