İran'da hükümet karşıtı gösteriler şiddetlendi

TAHRAN/DUBAİ/WASHINGTON/PARİS - İran'da Aşure Günü anma programı kapsamında düzenlenen etkinlikler çerçevesinde dün başkent Tahran'da başlayan hükümet karşıtı gösteriler bugün de sürüyor. 

Başkent Tahran'daki hükümet karşıtı büyük gösteriler sırasında çıkan çatışmalarda 15'den fazla kişi öldü, onlarca kişi de yaralandı.

İran Özgürlük Hareketi Genel Sekreteri İbrahim Yezdi'nin dün gece gözaltına alındığı ileri sürüldü. Dubai Devlet Televizyonu'nun Tahran'daki bir muhabirleri kayboldu.

İran'daki muhalefet yanlılarının bir internet sitesine göre, başkent Tahran'da protestocularla güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar sürüyor.

Bu arada Washington yönetimi, Tahran hükümetinin sivillere yönelik "haksız baskısını' kınadığını belirterek, ABD'nin, protestocuların yanında olduğunu bildirdi.

15 kişi öldü

İran devlet televizyonu, başkent Tahran'daki hükümet karşıtı büyük gösteriler sırasında çıkan çatışmalarda 15'den fazla kişinin öldüğünü duyurdu.

Devlet televizyonu, başkentte dünkü çatışmalarda ölenlerden 10'unun "devrim karşıtı terörist" gruplarının üyeleri olduğunu belirtti. Ayrıntı verilmeyen haberde, diğer 5 kişinin de "terörist gruplar" tarafından öldürüldükleri kaydedildi.

İran Devlet Televizyonu, "fitneci ve bozguncu" olarak adlandırdığı grubun saldırısında yakılan telefon kulübeleri, çöp kutuları, otomobiller, banka ve işyerlerinin görüntülerini yayımlamıştı.

Çatışmalar sürüyor

İran'daki muhalefet yanlılarının bir internet sitesine göre, başkent Tahran'da protestocularla güvenlik güçleri arasındaki çatışmalar sürüyor.

Muhalefet yanlısı internet sitelerinden Jaras, Tahran'ın türlü bölgelerinde çatışmaların yoğunlaştığını ve polisin, Azadi ve İnkılap alanlarında protestocuları dağıtmak için gözyaşartıcı bomba kullandığını duyurdu.

Reform yanlısı internet siteleri bugün, Aşure Günü anma programı kapsamında düzenlenen etkinlikler çerçevesinde dün başkent Tahran'da başlayan hükümet karşıtı gösterilerin bugün de sürdüğünü, Tahran ile birlikte Tebriz, Şiraz, İsfahan ve Necefabad kentlerinde de düzenlenen gösterilerde güvenlik güçleriyle reform yanlıları arasında çatışmalar çıktığını haber vermişti.

Bu internet siteleri, aralarında muhalefet lideri Mir Hüseyin Musevi'nin yeğeninin bulunduğu 4 kişinin Tahran, 4 kişinin de Tebriz kentindeki gösterilerde öldürüldüğünü duyurmuştu.

Tahran Emniyet Müdürü Azizullah Recepzade, ilk açıklamasında, Tahran'daki çatışma haberlerini yalanlamış ve olaylarda can kaybı olmadığını bildirmişti. Akşam saatlerinde ise emniyet yetkilileri İran'da, izinsiz gösteri yapan bir grubun, vatandaşlara ve polise saldırısında çıkan olaylarda 5 kişinin öldüğü açıklamasını yapmışlardı. Yetkililerin açıklamalarında bu kişilerin "kuşkulu biçimde" öldükleri kaydedilmişti.

Muhalif lider gözaltında

İran Özgürlük Hareketi Genel Sekreteri İbrahim Yezdi'nin bu gece gözaltına alındığı ileri sürüldü.

Muhalif internet sitesi Jaras'da yer alan haberde, TSİ 01.30'da "Yezdi'nin evine giden güvenlik kuvvetlerinin kendisini gözaltına aldığı" belirtildi.

İran İslam Devrimi'nden sonra Mehdi Bazergan'ın başbakanlığında kurulan ilk hükümetin Dışişleri Bakanı olan Yezdi, Bazergan'ın ölümünden sonra liberal islamcı İran Özgürlük Hareketi'nin liderliğini üstlenmişti.

