BM'den iklim değişikliği uyarısı

KOPENHAG - BM İklim Raporuna göre küresel ısınma, deniz seviyesinin yükselmesi ve iklimsel değişiklikler sürecek. Tüm senaryolara göre 21. yüzyıl boyunca yüzey ısınmasının artacağı ve sera gazı salınımı hemen durdurulsa bile iklim değişikliği etkilerinin yüzyıllarca süreceği belirtildi.

İklim Değişikliği Hükümetlerarası Panel'in 900 bilimadamının 30 bin sayfalık çalışmalarından oluşturulan sentez 5. Değerlendirme Raporu'nda, yaşanan iklim değişikliğinin artarak ve geri döndürülemez şekilde devam ettiği belirtilerek, etkiler ve değişimin yavaşlaması için yapılması gerekenler irdelendi.

Raporda, gözlenen değişiklikler, nedenleri, gelecekteki iklim değişiklikleri ve etkileri, uyum için izlenecek yol ve sürdürülebilir kalkınma gibi konulara yer verilirken küresel ısınmadaki insan etkisinin açık ve net olduğu, insan kaynaklı sera gazları emisyonlarının tarihteki en yüksek seviyede olduğu vurgulandı.

1950'den beri gözlenenlerin daha önce olmamış değişimler olduğu kaydedilen raporda, atmosfer ve okyanusların ısınmakta olduğu, kar yağışı ve buzul miktarının düştüğü ve deniz seviyesinin kayda değer şekilde yükseldiği belirtildi. Raporda, on yıllar şeklindeki hesaplama dikkate alınarak "Son 3 on yılların her biri 1850'den bu yanaki tüm on yıllardan daha sıcak olmuştur. Kuzey yarım kürede 1983-2012 arasındaki 30 yıllık dönem son 1400 yılın en sıcak dönemi oldu. 1880-2012 döneminde kıtalar ve deniz yüzeyleri birlikte değerlendirildiğinde ortalama 0.85 derecelik bir ısınma artışı görülüyor" tespitlerine yer verildi.

Okyanusların yüzeyindeki 75 metrelik üst seviyenin 1971-2010 arasında her 10 yılda ortalama 0.11 derece ısındığı, endüstri çağından bu yana okyanusların asitlendiği, kutuplardaki buzulların hacim kaybettiği, Kuzey yarım kürede ilkbahar dönemindeki kar yağışı düşüşünün sürdüğü vurgulanan raporda, Antartika'da ise bölgesel olarak bazı yerlerde buzulların artışı bazı yerlerde ise azaldığının gözlendiği açıklandı.

Deniz seviyesi yükseliyor

Raporda ayrıca 19. yüzyıl ortalarından itibaren meydana gelen deniz seviyesindeki yükselmenin son 2 bin yılda olandan çok daha fazla olduğu ve 1901-2010 arasında deniz seviyesi yükselmesinin 19 santimetreye ulaştığı bildirildi.

İnsan kaynaklı sera gazları salımını, ekonomi ve nüfus yoğunluğundan kaynaklı olarak endüstri çağı öncesinden artmakta olduğu ancak şimdi hepsinden daha yüksek olduğu vurgulanan raporda, atmosferdeki karbondioksit, metan ve nitrikoksid birleşiminin 800 bin yılda yaşanmamış düzeyde olduğu kaydedildi.

Gelecekteki riskler

Raporda, süren sera gazları salımının iklimin tüm bileşenlerinde daha ileri düzeyde ısınma ve uzun süreli değişikliklere neden olacağı, geri dönüşü olmayan etkileri olacağı, iklim değişikliğini yavaşlatmak için gaz salınımlarının  sürekli ve sağlam bir şekilde düşürülmesini gerektiğinin altı çizildi.

Tüm senaryolara göre 21. yüzyıl boyunca yüzey ısınmasının artmasının öngörüldüğü belirtilen raporda, "Muhtemelen sıcak dalgaları daha sık ve uzun süreli olacak, aşırı yağış vakaları yoğunlaşarak ve sıklaşarak birçok bölgede sürecek. Okyanuslar ısınmaya ve asitlenmeye ve deniz seviyesi yükselmeye devam edecek. Sera gazı salınımı hemen durdurulsa bile iklim değişikliğinin etkileri yüzyıllarca sürecek" tespitlerine yer verildi.