Gurbetçi hakları için harekete geçildi
AB'de çalışıp kesin dönüş yapan Türk işçilerin sosyal güvenlik ödemelerinin kesinti yapılmaksızın Türkiye'ye transfer edilmesi gerekiyor. Bazı ülkelerin yükümlülüklerini yerine getirmemesi üzerine Türkiye harekete geçti.
BRÜKSEL - Avrupa Birliği, Avrupa'daki Türk işçilerinin ikili anlaşmalardan doğan ve mahkeme kararlarıyla teyit edilen kazanılmış haklarını geri almak için harekete geçti. Türkiye ve AB arasında 23 Kasım 1970'de imzalanan Katma Protokol hükümlerine göre ve bununla ilgili Ortaklık Konseyi'nin 19 Eylül 1980 tarihli kararı uyarınca, AB'de çalışıp kesin dönüş yapan Türk işçilerinin sosyal güvenlik ödemelerinin kesinti yapılmaksızın Türkiye'ye transfer edilmesi gerekiyor.
AB üyeleri, uluslararası bir anlaşma olması nedeniyle AB müktesebatının bir parçası haline gelen bu yükümlülüklerine, aleyhlerindeki mahkeme kararlarına rağmen onyıllardır bağlı kalmıyor. Son olarak Avrupa Adalet Divanı geçen yıl, Akdaş davası olarak da bilinen ve 9 Türk işçisini ilgilendiren davada, ulusal yasalarını gerekçe göstererek sosyal güvenlik ödemelerini Türkiye'ye nakletmeyen Hollanda'nın AB müktesebatını ihlal ettiğine hükmetti.
AB anlaşmalarına göre Birlik hukukunu korumakla görevlendirilen AB Komisyonu, Türk işçilerinin haklarını çiğneyen üye ülkelere yaptırım uygulamak yerine Türkiye'ye yeni bir sosyal güvenlik anlaşması önermeye hazırlanıyor. 29 Haziran'da toplanması beklenen Türkiye-AB Ortaklık Konseyi'nde AB tarafının gündeme getireceği "sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonu" anlaşması kabul edilirse, Avrupa'daki Türk işçilerinin hak kazandıkları yaşlılık, ölüm ve sakatlık gelir ve aylıklarının Türkiye'ye kesintisiz transferi tarih olacak.
"Hukukun etrafını mı dolanıyorsunuz?"
Avrupa Parlamentosu'nun Hollandalı Sosyalist Üyesi Emine Bozkurt, AB Komisyonu'na yönelttiği yazılı soru önergesinde, Türk işçilerinin kazanılmış haklarını ellerinden almak için yapılan bu girişimin "hukukun etrafını dolanma" çabası olup olmadığını sordu. Bozkurt, Türkiye ve AB arasında imzalanan Katma Protokol ve bunu düzenleyen Ortaklık Konseyi hükümleri uyarınca, geri dönüş yapan Türk işçilerinin emeklilik ikramiyeleri ve maaşlarının, hastalık ve kaza hallerinde istirahat paralarının ve ölüm yardımlarının, alacaklının başka ülkede yaşaması gerekçe gösterilerek, hiçbir şekilde indirilemeyeceği, değiştirilemeyeceği, dondurulamayacağı ya da müsadere edilemeyeceğini hatırlattı.
Bozkurt AB Komisyonu'na, Türk işçilerinin mahkeme kararlarıyla teyit edilen bu haklarından faydalanabilmeleri için ne tür önlemler aldığını da sordu. Emine Bozkurt'un önergesini cevaplayan istihdam ve sosyal işlerden sorumlu AB Komiseri Laszlo Andor, "Türk işçilerinin sosyal güvenlikle ilgili konularda AB vatandaşlarıyla aynı muameleye tabi olma haklarına tam saygı gösterdiklerini" iddia etti. Andor, AB mahkemesi Avrupa Adalet Divanı'nın kesin dönüş yapan Türk işçilerine sosyal güvenlik ödemelerinin eksiksiz yapılması yönündeki net kararına rağmen, 1992'den itibaren üye ülkeler arasında sosyal güvenlik transferlerinin durdurulmasını gerekçe göstererek bunun Türkiye için de geçerli olması gerektiğini savundu. "Amacımız Avrupa Adalet Divanı kararının etrafını dolanmak değil" diyen Andor, Türkiye ve AB arasında sosyal güvenlik koordinasyonunda yasal belirsizliği ortadan kaldırmaya çalıştıklarını ileri sürdü. Türkiye ve AB arasında en üst düzey karar organı olan Ortaklık Konseyi'nde kararlar oybirliğiyle alınıyor.