İran rejimine muhalif olan hareketin, yasa dışı ilan edilmekle beraber, kısıtlı alanlarda faaliyet göstermesine izin veriliyor.

Baskı, Şah dönemini aştı

İran'da 12 Haziran'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kaybeden muhalefet liderlerinden Mehdi Kerrubi, dün başkent Tahran'da taş atan 5 göstericinin ölmesi üzerine hükümeti eleştirdi.

Kerrubi, internet üzerinden yaptığı açıklamada, "Şah zamanında bile mukaddes güne, Aşure gününe saygı vardı. Mukaddes günde muhalefete daha hoşgörülü davranılırdı" ifadesini kullandı.

Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'a karşı 10. dönem cumhurbaşkanlığı adaylarından Mehdi Kerrubi, Şah rejimine karşı mücadeleye aktif olarak katıldığından Şah yönetimince uzun yıllar sürgün ve hapsedildi.

1979 İslam Devrimi'nden sonra dört dönem milletvekili seçilen Kerrubi, 1989-1992 ve 2000-2004 yılları arasında iki dönem meclis başkanlığı yaptı.

Başkanı olduğu İtimad-ı Milli Partisi'ni 2005'te kuran Kerrubi, aynı yıl yapılan 9. dönem cumhurbaşkanı seçimlerinde ilk kez aday oldu.

Dubaili muhabir kayıp

Dubai Devlet Televizyonu, İran'ın başkenti Tahran'daki bir muhabirlerinin kaybolduğunu bildirdi.

Televizyonun bir yetkilisi, Tahran'daki muhabirleri Suriye vatandaşı Reda el Başa ile dün öğlenden bu yana iletişim kuramadıklarını söyledi.

Reuters Ajansı'na göre aynı kaynak, İranlı yetkililere, muhabirlerinin kaybolduğunu ve kendisine ulaşamadıklarını bildirdiklerini, ancak henüz muhabirlerinin gözaltında olup olmadığı konusunda bilgi alamadıklarını bildirdi.

Tahran'da reform yanlılarının gösterileri sırasındaki çatışmalarda ölenler arasında muhabirlerinin olmadığını bildiklerini belirten Dubai Devlet Televizyonu'nun yetkilisi, ancak gözaltında olanların listesini edinmeyi beklediklerini kaydetti.

İran'da haziran ayındaki cumhurbaşkanlığı seçimi sonuçlarına itiraz için düzenlenen gösterilerden bu yana protesto gösterilerini yabancı basın-yayın organlarının doğrudan izlemesine izin verilmiyor.

ABD ve Fransa kınadı

Washington yönetimi, İran'da 2 gündür süren hükümet karşıtı gösterilerle ilgili, Tahran hükümetinin sivillere yönelik "haksız baskısını" kınadığını belirterek, ABD'nin, protestocuların yanında olduğunu bildirdi.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Mike Hammer, yaptığı açıklamada, "Tarih ve umut, barışçıl yollarla evrensel haklarının peşinde olanların yanındadır ve ABD de aynı biçimde" dedi.    

Bu arada, Fransa Dışişleri Bakanlığı, İran'daki gösterilerde protestoculara karşı "şiddet" kullanılmasını kınayarak, Tahran'daki gösterilerde 8 kişinin öldürülmüş olabileceğini ileri sürdü.

Bakanlık açıklamasında, İran'da artan krize siyasal çözüm çağrısında bulunuldu.

Açıklamada, Fransa'nın "Demokrasi isteklerini ve ifade özgürlüğü haklarını savunan göstericilere karşı keyfi gözaltıları ve şiddeti" kınadığı kaydedildi.

Milyonlarca dolarlık kamu malı zarar gördü

Fars Haber Ajansı, belediye yetkililerine dayanarak, dünkü olaylarda kamu ve özele ait çok sayıda araç ve binanın tahrip edildiğini ve zararın milyonlarca dolar olduğunu duyurdu.

Devlet televizyonu da "fitneci ve bozguncu" diye nitelendirdiği taşlı sopalı grubun saldırılarında tahrip edilen telefon kulübeleri, trafik levhaları, çöp kutuları, bankalar, işyerleri ile kamu ve özele ait araçların görüntülerini yayımladı.