Dünyanın gözü İklim Zirvesi'nde

İSTANBUL - Küresel ısınmanın etkilerini azaltmak için yeni bir uluslararası sözleşmenin çerçevesinin oluşturulmasının hedeflendiği Dünya İklim Zirvesi bugün başlıyor.

Kopenhag'daki zirveye katılacak 192 ülkenin temsilcileri 1997 tarihli BM Kyoto İklim Protokolü'nün yerini alacak yeni bir anlaşma sağlamaya çalışacaklar. Ancak karbondioksit oranının ne kadar azaltılacağı konusunda hâlâ görüş birliği olmaması nedeniyle uzmanlara göre zirveden bir anlaşma yerine yalnızca uzlaşma çıkması bile büyük bir başarı sayılacak. 18 Aralık'a kadar karbondioksit pazarlığının süreceği zirvede, katılımcı ülkeler 2012 yılında süresi dolan Kyoto Protokolü'nün yerini alacak yeni bir uluslararası anlaşmanın oluşturulması için görüşmelerde bulunacak. Ancak atmosferdeki karbondioksit oranının azaltılması konusunda zirve öncesi başlayan pazarlıklardan sonuç alınamadı. Zirveye sanayileşmiş zengin ülkelerle kalkınmakta olan ülkeler arasındaki pazarlıkların damga vurması bekleniyor. 65 kadar devlet ve hükümet liderinin katılacağı zirveye ABD Başkanı Barack Obama'nın da katılacağını bildirmesi zirvede önemli bir yol kat edilmesi için umutları artırırken, zirvede ABD'nin sera gazı salınımlarında büyük indirim hedefleri açıklaması bekleniyor.

ABD ve Çin kilit önemde

Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Obama'nın ülkesinde atmosferdeki kirlenmeye yol açan karbon gazı salınımlarını 2020'ye dek yüzde 17, 2025'e dek yüzde 30, 2050'ye dek de yüzde 83 azaltılmasını önereceği bildirildi. Sanayileşmiş ülkeler, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletebilmek için sera etkisine yol açan gaz salımımların azaltma hedeflerini belirliyor. Bu hedef ve taahhütlerin yerine getirilmesi için kilit yıl 2020 ancak bazı ülkeler, bunun ötesine geçerek 2050 tarihini gündeme getiriyor. Avustralya, AB, Japonya ve Yeni Zelanda halihazırda gaz salınımlarını 2020 tarihinde azaltacak şekilde hazırlıklar yaptıklarını ilan etmişlerdi.

Pekin'den % 45 azaltma sözü

Çin de zirve öncesinde hedeflerini açıkladı ve 2020 yılına kadar gayri safi milli hasılada birim başına düşen karbondioksit salınım yoğunluğunu 2005 seviyesine göre yüzde 40-45 oranında azaltacağını ilan etti. 'Karbon yoğunluğu' yalnızca Çin'in uyguladığı bir ölçüm yöntemi ve uzmanlar bunun karbon salınımlarının azalması anlamına gelmeyebileceğini söylüyor. Ancak Çin Devlet Konseyi yaptığı açıklamada, bunun ülkenin koşullarına göre aldığı bir karar ve iklim değişikliğine ilişkin küresel çabalara da katkı olduğu belirtildi. En hızlı gelişmekte olan, dolayısıyla karbon salınımlarını son yıllarda hızla artan bir ülke olarak Çin, öncelikle gelişmiş ülkelerin karbon salınımları konusunda taahhütlerini yerine getirmelerini istiyor.

Hindistan da sorumlu ülkeler arasında

Hindistan, ABD ve Çin'le birlikte, atmosfere en fazla karbondioksit başta olmak üzere sera gazı salan ülkeler arasında bulunuyor. Hintli yetkililer sera gazı emisyon kesintisi öngören önerilerin Hindistan'ın ekonomik kalkınmasını frenlemesinden korkuyor. Uluslararası Enerji Ajansı'nın verilerine göre de enerji kullanımı ile atmosfere yayılan karbondioksit oranının yüzde 50'sinden yalnızca ABD, Rusya ve Hindistan sorumlu.

