Türkiye üçüncü çeyrek büyüme rakamları açıklandı. Ekonomi 3,9 oranında büyürken tarım sektörü yüzde 1,1 düzeyinde kaldı. İhracatın büyümeye katkısı yüzde 0,7 puan, sattıklarımız pek kıymetsiz. Büyüme hız keserken GSYH’da yüzde 0,1 oranında küçüldü, zaten dünyada ilk 50’de bile değiliz. Yaşam maliyetimiz artarken üretim verimliliğimiz, hayat standardımız giderek düşüyor.
Fırsatlara rağmen tarımda büyüme 1,1
Son yıllarda kırsal kalkınma hedefiyle tarıma o kadar çok hibe, teşvik, kredi, ödül verdik ki tarımda şimdiye kadar çoktan ihracat rekoru kırmış olmamızı gerekiyordu. Ukrayna ile Rusya savaşmasa, Avrupa’da enerji krizi olmasa, en büyük rakiplerimiz Akdeniz ülkeleri kuraklıkla boğuşmasa belli ki tarımda küçülecektik. Yanlış giden bir şeyler var. Verimlilik cümle içinde bolca kullanılıyor, sahada karşılığı yok.
Tarımın hamallığını yapıyoruz
Dünya sektörel ihracat artışı tarımda yüzde 26 olmasına rağmen Türkiye, 70 milyar dolarlık tarım üretim potansiyeliyle dünya tarım ihracatından sadece yüzde 1,5 – 2,7 aralığında pay alıyor. Verim düşük, katma değerli ürün yok. 29 milyar doları geçen ihracatımız ile hala dünyada ilk 10’da yokuz. 5 milyon kişinin çalıştığı Türk tarımı, markalaşmadan yoksun, dünya tarım ticaretinin hamallığını yapıp kardan pay alamıyor. Hollanda 105 milyar avroluk ihracatı nüfusun yüzde 2’si ile yapıyor, ABD 2,5 milyon kişi ile 190 milyar dolarlık tarım ekonomisinin sahibi, teknoloji baş tacı.
Tarıma değer
Türkiye’nin ihracat kg değeri 1,5 dolar oldu diye sevinç çığlıkları atıyoruz, Hollanda’nın ki 30 dolar, fındık alıp çikolata satıyorlar. Geri kalmış ülke dediğimiz Uruguay, Namibya bile bizden daha değerli ürün satıyor.
Tarımda verimlilik artırılsın diye 2009 yılından beri tarımsal yayım ve danışmanlık alan 700 binden fazla tarım işletmesine 450 milyon lira destek ödemesi yapıldı. Özel sektör kendi verimini kendi artırmaya çalışıyor. Tohumculuk sektörü dünya devleriyle rekabet edebilmek için son yıllarda önemli başarılara imza attı.
Çiftçilik oyunu
Gelişmiş tarım ülkeleri; yapay gıda, tohum teknolojisi, mikrop fabrikaları, robot teknolojileriyle tarımı iklim değişikliğinden koruyup verimi artırırken biz çiftçilik oynuyoruz, hadi hayırlısı.
Katma değerli tarım ürünlerinde ithalat bağımlılığı
“Biyoteknoloji, hayvan kanı, enzimler, çeşitli toksinler” tarımda en çok bağımlı olduğumuz katma değerli alanlar. Tarımsal sulamanın hala yüzde 75’i vahşi sulama, mahsulün yüzde 2-4’lük bölümü hasatta kayboluyor. Tarımsal destekler 42 milyar lirayı geçti. Amacı günü kurtarmak, gıda fiyatlarındaki artışı sübvanse etmek, teknoloji yok. Theglobaleconomy’nin inovasyon indeksine göre dünyada 41’inci sıradayız. Verimi artıracak strateji oluşturma, AR-GE’ye destek olmak uzun vadeli kararlar, bize pek uymuyor.
Herkes çiftçi olacak
Geçtiğimiz hafta ulusal bir gazetenin başlığı “Herkes çiftçi olacak” olarak atılmıştı, sunucu haberi sevinçle paylaştı. Neye seviniyoruz, “tarımı yönetemedik, bodrumda dikey tarımla domates üretelim evde ekmek yapalım, memleketin kalan kaynaklarını da bu şekilde tüketelim” çözümüne sevinmek oldukça manidar.
Tahıl koridorunda tarımsal değer üretemedik
“Tahıl Koridoru” ile önemli bir tarım diplomasi başarısına imza atan Türkiye, açtığı koridorda tarımsal değer üretemedi. Komşu Yunanistan’ın bile gördüğü “Türkiye dünya ticaretindeki çatlakları doldurursa ticaretin yıldızı olur” fırsatını tarımda değerlendiremedik.
Millet gider uzaya biz gideriz tersine
Köy okullarını tarımsal eğitim için “Köy Yaşam Merkezleri’ne” dönüştürüyoruz, ekmek sorununu meslek liselerine ihale ettik, gıda fiyatlarını düşürmek için market açıyoruz. Tarımda verim için tarım danışmanları yetmedi şimdi de “Yeminli Tarım Müşavirliği” öneriyoruz. Herkesi köye dönmeye davet ediyor, çocuklara muasır medeniyet mertebesini hedef göstereceğimize kendi patatesini ekmeyi, kıra dönmeyi salık veriyoruz hadi hayırlısı. Millet gider Uzaya biz gideriz tersine.
Tüm bunlar neden mi önemli? Stratejiden yoksun eğitim, verimli olmayan üretim, katma değersiz ihracat tarıma faydadan çok zarar verir, kaynakları tüketir