Motivasyon kelimesi, Latince “movere” kelimesinden gelir. Movere, hareket (motion) ve duygu (emotion) boyutlarını içine alır. Böylece ortaya, “harekete geçmek için istek duymak” anlamına gelen motivasyon kavramı çıkmıştır.
Kurumlarda İnsan Kaynakları bölümleri, çalışanların bağlılığını sağlamak ve en ideal koşulları yaratmak üzere çalışırlar. Bir kurumda memnuniyeti ve bağlılığı artıran faktörler dediğimizde ilk aklımıza gelenler;
Ücret politikaları
İş güvencesi
Yetki ve Sorumluluk = Unvan & Statü,
Çalışma koşulları (esnek çalışma koşulları, iş ortamı vb.),
Kurum kültürü (güven ortamı, işbirliği, takım ruhu, açık iletişim gibi),
İş güvenliği (sağlığı geliştirici koşullar) ve Esenlik uygulamaları,
Çalışanların memnuniyetini artırarak, motivasyonlarının da artmasını sağlamaya çalışmak, sorunun çözümünü yanlış yerde aramaktır. Çalışanlar, yukarıda adı geçen koşullara sahip olarak çalışmayı, hatta kurumun sağlayacağı en iyi koşullara sahip olmayı hak ederler. Yukarıda geçen faktörler aslında hijyen faktörler diye adlandırdığımız, işyerinde olmazsa olmaz koşulları anlatmaktadır. Dolayısı ile hijyen faktörler, ne kadar gelişmiş ve sürdürülebilir ise, çalışanların bağlılığı da o kadar güçlenmektedir diyebiliriz. Bu faktörlerin olmaması ve düşük seviyelerde olması, çalışanların bağlılığını olumsuz yönde etkilediği de aşikardır.
Çalışanlar kurumuna bağlı ancak ne kadar motive çalışıyorlar?
Motivasyonun en önemli özelliği; kişiye özgü bir durum olmasıdır. Herhangi bir kişiyi motive eden bir unsur, diğer bir kişiyi motive etmeyebilir. Yani motivasyon sağlayan unsurlar kişiden kişiye değişebilir. Bir kişiyi daha çok para kazanmak motive ederken bir başkasını terfi etmek motive edebilir.
Yapılan araştırmalara baktığımızda bir kurumda çalışanları motive eden faktörleri şöyle sıralayabiliriz;
Bu sıralananların hiçbiri büyük bir yatırım ve bütçe gerektirmez. Ancak her insanın ihtiyaç duyduğu ilgiyi ve anlayışı gerektirir.
Motivasyon türleri nelerdir?
İçsel Motivasyon: Motivasyonun en doğal biçimidir. Adından da anlaşılacağı gibi, herhangi bir beklenti olmadan kişinin içinden gelen motivasyondur. Diyet yapan kişilerde hedeflediği kiloya ulaşmak, sınava çalışan öğrencilerde hedeflenen okulu kazanmak içsel motivasyon şeklidir ve anahtar kendine inanmaktır.
Dışsal Motivasyon: İstenilen sonuçlara, hedeflere ulaşmak için, dışardan beklenen destek ve etkilerdir. Başarı ihtiyacı, prim, prestij, ödül gibi unsurlar dışsal motivasyona örnek gösterilebilir.
Kurumlarda dışsal motivasyonu nasıl sağlarız? Çalışanlarla iletişim yöntemlerinin geliştirilmesi, açık iletişime teşvik edilmesi, çalışanlara değerli olduklarını hissettirmek, yaptıkları iş ile katkılarını ortaya koymak, takdir etmek, teşekkür kültürünü yaygınlaştırmak, adil yönetim sistemleri uygulamak gibi özetlenebilir.
İçsel motivasyonu nasıl destekleriz? İçsel motivasyon elbette ki kişinin kendisi ile ilgilidir fakat kurum çalışanlarının içsel motivasyonunu desteklemek için; kişisel farkındalıklarını arttırmak üzere programların tasarlanması, çalışanlara verilen anlamlı geri bildirimler verilmesi, motivasyonu destekleyici kaynakların hayatın içine dahil edilmesi (kitap, makale, podcast vb), sosyal aktivitelere teşvik edilmesi (kurum içi kulüpler, hobi faaliyetleri vb.) şeklinde özetlenebilir.
Motivasyonu dış koşullara veya ödüle bağlamak ancak kısa süreli etki yaratmaktadır. Bunun yerine liderler, çalışanlarının, hayat amacı ile yaptıkları iş arasında bir köprü kuracak şekilde İş’te anlam bulmalarına yardımcı olmalıdır. Ancak en başta kendilerinin bu anlamı bulmaları gerekir. Çalışanların yüksek motivasyonla çalışması, yaptıkları işte kendini yeterli hissetmeleri, yaptıkları işe anlam yüklemeleriyle mümkündür. Yöneticilerin çalışanlarını takdir etmesi ve başarı duygusu yaşatması, maddi veya dış ödüllerin bütününden daha değerlidir.
Çeşitli unsurlarla destekleyerek çalışanlarının gerek dışsal motivasyonu gerek içsel motivasyonunu arttırmaya yönelik çalışmalar, kurumlar için düşük maliyetli ancak onları başarıya götüren yüksek kazançlı çalışmalardır.
Önceki haftalarda sizlerle paylaştığım gibi, çalışan bağlılığını çalışan deneyimine dönüştüren, organizasyon kültürünü oluştururken, takdir ve teşekkürü hayatın akışı içinde en kıymetli yere koyan kurumlar, motivasyonu yüksek ve mutlu çalışanlar yaratan ve hedeflerine büyük bir hız ve başarı ile ulaşan kurumlar olacağına inancım sonsuz…