Avrupa Birliği de (AB) Kopenhag'daki pazarlıkların şekillenmesinde önemli bir oyuncu olarak görülüyor. Kyoto Anlaşması'nın hedeflerini yakalamaya diğer ülkelerden daha yakın olan Birlik, 2020'ye kadar emisyonları 1990'daki düzeyine göre yüzde 20 azaltmayı vaat ediyor. Üstelik AB, finansman açısından bakıldığında, yoksul ülkelere para sağlanması için somut öneri getiren tek taraf. Her ne kadar birliğin 2020'ye kadar her yıl 3-15 milyar Euro taahhüdü yetersiz görülse de, AB'nin somut önerilerle gelmesi önemli bir adım olarak kabul ediliyor.

Bildiri taslağı: Isınma 2 derece ile sınırlandırılmalı

Zirveye ev sahipliği yapacak olan Danimarka tarafından hazırlanan bildiri taslağı, dünya genelindeki gaz salınımının 40 yıl içinde yüzde 50 oranında aşağıya çekilmesini ve bunda büyük payı zengin ülkelerin üstlenmesini öngörüyor. Taslakta, zengin ülkelerin, sera etkisi yaratan gazların salınımını 2050 yılına kadar yüzde 80 oranında azaltmaları gerektiğine işaret ediliyor. Zengin ülkeler ise kalkınmakta olan ülkelere de çağrıda bulunuyor. Karbondioksit oranını sanayileşmiş ülkelerin tek başına azaltamayacağını belirten Almanya Başbakanı Angela Merkel, küresel ısınmanın yavaşlatılması için daha fazla destek çağrısında bulundu.

Zirvede olası bir anlaşmaya temel oluşturması amacıyla Danimarka hükümeti tarafından hazırlanan metinde, küresel sıcaklıktaki artışın iki santigrat dereceyle sınırlandırılması gerektiği vurgulanıyor. Bu hedefe ulaşılabilmesi için, 2050'ye kadar karbon salınımlarının 1990'daki seviyeden yüzde 50 oranında azaltılması gerektiği belirtiliyor. Bu çerçevede, küresel sera gazı salınımlarının 2020'den itibaren azalmaya başlaması hedefleniyor. Söz konusu taslak metin, karbon salınımlarının azaltılması konusunda gelişmiş ülkeler için orta vadeli hedeflerden söz etmiyor. Orta vadeli hedefler konması, yoksul ülkelerin en önemli talepleri arasında yer alıyor.

Yoksul ülkelerin tepkisi bekleniyor

Danimarka Başbakanı Lars Lokke Rasmussen, zirve öncesinde yaptığı açıklamada, bu metne 2010 içindeki bir tarihte hukuki bağlayıcılık kazandırılması gerektiğini belirtti. Gözlemciler ise küresel ısınmanın etkileriyle baş edebilmek için milyarlarca dolar yardım beklentisinde olan yoksul ülkelerin bu metne tepki göstermelerinin beklendiğine dikkat çekiyor. Nitekim Hindistan Çevre Bakanı, Danimarka'nın bu öneriyi zirveye sunması halinde küresel iklim görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanacağını söylemişti. Danimarka ise, taslak metin konusundaki haberin ardından bir açıklama yaparak ellerinde nihai bir taslak olmadığını, farklı hükümetlerle 'farklı metin alternatifleri' üzerinde görüş alışverişini sürdürdüklerini kaydetmişti.

9 tonluk 'buz ayı' ile liderlere mesaj

Öte yanan İklim değişimine dikkat çekmek için 9 tonluk buz kütlesinden yapılan kutup ayısı heykeli, Kopenhag'daki iklim zirvesinin yapılacağı konferans merkezinin önüne dikildi.

Heykeltıraş Mark Coreth tarafından yapılan buzdan ayı, toplantıların yapılacağı Bella Center'ın gölgesinde iki haftalık zirve boyunca yavaş yavaş eriyerek liderlere mesaj verecek.

Buzdan Ayı Projesinin tertipçileri, ısının yükselmesi yüzünden kutup buzullarının erimesine dikkat çekmek istiyor.