Bütçe riske girdi
ABD'de hükümeti çalışamaz hale getirecek kesintilerin devreye girmesine bir gün kala Temsilciler Meclisi, bütçe kesintilerini önlemek için Başkan Obama'nın sağlık yasasını erteledi. Demokratlar tepki gösterdi. Senato'dan onay beklenmiyor.
DIŞ HABERLER
ABD'de devlet kurumlarını işlemez hale getirecek bütçe kesintilerinin devreye girmesine bir gün kala Kongre'nin alt kanadı Temsilciler Meclisi'nden ABD Başkanı Barack Obama'nın sağlık yasasını bir yıl erteleyen kararın çıkması Demokratların tepkisini çekti. Cumhuriyetçilerin kontrolündeki Temsilciler Meclisi, dün günün ilk saatlerinde yaptığı bir oylamada, Başkan Obama'nın adını taşıyan sağlık yasasını bir yıl erteledi. Erteleme kararı 231'e 192 oyla kabul edilirken 17 Demokrat da erteleme yönünde oy verdi. Meclis aynı zamanda, Başkan Obama'nın adını taşıyan ve 'Obamacare' adıyla bilinen sağlık hizmetlerini finanse etmek için tıbbi cihazlardan vergi alınması kararını da iptal etti. Cumhuriyetçiler böylelikle, hükümeti işlemez hale getirecek kesintileri önleme kararını Obama'nın sağlık yasasını erteleme şartına bağlamış oldu. Cumhuriyetçilerin böyle sert bir tavır takınmasıyla kesintilerin devreye girmesine kesin gözüyle bakılmaya başlandı.
Şimdi Beyaz Saray'ın ABD mali yılının yarın gece yarısı sona ermesine dek sağlık yasası bütçesi konusunda uzlaşma bulması gerekiyor. Aksi takdirde, zaruri olmayan devlet hizmetleri duracak, kamu çalışanları ya ücretsiz izine çıkartılacak ya da maaş almadan çalışmak zorunda kalacaklar. Temsilciler Meclisi'nde yapılan oylamada sağlık reformu için ayrılan bütçenin bulunmadığı bir Senato bütçesi kabul edildi. Senato Çoğunluk Lideri Demokrat Partili Senatör Harry Reid, Demokratların hâkimiyetindeki Senato'nun bütçenin bu halini reddedeceğini vurguladı. Ancak Kongre'nin üst kanadı Senato bugün öğleden sonraya kadar toplanmayacak. Bu nedenle yeni bir uzlaşma için sadece saatler kalmış olacak.
Demokratlar, Cumhuriyetçilerin 2012 seçimlerindeki yenilgiyi kabul edemediklerini ve Obama'ya karşı olan nefretlerini ülkenin çıkarlarından önde tuttuklarını söyledi. Cumhuriyetçiler ise, ABD halkının kendi taraflarında olduğunu söyleyerek, Senato'nun aldıkları kararları onaylayarak bütçe kesintilerini önleyebileceğini söyledi. Kararların Demokratların kontrolündeki Senato'dan geçmeyeceğine kesin gözüyle bakılıyor. Temsilciler Meclisi, aldığı başka bir kararla, askeri personelin bütçe kesintilerinin devreye girmesi halinde maaş almaya devam etmesini güvence altına aldı.
ABD'de en son 1995'te yaşandı
Ülkede bu gibi bir durum en son 1995'te yaşandı. Carter ve Reagan iktidarları döneminde ise
devlet kurumları 10 kez faaliyetlerini askıya almak zorunda kaldı. 1870'de geçirilen bir yasaya göre bütçe onaylanmamışsa, olağanüstü bir hal olmadığı sürece, federal hükümet faaliyetlerini sürdüremiyor. 1 Ekim'de ABD'de federal yönetimin faaliyetleri durursa, 2.1 milyon kamu çalışanının üçte biri iş bırakmak zorunda kalacak. Ulusal güvenlik, hava trafiği, yataklı hasta bakamı, acil servis, afet yardımı ve elektrik gibi hizmetler ise bu kapsamın dışında görülüyor. 18 yıldır ilk kez yaşanması muhtemel bu durum Obama yönetiminin önündeki iki mali krizden biri. Kongre borçlanma tavanını arttırma konusunda uzlaşamazsa, 17 Ekim'de de ABD Hazine Bakanlığı'nın borç çevirmek için borç alma yetkisi sona erecek.
Eylül ayı istihdam beklentisi yüksek
ABD'de bu hafta açıklanacak olan veriler öncesinde istihdamın eylül ayında bir önceki aya göre daha fazla yükseldiği ve işsizlik oranının 2008'den bu yana en düşük seviyede kaldığının görülmesi bekleniyor. Bloomberg tarafından 4 Ekim'de açıklanacak istihdam verileri öncesinde 60 ekonomistle gerçekleştirilen ankete göre istihdamın eylül ayında 180 bin arttığı tahmin ediliyor. Bu sayı nisan ayından bu yana en yüksek rakam olarak dikkat çekerken, bir önceki ay istihdam 169 bin yükselmişti. Bir başka anket ise imalatın eylül ayında 2 yılın en hızlı genişlemesini göstereceği tahmini ortaya çıkardı. Geçtiğimiz hafta bir araya gelerek varlık alım programlarını değiştirmeden devam ettirme kararı alan Fed yetkililerine göre istihdam ülkede hâlâ yüksek seyretmeye devam ediyor. İstihdam ve maaşlarda yaşanacak daha hızlı bir artış ekonominin en büyük branşı olan tüketici harcamalarında da yükselişe neden olacaktır. Wells Fargo Securities LLC şef ekonomisti John Silvia, “İstihdam geçtiğimiz birkaç ayın bandında artmaya devam edecek. İstihdam piyasası ilerleme gösteriyor ama bu yeterli değil. Ekonomi yavaş bir hızla ilerliyor” ifadelerini kullandı.