'Bugün Bosna’da üret yarın sabah Avrupa’da sat'
Her ne kadar ülkedeki 10 büyük yatırımdan 2 tanesi Türk girişimcilere ait olsa da Bosna Hersek’te binlerce dönüm işlenmemiş bakir tarım arazisi uygun fiyatla yatırım bekliyor. Henüz çok profesyonel tesislerin çok fazla yer almadığı Bosna’da turizm alanında da birçok yatırım imkanı bulunuyor.
Filiz COŞKUN- Hüseyin GÖKÇE
Bir yandan Avrupa Birliği’ne girmeye hazırlanan, diğer yandan da yıl sonuna kadar NATO’ya üye olması beklenen Bosna Hersek, 1990’lı yıllarda yaşadığı insanlık dramının etkilerini üzerinden atarak, ekonomik yönden düzlüğe çıkmaya hazırlanıyor. Bölge, ülke ayrımı gözetmeksizin doğrudan yatırım bekleyen ülkede, özellikle uluslararası kuruluşlara üyelik gerçekleşmeden yapılacak yatırımın daha avantajlı olacağı değerlendirmesi yapılıyor.
DÜNYA’nın, bu yıl 8’incisi gerçekleştirilen ve iki gün süren Sarajevo Busines Forum’da Bosna Hersek yöneticileri ve özel sektör temsilcileriyle yaptığı görüşmelerde, ülkenin Türkiye’den birçok alanda yatırım beklentisi bulunduğu tespitine ulaşıldı. İki gün süren toplantıyı DÜNYA’ya değerlendiren Busines Forum yöneticisi Bosna Bank International Kurumsal Bankacılık Bölümü Başkanı Azra Colic, bu yıl çeşitli sebeplerle Türk işadamı katılımının biraz zayıf kaldığını dile getirererek, Bosna Hersek’in Avrupa’ya yakınlığının büyük bir avantaj teşkil ettiğini söyledi. Türk girişimcilere “Burada üretin yarın sabah Avrupa’dasınız” diyen Colic, dost Türkiye’den daha çok yatırım beklediklerini söyledi.
Uzakdoğu ve Körfez ağırlıktaydı
Toplantıda, başta Körfez bölgesi olmak üzere, Uzakdoğu’daki bir çok ülkenin girişimcisinin Bosna Hersek’e özel önem verdiği, buna karşılık Türk girişimcilerin, diğer ülkelere oranla daha zayıf temsil edildiği gözlendi. Bilgi veren birçok Bosna Hersekli, tüm ülkelerden yatırıma ihtiyaçları olduğunu ancak kendilerinin daha çok Türk girişimci istediklerini aktarıyorlar.
23-24 Mayıs tarihleri arasında Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da gerçekleştirilen Sarajevo Busines Forum’da Türkiye, Ekonomi Bakan Yardımcısı Fatih Metin ve beraberindeki heyetle temsil edildi. Toplantının açılışında konuşan İslam Kalkınma Bankası Başkanı Bandar Hajjar yatırımların bölge ekonomisi açısından büyük önem taşıdığını söyledi. İstikrarın ticaretin gelişimi ile sağlanabileceğini belirten Hajjar, doğrudan yatırımların da aynı zamanda istikrara katkı sağladığının altını çizdi. Bosna Hersek’te yapılacak yatırımların aynı zamanda AB’ye entegrasyonu da hızlandıracağını vurgulayan Hajjar, İslam Kalkınma Bankası’nın tarım, sağlık ve altyapı yatırımlarına destek sağladığını ifade etti.
Vergilerde 10 yıl değişmeme garantisi
Bosna Hersek Cumhurbaşkanlık Konseyi Başkanı Mladen Ivanic, ülkede siyasi sorunların eskisi gibi olmadığını belirterek, önemli yatırım imkanları bulunduğunu söyledi.
KDV’nin çok düşük olduğunu ve 10 yıl boyunca değişmeyeceğini vurgulayan Ivanıc, bağımsız bir bankacılık sistemi bulunduğunu belirterek “Ancak siyasi sorunlarla uğraşmasak tablo çok daha farklı olurdu” dedi. Buna rağmen her yıl 10 binlerce gencin ülkeyi terk ettiğini vurgulayan Ivanıc, yatırımları arttırarak gençlerin gidişini engellemeye çalıştıklarını kaydetti.
“Bosna gelişirse bölge de gelişir”
Foruma Türkiye adına katılan Ekonomi Bakan Yardımcısı Fatih Metin, Busines Forumu’nda sadece yatırım olanakları değil, bölgenin ortak sorunları ve gelecek perspektifl erinin de değerlendirildiğini bildirdi. Türkiye’nin Bosna Hersek ve komşu ülkelerle işbirliğine özel önem verdiğinin altını çizen Metin; tarım, enerji, eğitim, finans, altyapı, inşaat, hizmetler, turizm ve diğer endüstriler başta olmak üzere birçok alanda bölgesel işbirliğinin Forum ile birlikte üst seviyelere taşınacağını söyledi.
Ziraat Bankası’nın Bosna’daki şube sayısının 30’a ulaştığı bilgisini veren Fatih Metin, ülkedeki en büyük 10 yatırımdan 2’sinin de Türk girişimcilere ait olduğunu kaydetti. Metin, Türkiye ile Bosna Hersek arasında 10 yıl önce 160 milyon dolar olan ticaret hacminin bugün 600 milyon dolara yükseldiğini, kısa sürede bunun iki katına çıkarılmasının hedefl endiğini dile getirdi.
"Avantajımız Avrupa’ya yakınlığımız"
Avantajlarının Avrupaya yakınlıklarının olduğunu belirten Busines Forum yöneticisi Bosna Bank International Kurumsal Bankacılık Bölümü Başkanı Azra Colic, iki gün süren toplantıyı DÜNYA’ya değerlendirdi. Her geçen yıl artan katılımcı sayısının bu yıl bin 600 ile rekor kırdığını belirten Colic, Busines Forum’da özellikle tarım ve turizm sektörlerindeki yatırım imkanlarının ön plana çıktığını söyledi. Ülkede özellikle tarım sektörü için ciddi bir yatırım potansiyeli bulunduğunun altını çizen Azra Colic, kimyasal ilaç bulaşmamış ve işlenmemiş çok büyük tarım arazileri olduğunu belirtti.
Aynı şekilde hayvan yetiştirme konusunda da barındırılan potansiyeli Türkiye’nin tecrübesinden yararlanarak değerlendirmek istediklerini kaydeden Colic, turizm alanında ise yapılan çalışmalarla yabancı ziyaretçi sayısında önemli artış gözlendiğini ifade etti.