Yüzyıllık fındık üreticisi Sakarya'nın marka sorunu
Fındık Tanıtım Grubu ve Türkiye Ziraat Odaları Birliği, Türkiye’nin fındık üretim miktarı ile ilgili her yıl bir tahminde bulunuyor. Fındık Tanıtım Grubu’nun 2015 yılı için açıkladığı tahmini üretim miktarı 733 bin ton, Türkiye Ziraat Odaları Birliği’nin açıkladığı rakam ise 580 bin ton. Geçen yıl kilo fiyatı 5-7 lira arasında iken kısa sürede 17-20 liraya kadar yükselen fındığın kilo fiyatının bu sene 3-16 lira arasında tutunacağı ifade ediliyor.
Gerekçe şu; fiyatlar daha fazla yükselirse eğer fındık ekonomisi, orta gelir tuzağına düşecek, üretim ve maliyet dengesi bozulacak. Bu nedenle geçmiş yıllarda yaşanan aşırı fiyat dalgalanmalarının bu sene yaşanmaması için sıkı bir fiyat politikası izlenecek.
Bilindiği gibi gıda sanayinin vazgeçilmez hammaddesi fındık dünyada en fazla Türkiye’de üretiliyor. Sakarya’da ise 100 yıldır üretiliyor. Sakarya aynı zamanda Türkiye’nin en fazla fındık üreten ikinci ili. Fındık üretiminin bu il için ayrı bir yeri ve önemi var. Osmanlı arşiv kayıtlarında bile 1908 yılına ait bir yazışmada fındık yetiştiriciliğinin Sakarya’da geliştirilmesi için 10 bin adet Giresun fındık fidesinin getirilerek dikilmesi talep ediliyor.
O yıldan bu yana fındık binlerce ailenin geçim kaynağı olmuş. Geçen yıl, yani 2014 yılı üretimi 100 bin ton olarak gerçekleşen Sakarya’da bu sene 80 bin ton fındık üretimi bekleniyor. Tahminler bu yönde.
Fındık, Sakarya ekonomisine yüksek oranda katma değer sağlayan önemli bir ürün. Sadece geçen yıl fındık üretiminden kente 1 milyar liradan fazla para girişi oldu. Başka bir ifade ile sadece fındık gelirinden Sakarya’da kişi başına düşen pay bin 500 liraya ulaştı.
Bu geliri daha da artırmak mümkün. Daha fazla üretim için yeni fındık alanları oluşturmak bir çözüm. Ancak mevcut alanlardan daha fazla verim almanın yollarını aramak daha mantıklı. Çünkü, Türkiye’de fındık yetiştiriciliği hep alışıla gelmiş yöntemlerle yapılıyor. Bugüne kadar fındık üretimi konusunda sahada uygulanmış bir Ar-Ge çalışması da yok.
Ama tarım uzmanlarının ifadesine göre bugünkü fındık üretimini ileri üretim yöntemleri ve yeterli bir sulama altyapısı ile en az yüzde 20 artırmak mümkün.
Bugüne kadar ürettiğimiz fındığı ihraç edip, markalı bir çikolatanın içinde tekrar satın aldık. Yıllardır hep böyle oldu. Sakarya 100 yıllık bir sürede fındıktan mamül bir 'marka' çıkaramadı. Bu da bize fındık ekonomisinin gücünü ve önemini bugüne kadar farkına varamadığımızı ve ıskaladığımızı gösteriyor. Değişim önce bu noktadan başlamalı.